Nhật đang chuẩn bị cho chuyến đi của Thủ tướng Shinzo Abe tới thăm Iran ‘trong tương lai gần’, theo người phát ngôn của chính phủ Nhật Bản hôm 6/6, mặc dù chi tiết của chuyến đi vẫn đang được bàn thảo.
Truyền thông Nhật Bản nói chuyến công du sẽ được thực hiện vào tuần sau, nhưng Chánh văn phòng nội các Yoshihide Suga từ chối đưa ra ngày giờ cụ thể, và cũng không cho biết liệu ông Abe có gặp Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei và Tổng thống Hassan Rouhani hay không.
“Chúng tôi sẽ dồn nỗ lực để làm cho chuyến đi có ý nghĩa,” ông Suga nói tại một cuộc họp báo thường kỳ về chuyến đi mà nếu diễn ra, sẽ khiến ông Abe trở thành vị thủ tướng đương nhiệm đầu tiên của Nhật Bản tới thăm Iran trong hơn 4 thập niên qua.
Chuyến thăm sẽ diễn ra trong bối cảnh căng thẳng đang leo thang giữa Iran và Hoa Kỳ, và một năm sau khi Mỹ rút ra khỏi hiệp ước giữa các cường quốc và Iran để kiềm hãm chương trình hạt nhân của nước này, và đánh đổi việc dỡ bỏ các chế tài đang áp dụng đối với Iran.
Trong một chuyến thăm tới Nhật Bản vào tháng trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump hoan nghênh sự giúp đỡ của ông Abe trong việc đối phó với Iran sau khi hãng tin NHK nói rằng nhà lãnh đạo Nhật đang cân nhắc một chuyến đi thăm Tehran.
Nhật mong thấy một khu vực Trung Đông ổn định bởi vì nguồn nhập khẩu dầu của họ đến từ khu vực này, mặc dù gần đây Nhật đã ngừng mua dầu từ Iran do các chế tài của Mỹ.
Các chuyên gia ngoại giao nói rằng điều mà ông Abe có khả năng đạt được nhiều nhất là thuyết phục Iran và Hoa Kỳ nối lại các cuộc đàm phán trực tiếp và giảm căng thẳng.
Theo các chuyên gia, cả hai bên có thể đang tìm kiếm một giải pháp để tránh đối đầu mà không bên nào bị mất mặt, và ông Abe đang ở vị trí thuận lợi để có thể giúp đạt mục tiêu này.
Nhật Bản và Iran lâu nay đã chia sẻ quan hệ hữu nghị và hai nước sẽ kỷ niệm 90 năm quan hệ bang giao trong năm nay. Mặt khác, ông Abe cũng đã hâm nóng các quan hệ với ông Trump.
“Điều tốt nhất mà ông Abe có thể nói là đề xuất với Lãnh đạo Tối cao của Iran hãy ngồi xuống bàn đàm phán với tổng thống Mỹ mà không đặt ra bất kỳ điều kiện tiên quyết nào,” một người từng là nhà ngoại giao Nhật không muốn nêu danh tính vì sự nhạy cảm của vấn đề cho biết.
Nhật Bản không phải là một thành viên tham gia hiệp ước hạt nhân đã được ký giữa Iran và các cường quốc thế giới gồm: Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp, Đức và Mỹ.
Một nguồn tin ngoại giao nói với Reuters rằng khó có chuyện ông Abe thực hiện chuyến đi gây nhiều chú ý này, nếu ông không được Washington trấn an.
Nguồn tin này nhận định rằng “ông Abe hiển nhiên đã được bảo đảm là dù ông ấy làm gì thì cũng sẽ không phải hứng chịu kết quả không mong muốn.”
