Tổ chức Y tế Thế giới ngày 14/8 tuyên bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu lần thứ nhì trong hai năm, sau khi dịch bệnh bùng phát ở Cộng hòa Dân chủ Congo và lan sang các nước láng giềng.
Một ủy ban khẩn cấp đã họp vào sáng ngày 14/8 để tư vấn cho Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus về việc liệu đợt bùng phát dịch bệnh có phải là “tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng được quốc tế quan tâm” (gọi tắt là PHEIC) hay không.
Tình trạng PHEIC là mức cảnh báo cao nhất của WHO và nhằm mục đích đẩy nhanh nghiên cứu, tài trợ cũng như các biện pháp và hợp tác y tế công cộng quốc tế để ngăn chặn dịch bệnh.
Ông Tedros nói: “Rõ ràng rằng phản ứng phối hợp quốc tế là điều cần thiết để ngăn chặn những đợt bùng phát này và cứu mạng người”.
Bệnh đậu mùa khỉ có thể lây lan qua tiếp xúc gần gũi. Thường bệnh này ở mức độ nhẹ nhưng có thể gây tử vong trong một số trường hợp hiếm gặp. Nó gây ra các triệu chứng giống như cúm và các vết thương chứa đầy mủ trên cơ thể.
Sự bùng phát ở Congo bắt đầu với sự lây lan của một chủng đặc hữu, được gọi là nhánh I. Nhưng một biến thể mới, nhánh Ib, dường như lây lan dễ dàng hơn thông qua tiếp xúc gần gũi thường xuyên, bao gồm cả quan hệ tình dục.
Bệnh này đã lan rộng từ Congo sang các nước láng giềng, bao gồm Burundi, Kenya, Rwanda và Uganda, khiến WHO phải hành động.
Ông Tedros nói thêm: “Việc phát hiện và lây lan nhanh chóng một nhóm bệnh đậu mùa khỉ mới ở miền đông Cộng hòa Dân chủ Congo, việc phát hiện nó ở các nước láng giềng chưa từng báo cáo về bệnh đậu mùa khỉ trước đó và khả năng lây lan thêm ở Châu Phi và xa hơn nữa là rất đáng lo ngại”.
Ông Tedros ngày 14/8 cho biết WHO đã cấp 1,5 triệu đô la vào quỹ dự phòng và dự định sẽ cấp thêm trong những ngày tới. Kế hoạch ứng phó của WHO sẽ cần 15 triệu đô la ban đầu và cơ quan này có kế hoạch kêu gọi các nhà tài trợ tài trợ.
Đầu tuần này, cơ quan y tế công cộng hàng đầu của Châu Phi đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về bệnh bệnh đậu mùa khỉ đối với lục địa này sau khi cảnh báo rằng tình trạng nhiễm virus đang lây lan ở mức đáng báo động, với hơn 17.000 trường hợp nghi ngờ và hơn 500 trường hợp tử vong trong năm nay, chủ yếu ở trẻ em ở Congo.
Giáo sư Dimie Ogoina, chủ tịch ủy ban khẩn cấp bệnh đậu mùa khỉ của WHO, cho biết tất cả các thành viên đều nhất trí rằng sự gia tăng số ca nhiễm bệnh hiện nay là một “sự kiện bất thường”, với số ca mắc bệnh kỷ lục ở Congo.
Vắc-xin và thay đổi hành vi đã giúp ngăn chặn sự lây lan khi một chủng bệnh đậu mùa khỉ khác lây lan trên toàn cầu, chủ yếu ở nam giới có quan hệ tình dục đồng giới. và WHO đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp vào năm 2022.
Tại Congo, các đường lây truyền cần được nghiên cứu thêm, WHO cho biết vẫn chưa có vắc-xin mặc dù những nỗ lực đang được tiến hành để thay đổi điều đó và tìm ra đối tượng tốt nhất để nhắm tới. Cơ quan này cũng kêu gọi các nước có kho dự trữ hiến tặng vắc-xin.