Hoa Kỳ ngày 17/10 công bố các chế tài mới nhắm vào các thực thể Trung Quốc và Nga vì vai trò của họ trong việc thiết kế, chế tạo và vận chuyển máy bay không người lái tấn công gây ra thương vong hàng loạt ở Ukraine.
Các chế tài nhắm vào hai thực thể Trung Quốc, công ty động cơ máy bay Xiamen Limbach và công ty Redlepus, một thực thể Nga là TSK Vektor và Tổng giám đốc của TSK là ông Vektor Artem Mikhailovich Yamshchikov.
Một quan chức cấp cao hôm 17/10 cho biết các thực thể này đã tham gia vào việc phát triển máy bay không người lái tấn công tầm xa dòng Garpiya của Nga, sản xuất chúng tại Trung Quốc và vận chuyển trực tiếp đến Nga.
“Garpiya, được thiết kế và sản xuất tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa với sự hợp tác của các công ty quốc phòng Nga, đã được sử dụng để phá hủy cơ sở hạ tầng quan trọng và gây ra thương vong hàng loạt”, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói trong một tuyên bố.
“Hành động hôm nay là một phần trong nỗ lực liên tục của chúng tôi nhằm phá vỡ các nỗ lực của các thực thể và cá nhân có trụ sở tại CHND Trung Hoa và Nga nhằm hỗ trợ Nga mua lại công nghệ và linh kiện vũ khí tiên tiến. Chúng tôi sẽ tiếp tục gây thiệt hại cho những bên hỗ trợ cho cơ sở công nghiệp quân sự của Nga”.
Một quan chức cấp cao cho biết Hoa Kỳ đã cảnh báo Bắc Kinh trong quá khứ về mạng lưới này, trái ngược với tuyên bố của Trung Quốc rằng họ không hề biết về các mạng lưới như vậy.
Hai công ty Trung Quốc trực tiếp “tham gia vào việc sản xuất và vận chuyển những thứ rõ ràng là một phần của cuộc chiến tranh của Nga chống lại Ukraine và rõ ràng là đang chuyển giao cho một bên mà phương Tây đã xác định và trừng phạt là một phần của cơ sở công nghiệp quân sự của Nga”, vị quan chức này cho biết.
Kể từ năm 2022, Hoa Kỳ đã trừng phạt gần 100 thực thể có trụ sở tại Trung Quốc và Hong Kong. Phần lớn trong số họ là một phần của chuỗi cung ứng các mặt hàng sử dụng kép - các thành phần hoặc hàng hóa có thể được Nga chuyển đổi thành các mặt hàng quân sự sau đó được triển khai chống lại Ukraine.
Tuy nhiên, các chế tài ngày 17/10 là chế tài đầu tiên nhắm vào các thực thể Trung Quốc “trực tiếp phát triển và sản xuất các hệ thống vũ khí hoàn chỉnh hợp tác với các công ty Nga”.
Cũng vào ngày 17/10, Vương quốc Anh đã công bố gói chế tài lớn nhất của mình đối với “đội tàu chở dầu ngầm” của Nga – những con tàu được cho là cố tình hoạt động bất chấp các chế tài của phương Tây.
London cho biết thêm 18 tàu nữa sẽ bị cấm vào các cảng của Anh, nâng tổng số tàu chở dầu bị chế tài lên 43.
Các chế tài đang có hiệu lực
Trả lời câu hỏi của VOA, quan chức này cho biết các chế tài của phương Tây đang có hiệu lực.
“Điều này đang tác động trực tiếp đến nền kinh tế của họ. Nó đang tác động trực tiếp đến khả năng tiếp cận vật liệu chiến tranh của họ. Nó đang tác động trực tiếp đến chất lượng hàng hóa mà họ đang đạt được”, quan chức này nói.
Một quan chức cấp cao thứ hai của chính quyền cho biết Moscow đang cảm thấy “áp lực bên ngoài chưa từng có” đối với các dự án thương mại và đầu tư của mình với Trung Quốc. Tuy nhiên, mối quan hệ thương mại ngày càng phát triển giữa hai nước cho thấy “họ đang tiếp tục đổi mới và lách luật, đó là lý do tại sao chúng tôi cũng đang tiếp tục các chế tài và các công cụ khác”.
Trung Quốc nói họ không cung cấp vũ khí cho Nga. Bắc Kinh một mực nói họ xử lý việc xuất khẩu các mặt hàng sử dụng kép theo luật pháp và áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ đối với hoạt động xuất khẩu máy bay không người lái.
Các giao dịch của các công ty bị chế tài là “không tương thích” với các tuyên bố của Bắc Kinh, quan chức thứ hai nói. “Nếu Trung Quốc nghiêm túc về cam kết đó, chúng tôi yêu cầu họ hành động để đóng cửa mạng lưới này”.
Bắc Kinh đã từng tuyên bố rằng họ “kiên quyết phản đối các chế tài đơn phương và quyền tài phán dài hạn không có cơ sở trong luật pháp quốc tế hoặc sự cho phép của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc”.
Theo phân tích dữ liệu hải quan Trung Quốc của tổ chức nghiên cứu Carnegie Endowment, mỗi tháng, Bắc Kinh xuất khẩu sang Nga hơn 300 triệu đô la các mặt hàng được gọi là sử dụng kép có cả ứng dụng thương mại và quân sự.
Mối quan hệ giữa Moscow và Bắc Kinh đã phát triển. Vào ngày 16/10, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường và Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin đã công bố kế hoạch mở rộng hợp tác trong hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, hay SCO, tại Islamabad, Pakistan. SCO được Nga và Trung Quốc thành lập vào năm 2001 để chống lại các liên minh phương Tây.
