Lãnh đạo quân sự khó phát hiện của Hamas, Mohammed Deif, một trong những người chủ mưu vụ thảm sát tại miền nam Israel hôm 7/10/2023, hiếm khi lên tiếng và không bao giờ xuất hiện trước công chúng, sự tồn tại bí mật đã giúp ông sống sót sau bảy vụ ám sát.
Hiện ông đang bị truy lùng bên ngoài Gaza, nơi ông chỉ đạo cuộc đột kích hôm 7/10/2023, giết chết 1.200 người và tạo ra cuộc khủng hoảng cho chính phủ cực hữu Israel khi bắt đi hơn 250 người làm con tin.
Văn phòng công tố Tòa án Hình sự Quốc tế ICC ngày 20/5 cho biết họ đã yêu cầu bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng của ông và ba lãnh đạo Hamas vì cáo buộc tội ác chiến tranh, trong đó có ông Deif.
Israel phủ nhận phạm tội ác chiến tranh trong cuộc chiến ở Gaza.
Một quan chức cấp cao của Hamas nói với Reuters rằng quyết định của ICC “đánh đồng nạn nhân với kẻ hành quyết”.
Sẽ tùy thuộc vào các thẩm phán để xác định liệu có đủ bằng chứng để ban hành lệnh bắt giữ hay không.
Trong sự nghiệp lâu dài và bí mật với nhóm Hamas, ông Deif sống sót sau bảy vụ ám sát của Israel, vụ gần đây nhất là vào năm 2021 khiến ông ta bị biến dạng và phải ngồi xe lăn.
Trong những tháng kể từ ngày 7/10/2023, ông Deif được cho là đã chỉ đạo các hoạt động quân sự của Hamas từ các đường hầm và đường phố ở Gaza, cùng với các đồng nghiệp cấp cao.
Thăng tiến trong hàng ngũ Hamas trong hơn 30 năm, ông Deif đã phát triển mạng lưới đường hầm và chuyên môn chế tạo bom của nhóm này. Ông đứng đầu danh sách truy nã gắt gao nhất của Israel trong nhiều thập kỷ và chịu trách nhiệm về cái chết của hàng chục người Israel trong các vụ đánh bom tự sát.
Ông và hai thủ lĩnh Hamas khác ở Gaza đã thành lập một hội đồng quân sự gồm ba người lên kế hoạch cho cuộc đột kích ngày 7/10/2023, cuộc tấn công đẫm máu nhất trong lịch sử 75 năm của Israel.
Sau đó, chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ tiêu diệt ba người: Yahya Sinwar, thủ lĩnh của Hamas ở Gaza, Deif, người đứng đầu cánh quân sự và Marwan Issa cấp phó của ông, người được cho là đã bị Israel giết vào tháng 3.
Trong đoạn băng ghi âm được phát sóng khi Hamas bắn hàng nghìn quả rốc-két vào ngày 7/10/2023, ông Deif đã đặt tên cho cuộc đột kích là “Lũ lụt Al Aqsa”, báo hiệu cuộc tấn công là sự đáp trả cho các cuộc tấn công của Israel vào nhà thờ Hồi giáo Al Aqsa ở Jerusalem.
Một nguồn tin thân cận với Hamas cho biết, vào tháng 5 năm 2021, sau một cuộc đột kích vào địa điểm linh thiêng thứ ba của Hồi giáo khiến thế giới Ả Rập và Hồi giáo phẫn nộ, ông Deif bắt đầu lên kế hoạch cho hoạt động này.
Nguồn tin cho biết: “Cuộc tấn công này được kích hoạt bởi những hình ảnh và cảnh quay Israel xông vào nhà thờ Hồi giáo Al Aqsa trong tháng Ramadan, đánh đập những người thờ phượng, tấn công họ, lôi người già và thanh niên ra khỏi nhà thờ Hồi giáo”.
Cuộc tấn công vào khu nhà thờ Hồi giáo, từ lâu đã là điểm bùng phát bạo lực về các vấn đề chủ quyền và tôn giáo ở Jerusalem, đã châm ngòi cho 11 ngày giao tranh giữa Israel và Hamas.
Chỉ có ba hình ảnh của ông Deif: một hình ảnh ở độ tuổi 20, một hình ảnh khác về ông đeo mặt nạ và một hình ảnh về cái bóng của ông, được sử dụng khi đoạn băng ghi âm được phát sóng.
