Kế hoạch của Mỹ nhằm tăng cường sức mạnh không quân ở Thái Bình Dương được các nhà phân tích coi là một nỗ lực nhằm củng cố khả năng răn đe ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và đối trọng với nỗ lực giành quyền thống trị của Trung Quốc trong khu vực.
Lực lượng Không quân Hoa Kỳ có kế hoạch nâng cấp hơn 80 máy bay chiến đấu đóng tại các căn cứ của Nhật Bản trong vài năm tới trong khuôn khổ chương trình trị giá 10 tỷ đô la nhằm hiện đại hóa lực lượng Mỹ ở đó.
Bộ Quốc phòng đã công bố kế hoạch này vào tuần trước, cho biết kế hoạch nhằm mục đích tăng cường liên minh Mỹ-Nhật và tăng cường khả năng răn đe ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Ông James Schoff, giám đốc cấp cao của Sáng kiến Liên minh NEXT Hoa Kỳ-Nhật Bản tại Quỹ Hòa bình Sasakawa Hoa Kỳ nói: “Đây là một nâng cấp cần thiết đã được lên kế hoạch từ lâu. Và kết hợp với các khoản đầu tư của Nhật Bản, nó sẽ giúp duy trì, ở mức độ nào đó, sự cân bằng sức mạnh không quân giữa hai đồng minh [Mỹ-Nhật] với sự tiến bộ của Trung Quốc trong việc hiện đại hóa lực lượng không quân”.
Ông Schoff nói: “Nếu không có việc này, độ tin cậy về khả năng răn đe của Mỹ sẽ yếu hơn nhiều, điều này có thể khiến Bắc Kinh nghi ngờ sự nghiêm túc của Mỹ trong việc bảo vệ nguyên trạng xuyên Eo biển Đài Loan và thúc đẩy hành vi hung hăng hơn của Trung Quốc”.
Bộ Quốc phòng Đài Loan nói họ đã phát hiện 37 máy bay Trung Quốc gần Đài Loan hôm 10/7 khi những chiếc máy bay này hướng tới Tây Thái Bình Dương để tập trận với tàu sân bay Sơn Đông.
Máy bay phản lực và tàu chiến Trung Quốc thường xuyên thực hiện các hoạt động nguy hiểm xung quanh hòn đảo tự trị Đài Loan mà Bắc Kinh tuyên bố là một phần lãnh thổ của mình.
Cựu Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ John Aquilino nói với Ủy ban Quân vụ Thượng viện vào tháng 3 rằng Trung Quốc có thể sớm có lực lượng không quân lớn nhất thế giới.
Trung Quốc hiện là cường quốc không quân lớn thứ ba thế giới, sau Mỹ và Nga.
Theo phúc trình năm 2023 của Ngũ Giác Đài về sức mạnh quân sự của Trung Quốc, những nỗ lực hiện đại hóa quân sự nhanh chóng của Trung Quốc đã khiến nước này sở hữu hơn 3.150 máy bay, trong đó có khoảng 2.400 máy bay chiến đấu, bao gồm máy bay chiến đấu, máy bay ném bom chiến lược và chiến thuật cũng như máy bay tấn công.
Ông Lưu Bằng Vũ, phát ngôn viên của Tòa đại sứ Trung Quốc tại Washington, nói với đài VOA hôm 8/7 rằng “quan hệ Mỹ-Nhật không nên nhắm mục tiêu hoặc gây tổn hại đến lợi ích của các nước khác và không nên làm suy yếu hòa bình và ổn định trong khu vực”.
Nâng cấp được thiết kế để giúp bảo vệ Nhật Bản
Ông James Przystup, một thành viên cấp cao tại Viện Hudson, cho biết, ngoài việc bảo vệ Đài Loan, việc nâng cấp - bao gồm các máy bay phản lực F-35 tiên tiến - cũng sẽ giúp Lực lượng Hoa Kỳ tại Nhật Bản (USFJ) ngăn chặn Triều Tiên và bảo vệ Quần đảo Tây Nam của Nhật Bản.
Nhật Bản có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc về quần đảo mà nước này gọi là quần đảo Senkaku mà Trung Quốc gọi là quần đảo Điếu Ngư.
Nhật Bản và Nga cũng có tranh chấp về các hòn đảo ngoài khơi Hokkaido mà Nhật Bản gọi là Lãnh thổ phía Bắc và Nga gọi là Quần đảo Kuril.
