Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 19/10 công bố kế hoạch bán 15 triệu thùng dầu thô từ nguồn cung khẩn cấp của quốc gia và bắt đầu cho bù đắp lại những khoản vơi trong kho dự trữ này trong khi tìm cách giảm giá xăng dầu trước cuộc bầu cử giữa kỳ ngày 8/11 mà các đảng viên Dân chủ của ông có thể mất quyền kiểm soát một hoặc cả hai viện tại Quốc hội
Động thái này diễn ra hai tuần sau khi Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ do Ả Rập Xê-út dẫn đầu khiến ông Biden phẫn nộ khi đứng về phía Nga, đồng ý cắt giảm sản lượng, làm dấy lên lo ngại về một đợt tăng giá xăng dầu đột biến mới tại Mỹ.
“Với loan báo của tôi hôm nay, chúng tôi sẽ tiếp tục ổn định thị trường và giảm giá vào thời điểm mà hành động của các quốc gia khác đã gây ra sự biến động như vậy”, ông Biden nói tại một sự kiện của Tòa Bạch Ốc.
Ông Biden đổ lỗi cho cuộc xâm lược của Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Ukraine khiến giá dầu thô và xăng cao hơn, trong khi lưu ý rằng giá đã giảm 30% so với cao điểm trước đây trong năm.
Ông cũng lặp lại yêu cầu đối với các công ty năng lượng, các nhà bán lẻ xăng và các nhà máy lọc dầu của Hoa Kỳ, yêu cầu họ ngừng sử dụng lợi nhuận kỷ lục để mua lại cổ phiếu và thay vào đó hãy đầu tư vào sản xuất.
Ông nói: “Các gia đình đang bị thiệt hại,” và giá xăng dầu đang siết hầu bao của họ.
Kế hoạch của ông Biden nhằm bổ sung đủ nguồn cung dầu cho thị trường để ngăn chặn giá tăng đột biến có thể gây tổn hại cho người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo với các công ty khoan dầu rằng chính phủ sẽ nhanh chóng tham gia thị trường với tư cách là người mua nếu giá giảm xuống quá thấp.
Tổng thống, đối mặt với những lời chỉ trích từ các đảng viên Cộng hòa cho rằng ông khai thác Kho dự trữ Dầu mỏ Chiến lược (SPR) vì lý do chính trị chứ không phải vì trường hợp khẩn cấp, cũng tuyên bố ông sẽ nạp đầy kho dự trữ của quốc gia trong những năm tới.
Ông Biden đã tuyên bố tháo khoán kỷ lục 180 triệu thùng dầu thô từ SPR vào đầu năm nay để chống lại cuộc khủng hoảng nguồn cung tiềm năng do các chế tài đối với nước Nga giàu dầu mỏ sau cuộc xâm lược Ukraine hồi tháng Hai.
SPR, hiện đang ở mức thấp nhất kể từ năm 1984, hiện còn hơn phân nửa với trên 400 triệu thùng dầu, ông Biden nói, “quá đủ cho bất kỳ đợt rút hàng khẩn cấp nào”.
Ông cho biết mục đích của ông là bổ sung kho dự trữ khi dầu thô Mỹ ở mức 70 đô la/thùng, mức cho phép các công ty thu lợi nhuận trong khi vẫn tốt cho người thọ thuế. Giá dầu Mỹ hôm 19/10 là khoảng 85 đô la/thùng.
Những nỗ lực của ông Biden trong việc sử dụng quyền lực liên bang để cân bằng thị trường dầu mỏ Hoa Kỳ cho thấy cuộc chiến ở Ukraine, nạn lạm phát tràn lan và sự cắt giảm của OPEC đã làm đảo ngược kế hoạch của Tổng thống Biden tới mức nào. Khi nhậm chức, ông thề sẽ phục hồi ngành công nghiệp dầu mỏ và đưa đất nước nhanh chóng đến một tương lai không sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
“Chúng ta cần tăng sản lượng dầu của Mỹ một cách có trách nhiệm mà không trì hoãn hoặc làm chậm lại quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch của chúng ta”, ông Biden nói ngày 19/10.
Các tổng thống Mỹ có rất ít quyền kiểm soát giá xăng dầu, nhưng mức tiêu thụ xăng lớn của nước này - cao nhất thế giới - có nghĩa là giá xăng cao có thể là liều thuốc độc chính trị. Giá xăng bán lẻ đã giảm từ mức cao trong tháng 6, nhưng vẫn ở trên mức trung bình trong lịch sử và là nguyên nhân chính gây ra lạm phát.
Kế hoạch của chính quyền là tới tháng 11 sẽ chấm dứt việc bán 180 triệu thùng công bố trước đó. Tuy nhiên việc mua của các công ty, bao gồm Marathon Petroleum, Exxon Mobil và Valero Energy đã chậm hơn dự kiến trong mùa hè và khoảng 15 triệu thùng vẫn chưa bán được.
Một quan chức chính quyền cấp cao cho biết những thùng dầu này sẽ được đưa ra đấu thầu để giao hàng vào tháng 12. Ông Biden ngày 19/10 hứa cũng có thể cung cấp thêm dầu nếu cần.
Thúc đẩy các công ty năng lượng làm thêm nữa
Ông Biden nói các công ty dầu mỏ nên cảm thấy tự tin hơn khi đầu tư vào sản xuất với cam kết mới về việc làm đầy lại kho dự trữ.
“Do đó, thông điệp của tôi cho tất cả các công ty là: Bạn đang có lợi nhuận kỷ lục và chúng tôi đang mang lại cho bạn sự chắc chắn hơn. Vì vậy, bạn có thể hành động ngay bây giờ để tăng sản lượng dầu”, ông nói.
Tổng thống Biden nhấn mạnh: “Các công ty không nên sử dụng lợi nhuận để mua lại cổ phiếu hoặc cổ tức. Không phải bây giờ, không phải trong khi chiến tranh đang hoành hành”, đồng thời yêu cầu họ giảm giá bán cho người tiêu dùng.
Trong những tuần gần đây, ngành công nghiệp dầu mỏ ngày càng gia tăng lo ngại rằng chính quyền có thể thực hiện bước quyết liệt cấm hoặc hạn chế xuất khẩu xăng hoặc dầu diesel để giúp tăng lượng hàng tồn kho của Hoa Kỳ đang bị sụt giảm. Họ đã kêu gọi chính quyền loại bỏ phương án này, một động thái mà các quan chức không muốn làm.
“Chúng tôi đang giữ tất cả các phương án trên bàn, bất cứ phương án nào có thể giúp đảm bảo nguồn cung trong nước ổn định”, một quan chức Mỹ cho biết.