Tết đến nhà nào cũng tự gói hay mua bánh chưng để liên hoan mừng Xuân trong gia đình.
Gạo nếp, đậu xanh,thịt lợn ba chỉ là những sản phẩm nông nghiệp quý do người nông dân cần cù khôn khéo làm ra.
Bánh chưng được gói trong lá chuối xanh tươi, buộc lạt tre nhuộm đỏ, đặt trên bàn thờ cúng tổ tiên.
Sau đó mọi người trong gia đình cùng nhau mừng năm mới, thưởng thức hương vị bánh chưng truyền thống trong không khí ấm cúng ngày đầu Xuân.
Bước vào năm Nhâm Thìn, trong xã hội nhiều nhà kinh tế bàn tán về tình hình sản xuất và thu nhập trong năm qua, trong đó nông nghiệp đạt khá với điểm son xuất khẩu gạo đạt kỷ lục 7 triệu tấn, mức tăng chung về kinh tế là 5,68 % giữa cuộc khủng hoảng kinh tế-tài chính toàn cầu.
Một vấn đề được đặt ra là kinh tế có khá lên nhưng sao tinh thần chung toàn xã hội không thấy vui vẻ phấn chấn.
Quả thật có quá nhiều chuyện chẳng lành. Một số anh chị em yêu nước chống bành trướng ngồi tù. Nhiều vụ xô xát chết người xảy ra giữa dân và viên chức địa phương. Nhà cán bộ công an bị đặt mìn. Nhiều quan chức cấp cao phạm tội nặng dính đến các công ty nước ngoài. Chủ nhà dội nước sôi, bắt người ở ăn phân...Hội nghị đảng CS kéo còi báo động, đảng suy thóai trầm trọng, liên quan đến tồn vong của chế độ, biện pháp khắc phục xem ra rất cũ, khó đạt hiệu quả. Một không khí nặng nề bất an lan tràn.
Đã đến lúc các nhà chính trị, kinh tế, xã hội học cần vào cuộc.
Riêng vấn đề phân phối và đời sống, vấn đề thu nhập cá nhân trong xã hội rất cần được phân tích sâu sắc và có giải pháp giải quyết. Trong các nước dân chủ vấn đề này luôn đựơc bàn luận công khai, sâu rộng; ở nước ta hình như chính quyền tránh né vấn đề hệ trọng này.
Ở Trung Quốc ngay đầu năm 2012, báo chí Hồng Kông đưa tin năm qua thu nhập của 10 triệu người thuộc gia đình quan chức cộng sản cao cấp nhất - tức là chưa đến 12% dân số - chiếm đến 40 % tài sản quốc gia, trong đó có giá trị nhà đất, bất động sản, của cải, tiền bạc, ngoại hối, tài khoản trong ngoài nước. Một sự bất công khổng lồ, khiêu khích láo xược lương tri dân tộc và thế giới.
Đây là tình trạng bất công xã hội, chênh lệch giàu nghèo bi thảm nhất, thành quả phát triển bị phân chia cực kỳ phi lý, cũng là mối nhục cay đắng cho kẻ cầm quyền tự vỗ ngực là chế độ xã hội chủ nghĩa.
Đây cũng là nguy cơ của một quả bom nổ chậm cực kỳ nguy hiểm do bất mãn và uất hận của quần chúng trước bất công chồng chất, bị đè nén ức hiếp lâu dài, như ở Bắc Phi vậy.
Còn ở nước ta, sự chênh lệch thu nhập thực tế là bao nhiêu? Ở các nước bình thường tỷ lệ chênh lệch giữa mức lương cao nhất với mức lương tối thiểu là 7/1 cho đến 11/1. Nhà nước có trách nhiệm theo dõi chặt thu nhập để duy trì tỷ lệ đó, khi cần thì điều chỉnh, điều tiết bằng chính sách, thuế khóa và luật pháp. Đặc biệt là trừng phạt nghiêm mọi thu nhập phi pháp như buôn lậu, làm hàng giả, hối lộ, tham nhũng, với những tệ đưa phong bì, hoa hồng, tặng phẩm, quà biếu, lại quả, phí bôi trơn, bổng và lộc có khi gấp nhiều lần tiền lương. Làm giàu phi pháp là tội nặng không khác gì ăn cắp, ăn cướp, lừa đảo.
Gần đây, tin một phó giám đốc giao thông cấp tỉnh chơi cờ tướng với bạn theo kiểu cờ bạc, mỗi ván được thua 1 tỉ đồng, nợ nhau đến 22 tỷ. Tiền ở đâu mà nhiều thế? Rồi một bát phở 1 triệu đồng, bằng một lao động làm trong 1 tháng. Rõ ràng là vứt tiền qua cửa sổ.
Chênh lệch giàu nghèo nước ta có thể cao hơn ở Trung Quốc chăng? Rất có thể. Mong các nhà chính trị, kinh tế, thống kê, xã hội học vào cuộc, làm rõ một vấn đề còn mù mờ vì bị che dấu.
Nhân ngày Tết Nhâm Thìn, có một chuyện đố vui dân gian về ăn bánh chưng trong gia đình. 10 anh em liên hoan Tết quanh một chiếc bánh chưng cực lớn; ông anh cả ăn trước, xén một góc, tức là 25 %, để lại 75 %; ông anh hai cũng xén ¼ phần còn lại, để lại ¾. Nghĩa là chiếc bánh luôn còn lại một phần dù nhỏ. Cứ thế cho đến người em thứ 10, được các anh cho ăn hết cả ¾ phần còn lại cuối cùng. Vậy từ anh cả đến em út, mỗi người hưởng phần to nhỏ khác nhau ra sao? Cuộc liên hoan có thể vui vẻ được không? Chênh lệch hưởng thụ giữa anh cả và em út tính chính xác ra là bao nhiêu?
Chức năng chủ yếu của toàn xã hội là sản xuất ra của cải ngày càng nhiều với chất lượng cao. Chức năng chủ yếu của nhà nước là làm sao điều hành tốt việc phân phối để thành quả phát triển được toàn dân thụ hưởng.Chức năng vẻ vang, vinh dự của nhà cầm quyền nằm ở chỗ yêu thương nhau, đùm bọc lẫn nhau, điều hành việc chia ngọt xẻ bùi trong cộng đồng dân tộc, hạn chế lòng tham và thói vị kỉ, đặt quyền lợi quốc gia và hạnh phúc của nhân dân ở trên cao nhất.
Cán bộ và viên chức chỉ lo thu vén cá nhân, tự tư tự lợi, tham nhũng, ăn cắp của công là tài sản của toàn dân, làm giàu bất chính, làm cho hố sâu giàu nghèo mở rộng trong xã hội, là có tội nặng với đất nước.
Câu chuyện đố vui về chia chiếc bánh chưng trong ngày Tết cổ truyền nhắc nhở toàn dân ta hết sức quan tâm đến vấn đề phân phối và thu nhập, ngăn ngừa và giải quyết tình trạng xã hội phi lý – kẻ ăn không hết người lần không ra.
Để đất nước phát triển hài hòa, công bằng xã hội được thực thi, thành quả đổi mới được phân chia công bằng và rộng khắp, nhà nhà no ấm, người người thư thái, quanh năm vui tươi như Tết vậy.
* Blog của Nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
