Cựu Tổng thống Donald Trump ngày 21/10 đã được lệnh ra khai chứng hữu thệ và cung cấp tài liệu cho ủy ban Hạ viện điều tra vụ tấn công vào Điện Capitol bởi các ủng hộ viên của ông Trump.
Ủy ban cho biết họ đã gửi trát đòi cho ông Trump, yêu cầu ông phải nộp tài liệu cho ủy ban trước ngày 4/11 và ông phải xuất hiện để lấy lời khai bắt đầu vào hoặc khoảng ngày 14/11.
Yêu cầu khai chứng thường có nghĩa là một cuộc thẩm vấn kín có ghi hình đối với một nhân chứng trong hồ sơ. Lời khai đó có thể được công khai và trở thành một phần trong báo cáo cuối cùng của uỷ ban đặc biệt.
“Như đã chứng minh trong các phiên điều trần của chúng tôi, chúng tôi đã thu thập được nhiều bằng chứng, bao gồm từ hàng chục người được bổ nhiệm và nhân viên cũ của ông, rằng ông đã đích thân điều phối và giám sát nỗ lực nhiều phần nhằm lật ngược cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 và cản trở quá trình chuyển giao quyền lực một cách hòa bình”, Ủy ban đã viết trong một bức thư cho ông Trump vào ngày 21/10.
Ông Trump đã cáo buộc uỷ ban này tiến hành các cuộc tấn công chính trị không công bằng nhắm vào ông mà không chịu điều tra tố giác của ông về gian lận bầu cử tràn lan.
Ông có phần chắc không hợp tác với trát đòi và chỉ đơn giản là câu giờ trong khi nhiệm vụ của ủy ban có thể sẽ kết thúc vào đầu năm sau nếu đảng Cộng hòa giành được đa số tại Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11.
Hàng nghìn người ủng hộ ông Trump đã tấn công Điện Capitol vào ngày 6/1/2021, sau khi ông Trump có bài phát biểu nảy lửa tại một cuộc biểu tình gần Toà Bạch Ốc với những tuyên bố sai lầm rằng thất bại của ông trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 trước đảng viên Dân chủ Joe Biden là kết quả của gian lận.
Trong cuộc tấn công, những kẻ bạo loạn đập kính và đánh nhau với cảnh sát. Năm người bao gồm một cảnh sát đã chết trong hoặc ngay sau cuộc bạo động, hơn 140 cảnh sát bị thương, Điện Capitol bị thiệt hại hàng triệu đô la và Phó Tổng thống Mike Pence, các thành viên của Quốc hội và các nhân viên phải chạy trốn.
Thông báo của ủy ban được đưa ra chỉ vài giờ sau khi ông Steve Bannon, một nhân vật cực hữu có ảnh hưởng và là cựu cố vấn của ông Trump, bị thẩm phán liên bang kết án bốn tháng tù vì từ chối hợp tác với cuộc điều tra của uỷ ban. Tuy nhiên, ông được tự do, trong lúc chờ kháng cáo.
Truy tố hình sự?
Bảy thành viên đảng Dân chủ và hai thành viên Đảng Cộng hòa của ủy ban của Hạ viện phụ trách cuộc điều tra vụ bạo loạn tại Quốc hội đã bỏ phiếu nhất trí hôm 13 tháng 10 ủng hộ việc gởi trát đòi ông Trump, một động thái có thể dẫn đến cáo buộc hình sự nếu ông không tuân thủ.
Dù lưu ý rằng Tòa án Tối cao đã phán quyết rằng các cựu tổng thống có khả năng hạn chế trong việc khẳng định đặc quyền hành pháp để từ chối điều trần, ủy ban cũng cho biết có những giới hạn đối với đặc quyền đó.
Uỷ ban cũng nói rõ rằng lời khai trước quốc hội của một cựu hoặc một tổng thống đương nhiệm không phải là chưa từng có. Bức thư liệt kê bảy cựu tổng thống - gần đây nhất là Gerald Ford - đã làm chứng sau khi rời nhiệm sở. “Ngay cả các tổng thống đang nhậm chức, bao gồm cả ông Abraham Lincoln và Gerald Ford” cũng xuất hiện khi còn ở trong Toà Bạch Ốc, Uỷ ban cho biết.
“Nói tóm lại, ông là trung tâm của nỗ lực đầu tiên và duy nhất của bất kỳ tổng thống Hoa Kỳ nào nhằm lật ngược một cuộc bầu cử và cản trở quá trình chuyển giao quyền lực một cách hòa bình, cuối cùng lên đến đỉnh điểm là cuộc tấn công đẫm máu vào Điện Capitol của chúng ta và vào chính Quốc hội", Chủ tịch Ủy ban Bennie Thompson và Phó Chủ tịch Liz Cheney viết về ông Trump.
Các thành viên ủy ban chưa cho biết họ sẽ tiến hành như thế nào nếu ông Trump bất chấp trát đòi.
Luật liên bang quy định rằng việc không tuân thủ trát đòi của Quốc hội là một tội nhẹ, có thể bị phạt tù từ 1 đến 12 tháng. Nếu trát đòi của ủy ban bị bỏ qua, ủy ban sẽ bỏ phiếu để chuyển vấn đề này lên toàn viện. Sau đó, Hạ viện sẽ bỏ phiếu về việc có đưa lên Bộ Tư pháp, cơ quan có thẩm quyền quyết định có truy tố hay không.
Những kẻ bạo loạn đã cố gắng ngăn chặn chứng nhận chính thức của Quốc hội về chiến thắng của ông Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Đến cuối ngày, họ chỉ thành công trong việc trì hoãn chứng nhận đó.
Ủy ban vừa kể của Hạ viện đã điều tra vụ tấn công vào Điện Capitol trong hơn một năm qua.
Uỷ ban đã tổ chức một loạt các phiên điều trần về vụ việc - thông qua các tài liệu, lời khai của nhân chứng trực tiếp và lời khai được ghi lại từ các cuộc phỏng vấn được thực hiện kín - rằng ông Trump chịu trách nhiệm phần lớn cho vụ tấn công chết người ở Điện Capitol.
Họ lập luận rằng ông Trump đã lên kế hoạch từ trước để phủ nhận thất bại trong cuộc bầu cử, trong nhiều giờ đã không kêu gọi hàng nghìn ủng hộ viên chớ xông vào Điện Capitol, và sau đó tuyên bố sai lầm rằng cuộc bầu cử đã bị đánh cắp ngay cả khi các cố vấn thân cận nói với ông rằng ông đã thua.
Cựu ngôi sao truyền hình thực tế tiếp tục tổ chức các cuộc biểu tình lặp lại những cáo buộc sai trái của mình về gian lận bầu cử, ám chỉ rằng ông sẽ tái tranh cử tổng thống vào năm 2024.
Diễn đàn