Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển gióng cảnh báo về các hành động nguy hiểm liên tục của Bắc Kinh chống lại các tàu Philippines ở Biển Đông, đồng thời cho rằng những hành động như vậy đe dọa an ninh toàn cầu, phá hoại sự ổn định và nhấn mạnh sự cần thiết phải đầu tư “vì an ninh và tự do của chúng ta”.
Bộ trưởng Quốc phòng Pål Jonson phát biểu tối ngày 6/6 trong buổi tiếp tân ngoại giao ở Manila nhân ngày quốc khánh Thụy Điển sau khi gặp người đồng cấp Philippines, Gilberto Teodoro, về việc mở rộng quan hệ quốc phòng. Thụy Điển là một trong những nguồn cung cấp máy bay chiến đấu siêu thanh mà Philippines có kế hoạch mua khi quân đội nước này chuyển trọng tâm từ hàng thập niên chống lại các cuộc nổi dậy của cộng sản và Hồi giáo sang bảo vệ lãnh thổ.
Ông Jonson nói: “Tôi xin phép bày tỏ mối quan ngại sâu sắc của mình về các hoạt động nguy hiểm lặp đi lặp lại chống các tàu Philippines đang diễn ra ở Biển Tây Philippines và Biển Đông”. Ông không đề cập đến Trung Quốc trong bài phát biểu của mình nhưng đã thu hút sự tán thưởng từ cử toạ bao gồm các quan chức an ninh và quân sự hàng đầu của Philippines cũng như các nhà ngoại giao phương Tây và châu Á.
Ông Jonson đã sử dụng cái tên Biển Tây Philippines mà Philippines đã sử dụng để chỉ vùng biển được gọi là vùng đặc quyền kinh tế kéo dài từ bờ biển phía tây của nước này đến Biển Đông, nơi mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ và bảo vệ chặt chẽ bằng lực lượng tuần duyên, hải quân và các tàu khác.
Các cuộc đối đầu giữa tàu của chính phủ Trung Quốc và Philippines trên hai bãi cạn tranh chấp đã bùng lên một cách đáng báo động kể từ năm ngoái, gây ra các vụ va chạm.
Việc Trung Quốc sử dụng vòi rồng cực mạnh đã làm hư hại các tàu Philippines, làm bị thương một số nhân viên hải quân Philippines và làm căng thẳng quan hệ ngoại giao. Manila đã đưa ra phản đối ngoại giao và công khai các hành động của Trung Quốc chống lại lực lượng tuần duyên và tàu hải quân Philippines nhằm nỗ lực giành được sự ủng hộ của quốc tế.
Ông Jonson nói: “Những hành động này khiến mạng sống con người gặp nguy hiểm, phá hoại sự ổn định khu vực và luật pháp quốc tế, đồng thời đe dọa an ninh trong và ngoài khu vực”. “Đây không chỉ là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của các bạn mà còn là mối đe dọa đối với an ninh toàn cầu chung của chúng ta”.
Lực lượng tuần duyên Philippines ngày 7/6 báo cáo muộn rằng một trong những tàu cao tốc của họ đã bị chặn và bao vây bởi tàu tuần duyên Trung Quốc khi tàu này tiếp cận một tiền đồn lãnh thổ của Philippines ở Bãi Cỏ Mây (Bãi cạn Second Thomas) vào ngày 19 tháng 5 để đón một thủy thủ quân đội Philippines bị ốm từ một tàu hải quân triển khai gần tiền đồn trên bãi cạn.
“Mặc dù đã thông báo cho lực lượng tuần duyên Trung Quốc qua đài phát thanh và hệ thống truyền thanh công cộng về tính chất nhân đạo trong sứ mệnh sơ tán y tế của chúng tôi, nhưng họ vẫn thực hiện các hoạt động nguy hiểm và thậm chí cố tình đâm vào tàu hải quân Philippines khi đang vận chuyển người bệnh”, lực lượng tuần duyên Philippines nói. Bất chấp các việc ngăn chặn nguy hiểm, lực lượng tuần duyên Philippines cho biết việc sơ tán y tế đã được thực hiện thành công.
Tại Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói rằng Trung Quốc có thể cho phép Philippines sơ tán nhân sự “nếu phía Philippines thông báo trước cho Trung Quốc”. Bà không cho biết việc đó có được thực hiện trong trường hợp này hay không và cảnh báo chống lại bất kỳ nỗ lực nào của Philippines nhằm chiếm đóng vĩnh viễn bãi cạn này.
Đoạn video do lực lượng tuần duyên Philippines công bố cho thấy các tàu tuần duyên Trung Quốc đến gần và bao vây các tàu Philippines trong một cuộc đối đầu căng thẳng khi một người Philippines nói với lực lượng tuần duyên Trung Quốc: “Chúng tôi sẽ sơ tán một số nhân viên. Chúng tôi có một nhân viên bị bệnh trên chiếc tàu đó.” Một sĩ quan Trung Quốc trả lời bằng tiếng Trung và cả hai bên đã quay video và chụp ảnh lẫn nhau.
Đầu tuần này, Tân Hoa Xã chính thức của Trung Quốc đã đăng một đoạn video cho thấy quân đội Philippines đang lấy đi một phần hơn 2.000 mét lưới đánh cá do ngư dân Trung Quốc thả gần cùng bãi cạn.
Một ngư dân, đứng trên chiếc thuyền nhỏ màu xanh lá cây cùng với hai người khác, hét lên trước camera rằng lưới “đã bị người Philippines phá và chúng tôi không bắt được con cá nào”. Tân Hoa Xã nói rằng hơn 100 mét lưới đã bị dỡ bỏ.
Đại tá Francel Margareth Padilla, phát ngôn viên của Lực lượng vũ trang Philippines, bác bỏ cáo buộc của Trung Quốc. “Lời cáo buộc mới nhất này là một ví dụ khác về hoạt động gây ảnh hưởng ác ý của Trung Quốc, nhằm tìm cách đánh lạc hướng khỏi vấn đề thực sự: các hành động và cưỡng chế bất hợp pháp, cưỡng bức, gây hấn và lừa đảo đang diễn ra ở Biển Tây Philippines”, ông Padilla nói.
Trong khi Thụy Điển và Philippines coi trọng hòa bình sâu sắc, ông Jonson nói, “chúng tôi cũng hiểu rằng chúng tôi có được hòa bình nhờ sức mạnh” và nhấn mạnh nhu cầu chiến lược về đầu tư “vì an ninh và tự do của chúng tôi”.
Ngoài Philippines, Thụy Điển đang tăng cường quan hệ quốc phòng với Mỹ, Nhật Bản và Úc, ông Jonson nói, trích dẫn quyết định của đất nước ông vào tháng 3 về việc gia nhập liên minh NATO, từ bỏ chính sách trung lập lâu dài sau khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022.
Ông nói Thụy Điển kiên quyết ủng hộ lời kêu gọi của Liên hiệp châu Âu và các chính phủ khác kiềm chế và tôn trọng đầy đủ luật pháp quốc tế ở Biển Đông “để đảm bảo giải quyết hòa bình các khác biệt và giảm căng thẳng trong khu vực”.
Ông nói, hiến chương Liên hiệp quốc, Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển và các quy định quốc tế tương tự khác nhằm bảo vệ dân thường trên biển “cần phải luôn được tôn trọng”.