Sự cạnh tranh về kinh tế và công nghệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã xuất hiện trên thị trường máy bay không người lái, nơi các thiết bị bay do Trung Quốc sản xuất đang chiếm ưu thế.
Các nhà lập pháp tại Washington đang tìm cách cấm bán máy bay không người lái mới từ hai nhà sản xuất Trung Quốc lớn, với lý do chúng có thể được sử dụng để do thám người Mỹ và các mẫu máy bay giá rẻ đang gây tổn hại đến ngành công nghiệp máy bay không người lái của Hoa Kỳ.
Một dự luật quốc phòng được Quốc hội thông qua vào tuần trước sẽ cấm máy bay không người lái mới của Trung Quốc từ DJI Technology và Autel Robotics nếu quá trình xem xét phát hiện ra rằng chúng gây ra rủi ro “không thể chấp nhận được” đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ.
Nhưng người dùng Hoa Kỳ, từ cảnh sát đến nông dân, người lập bản đồ và nhà làm phim, đã bắt đầu dựa vào máy bay không người lái do Trung Quốc sản xuất, đặc biệt là máy bay do DJI sản xuất.
Sau đây là những điều cần biết về cuộc tranh luận.
Các nhà lập pháp cho biết máy bay không người lái gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia
Dân biểu Elise Stefanik, thuộc đảng Cộng hòa, New York, người được Tổng thống đắc cử Donald Trump chọn làm đại sứ tại Liên hiệp quốc, đã dẫn đầu các nỗ lực của Hạ viện nhằm cấm máy bay không người lái mới của Trung Quốc, với lý do người Mỹ đã trở nên quá phụ thuộc vào chúng.
Bà lập luận rằng “Việc để Trung Quốc Cộng sản trở thành nhà máy sản xuất máy bay không người lái của chúng ta là vô trách nhiệm về mặt chiến lược”.
Chính vai trò của máy bay không người lái trong cuộc sống hàng ngày đã thúc đẩy Thượng nghị sĩ Công hòa Florida Rick Scott, yêu cầu Quốc hội hạn chế việc các cơ quan liên bang mua máy bay không người lái của Trung Quốc. Những hạn chế đó đã được đưa vào dự luật mà Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden đã ký vào năm ngoái.
Ông Scott đã so sánh máy bay không người lái của Trung Quốc với những khinh khí cầu do thám có thể “thu thập dữ liệu hoặc mang theo các trọng tải có hại” trên khắp nước Mỹ, gây ra rủi ro cho các căn cứ quân sự, cơ sở hạ tầng quan trọng và tài nguyên thiên nhiên.
Máy bay không người lái do DJI sản xuất thống trị thị trường Hoa Kỳ
DJI, được nêu tên trong dự luật, là thương hiệu máy bay không người lái nổi tiếng nhất của Trung Quốc. Công ty này chiếm phần lớn thị phần máy bay không người lái toàn cầu và là công ty thống lĩnh thị trường Hoa Kỳ. Máy bay không người lái của công ty đã được những người ứng cứu đầu tiên sử dụng để xác định vị trí nạn nhân thiên tai, người lập bản đồ để khảo sát đường sá và đường dây tiện ích, nhân viên kiểm soát muỗi để tiếp cận đàn ấu trùng và các nhà làm phim để ghi lại cảnh quay trên không.
Được thành lập vào năm 2006 và có trụ sở tại thành phố Thâm Quyến, miền nam Trung Quốc, DJI sản xuất các thiết bị được biết đến với giá cả phải chăng và hiệu suất cao. Chúng thậm chí còn được cả hai bên sử dụng trên chiến trường ở Ukraine, mặc dù DJI không sản xuất máy bay không người lái quân sự.
Khi quan hệ Mỹ-Trung trở nên tồi tệ, máy bay không người lái DJI đã bị giám sát chặt chẽ. Chính phủ Hoa Kỳ đưa công ty vào một số danh sách đen với lý do lo ngại về nhân quyền cũng như cáo buộc có liên quan đến quân đội Trung Quốc. DJI phủ nhận mọi hành vi sai trái và đang kiện Lầu Năm Góc vì chỉ định công ty là một công ty quân sự Trung Quốc.
Các viên chức hải quan Hoa Kỳ cũng đã chặn một số lô hàng của DJI vì lo ngại rằng các sản phẩm này có thể được sản xuất bằng lao động cưỡng bức. DJI gọi đó là “một sự hiểu lầm liên quan đến hải quan”.
DJI cũng đã bày tỏ lo ngại về việc xem xét máy bay không người lái của Trung Quốc được đưa vào dự luật quốc phòng, nói rằng dự luật này không cho phép công ty tự bảo vệ mình. Dự luật kêu gọi “quyền phản hồi công bằng đối với bất kỳ phát hiện nào”.
Người dùng cho biết máy bay không người lái của Trung Quốc không dễ thay thế
Ông Russell Hedrick, một nông dân ở Bắc Carolina, điều khiển máy bay không người lái để phun phân bón trên các cánh đồng ngô, đậu và lúa mì của mình với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với chi phí sử dụng máy rải phân thông thường. Ông cho biết, một máy rải thuốc bằng máy bay không người lái có giá 35.000 đô la, trong khi một máy phun thuốc trên mặt đất có giá 250.000 đô la.
Là một tình nguyện viên cứu hộ, ông Hedrick sử dụng máy bay không người lái tầm nhiệt để tìm kiếm những người bị mắc kẹt do lở đất và máy bay không người lái chở hàng để gửi nước và sữa bột cho những người bị mắc kẹt — một việc ông đã làm sau cơn bão Helene.
“Tôi sẽ không nói rằng tôi không thích có máy bay không người lái của Hoa Kỳ, nhưng tôi không thấy máy bay không người lái của Hoa Kỳ có thể sánh được với máy bay không người lái của DJI về độ tin cậy, dễ sử dụng và chỉ riêng phần mềm thân thiện với người dùng”, ôngHedrick nói. “Máy bay không người lái của Hoa Kỳ không tốt bằng máy bay của DJI nhưng lại đắt gấp đôi”.
Theo phúc trình tháng 9 của Văn phòng Trách nhiệm Giải trình của Chính phủ, tại Bộ Nội vụ, lệnh cấm máy bay không người lái do nước ngoài sản xuất đã dẫn đến “mất cơ hội thu thập dữ liệu về cảnh quan, tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, động vật hoang dã và cơ sở hạ tầng”.
Ông Michael Robbins, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành AUVSI, một nhóm ủng hộ các phương tiện không người lái như máy bay không người lái, phản đối lệnh cấm ngay lập tức. Thay vào đó, nhóm này thúc giục chính phủ hỗ trợ ngành sản xuất máy bay không người lái trong nước thông qua đầu tư để có thể bắt kịp các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc về cả năng lực và chi phí.