Ông Donald Trump dự kiến sẽ thực hiện một loạt các hành động hành pháp vào ngày đầu tiên trở lại Tòa Bạch Ốc để tăng cường thực thi luật di trú và hủy bỏ các chương trình nhập cảnh hợp pháp mang dấu ấn của ông Biden, một nỗ lực toàn diện sẽ do “ông trùm biên giới” Tom Homan và những người theo đường lối cứng rắn về di trú của Đảng Cộng hòa dẫn đầu, ba nguồn tin thân cận với vấn đề này cho Reuters biết.
Các hành động hành pháp đó sẽ trao cho các viên chức di trú liên bang nhiều quyền hạn hơn để bắt giữ những người không có tiền án, tăng cường quân đội đến biên giới Hoa Kỳ-Mexico và khởi động lại việc xây dựng bức tường biên giới, các nguồn tin cho biết.
Ông Homan, người từng là quyền giám đốc Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ từ năm 2017-2018 dưới thời ông Trump trước đây, sẽ mang đến sự hiểu biết sâu sắc về hệ thống di trú của Hoa Kỳ sau bốn thập niên sự nghiệp từ một nhân viên Tuần tra Biên giới tuyến đầu trở thành người đứng đầu cơ quan bắt giữ và trục xuất di dân bất hợp pháp vào Hoa Kỳ.
Ông Trump cũng dự kiến sẽ chấm dứt các chương trình nhân đạo của Tổng thống Joe Biden vốn đã cho phép hàng trăm nghìn di dân nhập cảnh hợp pháp trong những năm gần đây và có thể khuyến khích những người có tình trạng hết hạn di trú phải tự nguyện rời đi, theo các nguồn tin vừa kể.
“Tất cả những điều này nên được đưa ra thảo luận”, theo ông Mark Morgan, một viên chức di trú trong nhiệm kỳ bốn năm đầu tiên của ông Trump, người nói rằng ông không phát biểu thay cho nhóm chuyển giao của ông Trump.
Các hành động hành pháp ban đầu của ông Trump sẽ khởi động chương trình nghị sự về di trú của ông, bao gồm lời hứa trục xuất số lượng kỷ lục di dân bất hợp pháp.
Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ ước tính có 11 triệu di dân không có tư cách hợp pháp vào năm 2022, một con số có thể đã tăng lên. Một số thành phố tiếp nhận di dân, bao gồm New York, Chicago và Denver, đã phải vật lộn để cung cấp nhà ở và hỗ trợ cho họ.
Ông Trump, một đảng viên Cộng hòa, đã đánh bại Phó Tổng thống đảng Dân chủ Kamala Harris trong cuộc bầu cử tổng thống tuần trước. Ông tuyên bố trọng tâm chiến dịch tranh cử của mình nhắm vào việc chính quyền Biden đã cho phép di dân bất hợp pháp vào Mỹ ở mức cao.
Nỗ lực chuyển giao của ông Trump vẫn đang trong giai đoạn đầu và các kế hoạch có thể thay đổi trước khi ông nhậm chức vào ngày 20 tháng 1. Phát ngôn viên của ông Trump không trả lời yêu cầu bình luận.
Việc bắt giữ di dân đã đạt mức kỷ lục trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden, gây căng thẳng cho lực lượng thực thi biên giới Hoa Kỳ. Nhưng tình trạng vượt biên trái phép đã giảm mạnh trong năm nay khi ông Biden ban hành các hạn chế biên giới mới và Mexico tăng cường thực thi.
Ông Trump muốn giảm thiểu tình trạng vượt biên trái phép và sử dụng cách tiếp cận toàn chính phủ để bắt, giam giữ và trục xuất số lượng lớn di dân.
Ông Trump tuyên bố vào tối ngày 10/11 rằng ông Homan sẽ làm “ông trùm biên giới” của Tòa Bạch Ốc, giám sát an ninh và thực thi luật di trú. Phó Tổng thống đắc cử JD Vance hôm 11/11 dường như đã xác nhận rằng ông Stephen Miller, kiến trúc sư của chương trình nghị sự hạn chế di dân trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, sẽ trở lại làm phó chánh văn phòng phụ trách chính sách, đảm bảo vấn đề này sẽ vẫn là trọng tâm.
