Ông Donald Trump dự kiến sẽ huy động các cơ quan trên khắp chính phủ Hoa Kỳ giúp ông trục xuất số lượng di dân vào Mỹ bất hợp pháp cao kỷ lục, dựa trên những nỗ lực trong nhiệm kỳ đầu của ông để khai thác mọi nguồn lực có sẵn và gây sức ép buộc các khu vực gọi là “nơi trú ẩn” phải hợp tác, theo sáu cựu quan chức và đồng minh của ông Trump.
Ông Trump đã đánh bại đảng viên Dân chủ Kamala Harris trong một sự tái xuất chính trị đáng kinh ngạc, nói với những người ủng hộ rằng nước Mỹ đã trao cho ông một “nhiệm vụ chưa từng có và mạnh mẽ”.
Những người ủng hộ ông Trump - bao gồm một số người có thể tham gia chính quyền thứ hai của ông - dự đoán rằng tổng thống đắc cử của đảng Cộng hòa sẽ kêu gọi mọi người từ quân đội Hoa Kỳ đến các nhà ngoại giao ở nước ngoài biến lời hứa trong chiến dịch tranh cử của ông về việc trục xuất hàng loạt thành hiện thực. Nỗ lực này sẽ bao gồm hợp tác với các tiểu bang do đảng Cộng hòa lãnh đạo và sử dụng nguồn tài trợ của liên bang làm đòn bẩy chống lại các khu vực pháp lý chống đối.
Ông Trump đã giành lại Tòa Bạch Ốc bằng lời thề sẽ trấn áp di dân trên diện rộng. Trọng tâm trong nỗ lực tái tranh cử của ông là lời hứa trục xuất số lượng di dân kỷ lục, một hoạt động mà người bạn đồng hành của ông Trump là JD Vance ước tính có thể trục xuất 1 triệu người mỗi năm.
Những người ủng hộ di dân cảnh báo rằng nỗ lực trục xuất của ông Trump sẽ tốn kém, gây chia rẽ và vô nhân đạo, dẫn đến việc chia cắt gia đình và tàn phá cộng đồng. Các cuộc thăm dò ý kiến cử tri của Edison Research cho thấy 39% cử tri cho biết hầu hết những di dân bất hợp pháp vào Hoa Kỳ nên bị trục xuất trong khi 56% cho biết họ nên được phép nộp đơn xin tình trạng hợp pháp.
Ông Trump đã phải vật lộn để đẩy mạnh các cuộc trục xuất trong nhiệm kỳ tổng thống 2017-2021 của mình. Khi tính cả việc trục xuất di dân và “trả về” Mexico nhanh hơn của các viên chức biên giới Hoa Kỳ, ông Biden đã trục xuất nhiều di dân hơn trong năm tài chính 2023 so với bất kỳ năm nào của ông Trump, theo dữ liệu của chính phủ.
Nhưng một hoạt động trục xuất nhắm vào hàng triệu người sẽ đòi hỏi nhiều nhân viên, chỗ ở trong các trại giam và thẩm phán tòa án di trú hơn. Hội đồng Di trú Hoa Kỳ, một tổ chức ủng hộ di dân, ước tính chi phí trục xuất 13 triệu di dân bất hợp pháp vào Hoa Kỳ là 968 tỷ đô la trong hơn một thập niên một chút.
Ông Tom Homan, cựu quyền giám đốc của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) dự kiến sẽ tham gia chính quyền mới, cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào cuối tháng 10 rằng quy mô của các cuộc trục xuất sẽ phụ thuộc vào số lượng nhân viên và không gian giam giữ.
“Tất cả phụ thuộc vào ngân sách,” ông nói.
Trong khi chính quyền Trump sắp tới có thể hưởng lợi từ kinh nghiệm có được trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, thì họ lại có thể gặp phải sự phản kháng từ các nhân viên chính phủ có tư tưởng đối lập, bao gồm các viên chức sàng lọc di dân xin tị nạn.
Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ ACLU và các tổ chức ủng hộ hộ di dân đã chuẩn bị cho các cuộc chiến pháp lý nếu ông Trump một lần nữa thử thách giới hạn thẩm quyền pháp lý của mình.
Ông Lee Gelernt, một luật sư của ACLU, người đã lãnh đạo cuộc chiến chống lại chính sách chia cắt gia đình gây tranh cãi của ông Trump, cho biết hơn 15 luật sư tập trung vào vấn đề di trú với văn phòng quốc gia của tổ chức đã dành cả năm để chuẩn bị cho khả năng ông Trump trở lại.
