Nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc rời khỏi Đại sứ quán Mỹ sau 6 ngày

Cả chính phủ Hoa Kỳ lẫn chính phủ Trung Quốc đều không xác nhận việc nhà hoạt động mù Trần Quang Thành có ở trong đại sứ quán hồi tuần trước hay không, nhưng hôm nay, hai bên đều xác nhận là ông đã rời khỏi nơi này.

Một giới chức Hoa Kỳ cho hay ông Trần Quang Thành đã đến một cơ sở y tế ở Bắc Kinh và sẽ gặp lại gia đình. Giới chức này nói ông Trần đang được phép ở lại Trung Quốc tại một nơi mà giới chức này mô tả là “an toàn.” Giới chức này còn cho biết nhà hoạt động không đưa ra yêu cầu nào xin tỵ nạn chính trị ở Hoa Kỳ.

Tân Hoa Xã chỉ nói rằng ông Trần đã rời khỏi đại sứ quán Hoa Kỳ “theo ý nguyện riêng” sau khi ở lại đó 6 này.

Không có bản tin nào nói rằng ông Trần sắp tới sẽ đi đâu.

Tình huống của ông Trần đã đe dọa phủ một bóng mờ lên các cuộc đàm phán cấp cao thường niên giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc dự trù khởi sự vào ngày mai ở thủ đô Trung Quốc, với sự tham dự của Ngoại trưởng Hillary Clinton và Bộ trưởng Tài chính Timothy Geithner.

Tân Hoa Xã trích thuật lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Vị Dân bầy tỏ sự bất bình cực độ trước việc Đại sứ quán Hoa Kỳ tiếp nhận một công dân Trung Quốc theo một cách mà ông mô tả là “bất thường.”

Lời phát biểu lên án Hoa Kỳ là can thiệp vào nội bộ Trung Quốc. Thông cáo đòi Hoa Kỳ phải đưa ra lời xin lỗi và mở cuộc điều tra vào vụ việc, trừng phạt những người chịu trách nhiệm và bảo đảm sẽ không xảy ra những vụ như thế nữa.

Nhà nghiên cứu về nhân quyền làm việc tại Hong Kong, ông Joshua Rosenzweig gọi những yêu sách đòi xin lỗi của Trung Quốc là “một lời hăm dọa” và nói ông tin rằng Bắc Kinh hành động như thế là nhắm vào cử tọa trong nước.

Ông Rosenzweig cho biết: “Nếu lời than phiền của Trung Quốc là về việc không hành động theo đúng thủ tục thích đáng, thì chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu làm như thế từ lâu khi không theo đúng các thủ tục thích đáng trong việc đối xử với ông Trần Quang Thành và gia đình ông. Tôi không cho rằng lập luận của chính phủ Trung Quốc đứng vững.”

Ông Trần là một luật sư tự học 40 tuổi đã bị tù 4 năm sau khi phanh phui những vụ cưỡng bức phá thai và triệt sản của giới phụ trách thực thi kế hoạch hóa gia đình ở Trung Quốc. Ông Thành đã bị quản thúc tại gia ở tỉnh Sơn Đông kể từ khi được tha khỏi nhà tù hồi tháng 9 năm 2010.

Ông Bob Fu, thuộc tổ chức nhân quyền ChinaAid có trụ sở ở Hoa Kỳ, nói rằng các tay du thủ du thực địa phương đã đánh đập ông Trần và gia đình ông, mà ông cho là có đủ lý do để họ muốn rời khỏi nước.

Ông Fu nói: “Nếu ông ấy cảm thấy có thể tiếp tục tin vào lới hứa hay cam kết của chính phủ Trung Quốc về sự an toàn của ông sau vụ này, thì ông ấy có thể quyết định ở lại. Nhưng tôi chỉ cảm thấy rằng đó là một hành động hết sức liều lĩnh.”

Ông Trần Quang Thành đã gây sững sờ cho cả thế giới khi ông trốn khỏi tình trạng quản thúc tại gia ở căn nhà bị canh gác cẩn mật của ông hồi cuối tháng 4 và tìm nơi ẩn náu ở Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Bắc Kinh. Nhà cầm quyền Trung Quốc đã bắt giữ nhiều người bị tố cáo là đã giúp ông bỏ trốn cũng như một số thành viên trong gia đình của ông Trần.

Tin mới nhất cho hay Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton tuyên bố bà lấy làm hài lòng là các giới chức Hoa Kỳ đã giúp tạo điều kiện cho ông Trần ở lại và ra đi khỏi Đại sứ quán Hoa Kỳ “bằng một cách phản ánh sự lựa chọn của ông và các giá trị của Mỹ.”

Bà Clinton đang có mặt tại Bắc Kinh để dự hai ngày thảo luận về kinh tế và an ninh cấp cao bắt đầu vào ngày mai.