Reuters đưa tin ngày 12/11 rằng ông Trump cũng có kế hoạch đề cử Thống đốc South Dakota Kristi Noem làm Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ. Bà Noem, người xuất thân từ miền Trung Tây gần Canada hơn Mexico, đã có lập trường cứng rắn về vấn đề di dân bất hợp pháp và đã thực hiện một số chuyến đi trong những năm gần đây đến biên giới Hoa Kỳ-Mexico, nơi mà bà gọi là “khu vực chiến sự” vào tháng 1.
Chương trình nghị sự quyết liệt của ông Trump có thể sẽ gặp phải những thách thức pháp lý từ các tiểu bang do đảng Dân chủ điều hành, Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ và những người ủng hộ di dân.
Ngày đầu tiên
Một trong những hành động hành pháp trong ngày đầu tiên ông Trump trở lại Tòa Bạch Ốc dự kiến sẽ là lệnh về cái gọi là thực thi nội bộ, bắt và giam giữ những di dân bất hợp pháp vào Hoa Kỳ, các nguồn tin cho biết.
Ông Trump có ý định hủy bỏ hướng dẫn của chính quyền Biden vốn ưu tiên trục xuất những người có tiền án nghiêm trọng và hạn chế thực thi đối với những người không phải là tội phạm, họ cho biết.
Lệnh của ông Trump sẽ kêu gọi ưu tiên trục xuất những người bị buộc tội trọng và những người đã cạn kiệt các con đường pháp lý để ở lại, nhưng sẽ không hạn chế các nhân viên di trú bắt giữ những di dân khác có khả năng bị trục xuất.
Theo Hội đồng Di trú Hoa Kỳ ủng hộ di dân, hơn 1 triệu di dân tại Hoa Kỳ đã cạn kiệt các lựa chọn pháp lý và bị ra lệnh trục xuất.
Ông Homan nói với Fox News vào ngày 11/11 rằng những người này sẽ là ưu tiên. Ông cho biết “Một thẩm phán liên bang đã nói, ‘Các người phải về nhà’, nhưng họ đã không về”.
Một số nhóm nhất định - chẳng hạn như sinh viên quốc tế ủng hộ nhóm hiếu chiến Hamas của người Palestine và đã vi phạm các điều khoản của visa sinh viên - cũng có thể được liệt kê là ưu tiên bị trục xuất, hai nguồn tin cho biết.
Một nguồn tin cho hay Cơ quan Thực thi Di trú có thể sử dụng máy bay quân sự để trục xuất và tìm kiếm sự trợ giúp từ các cơ quan khác trong chính phủ để vận chuyển những người bị trục xuất. “Tất cả các lựa chọn đều được cân nhắc”, nguồn tin cho biết.
Hai nguồn tin nói một lệnh khác sẽ giải quyết vấn đề an ninh biên giới. Các nguồn tin cho biết ông Trump có ý định điều động Vệ binh Quốc gia đến biên giới và tuyên bố di dân bất hợp pháp là tình trạng khẩn cấp quốc gia để mở khóa nguồn quỹ xây dựng tường biên giới.
Hai nguồn tin cho biết việc xây dựng tường ở Arizona - nơi Thống đốc đảng Dân chủ Katie Hobbs phản đối các nỗ lực thực thi của đảng Cộng hòa - có thể là ưu tiên.
Kết thúc các chương trình của ông Biden
Các nguồn tin cho biết ông Trump có kế hoạch chấm dứt các chương trình “đặc xá” nhân đạo tạm thời của ông Biden, vốn đã cho phép hàng trăm nghìn di dân nhập cảnh hợp pháp và được tiếp cận giấy phép lao động. Các chương trình bao gồm một sáng kiến dành cho một số di dân nhất định có người bảo trợ tại Mỹ và một sáng kiến khác cho phép những người di dân ở Mexico sử dụng ứng dụng để lên lịch hẹn phỏng vấn tại biên giới.
Những người đang ở Hoa Kỳ có tình trạng đặc xá đã hết hạn và tự nguyện rời đi có thể được phép nộp đơn xin nhập cảnh hợp pháp mà không bị phạt, các nguồn tin cho biết.
Ông Trump cũng dự kiến sẽ đàm phán với Mexico về việc khôi phục chương trình “Ở lại Mexico” của ông, chương trình này yêu cầu những người xin tị nạn không phải là người Mexico phải ở lại Mexico trong khi hồ sơ của họ được Mỹ duyệt xét.