Ông Gelernt nói “Chúng ta chắc chắn cần phải phối hợp và có nhiều nguồn lực hơn, vì tôi nghĩ rằng họ sẽ chuẩn bị tốt hơn nhiều”.
Một số người ủng hộ ông Trump cho biết Bộ Ngoại giao nói riêng có thể là một nơi mà ông Trump hành động quyết liệt hơn so với nhiệm kỳ đầu tiên của mình.
Một yếu tố quan trọng sẽ là liệu các quốc gia khác có chấp nhận công dân của họ hay không, một vấn đề mà ông Trump đã phải đối mặt với thành công hạn chế trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Chính quyền Trump đôi khi cũng gặp khó khăn trong việc thuyết phục các quốc gia khác trong khu vực - bao gồm cả Mexico - thực hiện các bước để ngăn chặn di dân di chuyển về phía biên giới Hoa Kỳ-Mexico.
Ông Ken Cuccinelli, cựu quyền thứ trưởng Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ dưới thời ông Trump, cho biết Bộ Ngoại giao là “rào cản” đối với việc thực thi luật di trú và cần những nhân vật được bổ nhiệm có khuynh hướng mạnh tay.
Ông Christopher Landau, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Mexico từ năm 2019-2021, gần đây cho biết ông thất vọng với sự miễn cưỡng của một số nhà ngoại giao Hoa Kỳ trong việc giải quyết vấn đề thực thi luật di trú.
“Không ai thực sự nghĩ rằng đó là vấn đề của họ”, ông Landau cho biết trong một cuộc thảo luận của hội đồng vào tháng 10 do Trung tâm Nghiên cứu Di trú tổ chức, nơi ủng hộ việc hạn chế di dân.
Khoảng một nửa trong số 21.000 nhân viên của ICE là một phần của đơn vị Điều tra An ninh Nội địa, tập trung vào tội phạm xuyên quốc gia như buôn lậu ma túy và bóc lột trẻ em thay vì thực thi luật di dân. Một số đồng minh của ông Trump cho biết đơn vị này sẽ cần dành nhiều thời gian hơn cho vấn đề di trú.
Đơn vị Điều tra An ninh Nội địa đã tách mình khỏi công việc di trú của ICE trong những năm gần đây, nói rằng nỗi sợ bị trục xuất khiến các điều tra viên của họ khó xây dựng lòng tin vào cộng đồng di dân hơn.
Ông Stephen Miller, kiến trúc sư của chương trình nghị sự di dân nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, cho biết vào năm 2023 rằng Vệ binh Quốc gia từ các tiểu bang hợp tác có khả năng được triển khai đến các tiểu bang kháng cự để hỗ trợ trục xuất, điều này có khả năng sẽ gây ra các cuộc chiến pháp lý.
Ông Trump có kế hoạch sử dụng luật thời chiến năm 1798 được gọi là ‘Đạo luật Kẻ thù lạ’ để nhanh chóng trục xuất các thành viên băng đảng bị cáo buộc, một hành động gần như chắc chắn sẽ bị thách thức tại tòa án.
Theo Trung tâm Công lý Brennan thiên tả: Chiến tranh năm 1812, Thế chiến thứ nhất và Thế chiến thứ hai, luật này đã được sử dụng ba lần khi nó được sử dụng để biện minh cho các trại giam giữ dành cho những người gốc Nhật, Đức và Ý.
Trung tâm Brennan và những người khác đã kêu gọi Quốc hội bãi bỏ luật này.
“Nhiều người lo ngại rằng chính quyền Trump thứ hai sẽ tìm cách sử dụng luật này để biện minh cho việc giam giữ vô thời hạn và trục xuất mọi người khỏi đất nước một cách nhanh chóng và không cần xem xét lại của tòa án”, bà Naureen Shah, phó giám đốc phụ trách các vấn đề chính phủ của ACLU, đã viết vào cuối tháng 10.
Ông George Fishman, một cựu quan chức Bộ An ninh Nội địa dưới thời ông Trump, cho biết chính quyền Trump sẽ cần phải chứng minh là các di dân này do một chính phủ nước ngoài gửi đến.
“Tôi hơi lo lắng về việc hứa hẹn quá mức”, ông Fishman nói.
