Ecuador loan báo sẽ đình chỉ miễn visa nhập cảnh đối với công dân Trung Quốc, bắt đầu từ ngày 1 tháng 7, vì sự gia tăng “đáng lo ngại” về tình trạng di trú bất hợp pháp.
Trong vài năm qua, Ecuador là điểm khởi đầu cho hàng nghìn công dân Trung Quốc quyết định thực hiện hành trình dài và nguy hiểm qua Nam Mỹ, Trung Mỹ và Mexico để đến biên giới phía nam Hoa Kỳ.
Một số người đã di cư sang Hoa Kỳ cho biết quyết định của Ecuador và quyết tâm ngày càng tăng của cả Washington và Bắc Kinh trong việc ngăn chặn dòng di dân bất hợp pháp là dấu hiệu cho thấy cánh cửa có thể đang đóng lại đối với những người tìm cách vượt biên giới Mỹ bất hợp pháp.
Ông Vương Trung Vệ, một người Trung Quốc 33 tuổi từ An Huy, đến Hoa Kỳ bằng con đường tới Ecuador vào tháng 5 năm 2023. Ông nói rằng sau thông báo của chính phủ Ecuador, các di dân bất hợp pháp người Trung Quốc xôn xao bàn tán, và “điều này có tác động lớn [bởi vì] hơn 80% di dân đã đến Ecuador.”
Theo thống kê của Cơ quan Hải quan và Tuần tra Biên giới Hoa Kỳ, số vụ bắt gặp công dân Trung Quốc ở biên giới Tây Nam Mỹ hàng tháng đã đạt mức cao kỷ lục gần 6.000 người vào tháng 12 năm 2023. Trong những tháng gần đây, số vụ bắt gặp đó bắt đầu giảm xuống, chỉ còn hơn 3.600 vụ vào tháng Năm.
Ngoài quyết định gần đây của Tổng thống Mỹ Joe Biden về việc tạm thời hạn chế khả năng xin tị nạn ở biên giới Mỹ-Mexico, còn có những dấu hiệu cho thấy Washington và Bắc Kinh đang tìm cách hoặc ít nhất là cố gắng hợp tác cùng nhau về vấn đề này.
Vào tháng 5, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói với hãng tin AP rằng Bắc Kinh “sẵn sàng duy trì đối thoại và hợp tác với Hoa Kỳ trong lĩnh vực thực thi nhập cư” và chấp nhận hồi hương những người có quốc tịch Trung Quốc đã được xác minh.
Vào tháng 4, Bộ trưởng An ninh Nội địa Hoa Kỳ Alejandro Mayorkas nói trong một phiên điều trần quốc hội rằng ông đã “giao tiếp” với những người đồng cấp Trung Quốc và rằng Trung Quốc đã bắt đầu chấp nhận hồi hương những di dân Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để ở lại Hoa Kỳ.
VOA đã gửi email cho Bộ An ninh Nội địa để hỏi về sự hợp tác Mỹ-Trung trong việc trục xuất công dân Trung Quốc nhưng không nhận được phản hồi vào thời điểm đăng bài.
Ông Quách Bân, một công dân Trung Quốc từ Quảng Tây đến Hoa Kỳ vào cuối năm ngoái cùng với con gái 12 tuổi, cho biết ông đã nghe nói về một số người Trung Quốc bị trục xuất ở Los Angeles kể từ tháng Năm.
Ông nói: “Thực sự đã có những vụ trục xuất và họ có thể bị trục xuất ngay tại chỗ”.
Theo bài đăng từ giáo viên Lý, người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, chính quyền Trung Quốc gần đây đã ban hành hai tài liệu cho các công tố viên, trong đó nêu rõ quyết tâm trấn áp những người tìm đường vượt biên bất hợp pháp và tăng cường kiểm soát biên giới.
VOA không thể xác minh một cách độc lập tính xác thực của các tài liệu đó, nhưng khi hỏi Tòa đại sứ Trung Quốc về các tài liệu này thì phát ngôn viên không nói rằng chúng là bịa đặt.
Trong email phản hồi VOA, ông Lưu Bằng Vũ, phát ngôn viên của Tòa đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ cho biết: “Tòa án tối cao Trung Quốc thực hiện nghĩa vụ của mình theo luật pháp”.
