Ông Naota Kan trở thành tân thủ tướng Nhật Bản

Nhật Bản sắp chào mừng vị thủ tướng thứ 5 trong 4 năm. Đó là ông Naota Kan, người đã hai lần giữ chức bộ trưởng trong nội các. Dưới sự kiểm soát của Đảng Dân chủ Nhật Bản, Hạ viện đã bầu người vừa được đưa lên làm lãnh tụ đảng lên kế nhiệm ông Yukio Hatoyama bị mất lòng dân. Chính phủ của ông đã bị giải thể trước đó trong ngày. Từ văn phòng Đông bắc châu Á của đài VOA, thông tín viên VOA Steve Herman ghi nhận chi tiết trong bài tường thuật sau đây.

Nhật Bản đã mau chóng xúc tiến việc thành lập một chính phủ mới sau sự sụp đổ của nội các Hatoyama, tồn tại trong thời gian chưa đầy 9 tháng.

Bộ trưởng Tài chính đương nhiệm, ông Naoto Kan, đã được đưa lên đầu danh sách các ứng viên lãnh đạo đảng Dân chủ Nhật Bản.

Hạ viện Nhật Bản công bố ông Kan được 313 phiếu so với đối thủ về sát nhất là ông Sadakazu Tanigaki, chủ tịch đảng Dân chủ Tự do đối lập, được 115 phiếu.

Trước cuộc bỏ phiếu của Quốc hội, vị thủ tướng mới đã phát biểu ngắn gọn với các nhà lập pháp cùng trong đảng của ông sau khi ông được chọn làm chủ tịch đảng Dân chủ Nhật Bản.

Ông Kan tuyên bố với sự hỗ trợ của tất cả các nhà lập pháp thuộc đảng Dân chủ Nhật Bản, ông muốn đúc kết các chính sách vững chắc để tái thiết Nhật Bản trước cuộc bầu cử thượng viện vào tháng tới.

Đó sẽ là thử thách lớn đầu tiên cho vị tân lãnh đạo 63 tuổi này. Hầu hết các chuyên gia phân tích thời cuộc đều tiên đoán một sự khiển trách ồn ào từ phía cử tri đoàn, với hậu quả là phe Dân chủ sẽ mất quyền kiểm soát viện lập pháp ít quyền thế hơn.

Ông Kan cũng sẽ phải cố gắng sửa chữa tư thế ngoại giao của Nhật Bản, nhất là quan hệ với đồng minh thân cận nhất là Hoa Kỳ. Ông sẽ xuất hiện lần đầu trên sân khấu chính trị thế giới tại một cuộc họp thượng đỉnh quan trọng giữa các nhà lãnh đạo ở Canada trong 4 tuần nữa.

Sự thiếu kiên quyết của ông Hatoyama có liên quan đến tương lai của các căn cứ quân sự Hoa Kỳ trên đảo Okinawa miền nam Nhật Bản được nhiều người cho là nguyên nhân đưa đến thất bại của ông.

Trong quá trình tiến lên trong chính trường, ông Kan, một nhà cải cách trong nhiều lãnh vực, đã giữ kín các quan điểm của mình về chính sách đối ngoại, kể cả hiệp ước quốc phòng đã có từ lâu với Washington. Ông đã đề cập tới một mối quan hệ quốc phòng quân bình hơn.

Các nhà phân tích dự báo đó là điều mà một vị thủ tướng nữa có nhiều phần chắc sẽ không tại chức lâu dài là ông Kan có thể tìm cách tránh né không can dự quá nhiều vào vấn đề căn cứ Okinawa, là vấn đề đã gây nhiều rắc rối cho người tiền nhiệm của ông.

Tuy nhiên, ông Kan nói ông sẽ duy trì phần lớn các kế hoạch chính sách mà người tiền nhiệm của ông đã theo đuổi, trong đó có việc thành lập một cộng đồng Đông Á, tương tự như Liên hiệp châu Âu.

Là một nhân vật được dân chúng ủng hộ vì đã đối đầu với giới quan liêu trong thời gian ông làm bộ trưởng y tế hồi giữa thập niên 1990, ông Kan là một sự đột phá khỏi lề thói cũ. Bốn người tiền nhiệm cầm quyền trong thời gian ngắn ngủi đều xuất thân từ những gia đình vọng tộc thuộc gốc gác đảng Dân chủ Tự do. Trong tư cách một thế lực chính trị có khuynh hướng từ trung dung đến bảo thủ, đảng này đã thống trị Nhật Bản gần suốt thời gian sau Thế chiến thứ hai.

Vị tân thủ tướng, được mô tả là một người nóng tính theo chủ nghĩa dân túy, có gốc gác khiêm nhường hơn và là con trai của một vị quản đốc nhà máy. Từng là một sinh viên khoa vật lý ở đại học, ông Kan đã trở thành một người hoạt động cho quần chúng, nhấn mạnh đến các lý tưởng bênh vực phụ nữ và môi trường. Sự nghiệp chính trị của ông đã khởi đầu khi ông thắng một ghế vào quốc hội vào lần ứng cử thứ tư trong tư cách là thành viên của một đảng đối lập nhỏ.

Cũng giống như trường hợp nhiều chính trị gia nổi tiếng của Nhật Bản, ông Kan đã phục hồi sau những vụ tai tiếng, kể cả những vụ có liên quan đến tài chính cá nhân và một vụ quan hệ ngoại hôn.