Ông Deif hiếm khi lên tiếng và không bao giờ xuất hiện trước công chúng. Vì vậy, khi kênh truyền hình của Hamas thông báo ông sẽ phát biểu vào ngày 7/10/2023, người Palestine đã biết điều gì đó quan trọng đang diễn ra.
Ông Deif nói trong đoạn ghi âm: “Hôm nay cơn thịnh nộ của Al Aqsa, cơn thịnh nộ của nhân dân và quốc gia chúng ta đang bùng nổ. Các mujahedeen (chiến binh) của chúng ta, hôm nay là ngày các bạn phải làm cho tên tội phạm này hiểu rằng thời của hắn đã kết thúc”.
Hai bộ não, một kẻ chủ mưu
Nguồn tin thân cận với Hamas cho biết quyết định chuẩn bị cuộc tấn công được thực hiện bởi ông Deif, người lãnh đạo cánh vũ trang của Hamas, được gọi là Lữ đoàn Al Qassam, và ông Sinwar, nhưng không rõ ai là người thiết kế.
Nguồn tin cho biết: “Có hai bộ não, nhưng chỉ có một kẻ chủ mưu”, đồng thời cho biết thêm thông tin về chiến dịch này chỉ một số ít lãnh đạo Hamas biết.
Một nguồn tin an ninh Israel nói Deif trực tiếp tham gia vào việc lập kế hoạch và điều hành cuộc tấn công.
Kế hoạch, như Deif nghĩ ra, bao gồm một nỗ lực lừa dối kéo dài. Israel bị dẫn đến tin rằng Hamas, một đồng minh của Iran, kẻ thù không đội trời chung của Israel, không quan tâm đến việc phát động xung đột và thay vào đó đang tập trung vào phát triển kinh tế ở Gaza, nơi phong trào Hamas đang cai trị.
Nguồn tin thân cận với Hamas cho biết, trong khi Israel bắt đầu cung cấp các biện pháp khuyến khích kinh tế cho công nhân Gaza, thì các chiến binh của nhóm này được huấn luyện và tập dượt.
Phát biểu với giọng bình tĩnh, ông Deif nói trong đoạn ghi âm của mình rằng Hamas đã nhiều lần cảnh cáo Israel hãy chấm dứt tội ác chống lại người Palestine, thả tù nhân và ngừng chiếm đoạt đất đai của người Palestine.
Ông nói: “Trước cơn cuồng loạn chiếm đóng và sự phủ nhận của họ đối với luật pháp và nghị quyết quốc tế, cũng như trước sự ủng hộ của Mỹ và phương Tây cũng như sự im lặng của quốc tế, chúng tôi đã quyết định chấm dứt tất cả những điều này”.
Sinh ra với tên gọi Mohammad Masri vào năm 1965 tại Trại tị nạn Khan Younis được thành lập sau Chiến tranh Ả Rập-Israel năm 1948, thủ lĩnh các phần tử hiếu chiến này được biết đến với cái tên Mohammed Deif sau khi gia nhập Hamas trong cuộc nổi dậy Intifada đầu tiên của người Palestine, bắt đầu vào năm 1987.
Một nguồn tin của Hamas cho biết ông bị Israel bắt vào năm 1989 và bị giam giữ khoảng 16 tháng.
Ông Deif có bằng khoa học tại Đại học Hồi giáo ở Gaza, nơi ông nghiên cứu vật lý, hóa học và sinh học. Ông thể hiện niềm yêu thích với nghệ thuật, đứng đầu ủy ban giải trí của trường đại học và biểu diễn trên sân khấu trong các màn hài kịch.
Các nguồn tin của Hamas cho biết ông bị mất một mắt và bị thương nặng ở một chân trong một vụ ám sát của Israel.
Vợ, con trai bảy tháng tuổi và con gái ba tuổi của ông đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel năm 2014.
Sự sống sót của ông trong khi điều hành cánh vũ trang của Hamas đã giúp ông trở thành một anh hùng dân gian Palestine. Nguồn tin thân cận với Hamas cho biết ông không sử dụng công nghệ kỹ thuật số hiện đại như điện thoại thông minh.
“Ông ấy khó bị bắt. Ông ấy là người đàn ông trong bóng tối.”