Ông nói: “Về vấn đề di cư bất hợp pháp, quan điểm của Trung Quốc là rõ ràng và nhất quán”. “Chúng tôi phản đối và kiên quyết đấu tranh với mọi hình thức di cư bất hợp pháp và buôn người.”
Ông Lưu cũng nói rằng “Các cơ quan thực thi pháp luật của Trung Quốc đang hợp tác với các nước liên quan để chống buôn người cũng như dẫn độ, trong nỗ lực chung nhằm duy trì dòng người di chuyển có trật tự trên khắp các quốc gia.”
Đầu năm nay, Mexico đã tăng cường kiểm soát biên giới bằng cách thiết lập các trạm kiểm soát mới trên các con đường lớn và tăng cường tuần tra tại các cửa khẩu được sử dụng nhiều hơn vào Hoa Kỳ. Kết quả là nhiều di dân bất hợp pháp đã bị chặn lại.
Theo Văn phòng Washington về Mỹ Latin, lực lượng di trú Mexico đã lập kỷ lục mới về số vụ bắt giữ di dân chỉ trong một tháng vào tháng 1 và tháng 2 năm nay.
Ông Quách nói rằng ông đã nghe nói về một số người Trung Quốc bị chặn khi đi qua Mexico.
Ông nói: “Các quan chức di trú Hoa Kỳ hợp tác với chính phủ Mexico và đi sâu vào miền trung Mexico để ngăn chặn người nhập cư”.
Ông nói: “Một khi di dân Trung Quốc bị chặn, họ sẽ được đưa đến miền nam Mexico.”
Nếu họ muốn tiếp tục “tìm đường”, họ phải bắt đầu lại từ một nơi xa hơn nước Mỹ, điều này sẽ khiến họ tốn nhiều tiền và thời gian hơn.
Bỏ những thách thức sang một bên, ông Vương và ông Quách nói vẫn còn nhiều cách để đến được biên giới.
Ông Vương cho biết mong muốn rời khỏi Trung Quốc của người dân vẫn còn mạnh mẽ và nhiều người đã thăm dò những con đường mới.
“Bạn có thể bay tới Cuba và bạn cũng có thể bay tới Bolivia”, ông Vương nói.
Vào tháng 5, chính phủ Cuba bắt đầu cho phép nhập cảnh miễn visa 90 ngày cho công dân Trung Quốc. Bolivia cho phép công dân Trung Quốc mang hộ chiếu phổ thông nhận visa du lịch khi đến nơi. Những người có visa quá cảnh có thể ở lại trong 15 ngày hoặc bằng visa du lịch trong 30 ngày.
Khoảng cách đường thẳng từ Cuba đến cực nam của Florida là khoảng 150 km. Tuyến đường thủy hẹp này là tuyến đường buôn lậu trong nhiều thập niên và một số người Trung Quốc đã thử, bất chấp rủi ro.
Vào tháng 10 năm 2023, chính quyền ở Florida cho biết, 11 nam và 6 nữ công dân Trung Quốc đã bị bắt sau khi nhập cảnh trái phép vào Key Largo, Florida, từ Cuba.
Ông Lý Tiểu Tam, một nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc, đã đến Hoa Kỳ vào tháng 2 năm 2023 bằng cách vượt biên bất hợp pháp. Ông nói rằng ông cảm thấy may mắn khi có thể bắt đầu một cuộc sống mới và thật buồn cho những người khác đang muốn rời khỏi Trung Quốc. Kể từ khi đến Hoa Kỳ, ông Lý đã mở một công ty dịch thuật ở New York và đã vượt qua phiên điều trần sơ bộ về đơn xin tị nạn chính trị của mình. Ông cũng đã nhận được giấy phép làm việc.
Ông nói rằng một khi chính sách mới của Ecuador có hiệu lực vào ngày 1/7, ngay cả khi người Trung Quốc sử dụng các tuyến đường khác, cơ hội đến Mỹ và ở lại thành công sẽ giảm đi đáng kể.
“Cánh cửa đã đóng lại”, ông Lý nói và nói thêm rằng câu hỏi bây giờ là: “Có bao nhiêu người có thể chui qua các kẻ hở?”
Diễn đàn