Kế hoạch nâng cấp máy bay của Hoa Kỳ là sửa đổi một số máy bay phản lực F-35B được triển khai tại Căn cứ Không quân Thủy quân lục chiến Iwakuni ở Vùng Yamaguchi phía nam Hiroshima.
Căn cứ không quân Misawa ở Vùng Aomori phía bắc Nhật Bản sẽ chứng kiến 36 máy bay F-16 được thay thế bằng 48 máy bay F-35A.
Máy bay sẽ được luân chuyển
Tại căn cứ không quân Kadena ở đảo Okinawa phía nam Nhật Bản, 48 máy bay phản lực F-15 C/D sẽ được thay thế bằng 36 máy bay phản lực F-15EX mới. Theo Ngũ Giác Đài, trong quá trình nâng cấp, máy bay chiến thuật thế hệ thứ tư và thứ năm sẽ được điều động luân phiên.
Ông Ryo Hinata-Yamaguchi, giáo sư tại Đại học Tokyo và là thành viên cấp cao không thường trú tại tổ chức Sáng kiến An ninh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hội đồng Đại Tây Dương, nói: “Việc nâng cấp sẽ mang lại sự tăng cường về chất và lượng cho kho vũ khí của USFJ, điều này cũng sẽ nâng cao khả năng sẵn sàng của liên minh Mỹ-Nhật trước Trung Quốc, Triều Tiên và Nga”.
“Lợi ích sẽ không chỉ được thấy ở các hoạt động trên không mà còn bảo vệ khả năng của Mỹ và Nhật Bản trong các hoạt động hải quân và đổ bộ. Các nền tảng này không chỉ đơn giản là về ưu thế công nghệ chiến đấu mà còn là khả năng tác chiến điện tử tiên tiến hơn nhằm xuyên thủng các điểm yếu của Trung Quốc, Triều Tiên và Nga,” ông nói.
Trung Quốc thường xuyên tiến hành các cuộc tập trận chung với Nga trên vùng biển gần Hàn Quốc và Nhật Bản. Vào tháng 12 năm ngoái, các máy bay phản lực của Trung Quốc và Nga đã tiến vào Vùng nhận dạng phòng không của Hàn Quốc, khiến Seoul phải điều động máy bay chiến đấu để đáp trả.
Ông David Maxwell, phó chủ tịch Trung tâm Chiến lược Châu Á Thái Bình Dương, nói: “Gần đây, Nga đã tiến hành một số hoạt động kết hợp với Trung Quốc trên cơ sở hạn chế, vì vậy nếu Nga hoạt động ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, điều đó chắc chắn sẽ cho thấy những hệ thống này sẽ góp phần vào bảo vệ lợi ích của Mỹ và các đồng minh.”
Ông Maxwell cho biết các căn cứ của Mỹ ở Nhật Bản mang lại cho Mỹ “rất nhiều sự linh hoạt trong hoạt động để có thể đối phó với nhiều tình huống bất ngờ, trên Bán đảo Triều Tiên hoặc ở Biển Đông, hoặc thực sự là ở bất kỳ đâu tại châu Á”.
Okinawa cách Đài Loan khoảng 740 km và cách cảng Busan phía nam Hàn Quốc 990 km. Kadena, nơi mà Mỹ gọi là “hòn đá tảng của Thái Bình Dương”, là cơ sở lớn nhất của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Ông Zack Cooper, thành viên cao cấp tại Viện American Enterprise, người từng giữ chức phụ tá đặc biệt cho thứ trưởng quốc phòng về chính sách dưới thời chính quyền George W. Bush, cho biết sự hiện diện luân phiên của máy bay tại Kadena trong quá trình chuyển đổi nâng cấp giúp Mỹ phân tán chúng trong trường hợp có một cuộc tấn công.
Ông nói: “Căn cứ Không quân Kadena đang bị đe dọa lớn hơn so với những thập niên trước” từ một loạt khả năng của Trung Quốc, cả phi đạn đạn đạo và phi đạn hành trình. “Có một số lựa chọn để giải quyết vấn đề đó. Một là Mỹ phân tán lực lượng nhiều hơn để nếu xảy ra một cuộc tấn công, lực lượng Mỹ sẽ không bị tập trung quá dày.”
Diễn đàn