Mỹ: Iran phải trả lời các câu hỏi trong phúc trình về hạt nhân của LHQ

Các giới chức đã trình bày với các phóng viên sau khi cơ quan có trụ sở ở Vienna này công bố bản phúc trình, và nói rằng có thông tin “đáng tin cậy” là Iran tiến hành các hoạt động nhằm khai triển vũ khí hạt nhân.

Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế IAEA nói rằng thông tin này cho thấy Iran đã xúc tiến việc thiết kế một vũ khí nguyên tử và thử nghiệm các bộ phận của vũ khí đó trong khuôn khổ điều mà cơ quan này gọi là một chương trình “có sắp đặt” trước năm 2003. Theo bản phúc trình, Iran có thể vẫn đang tiến hành công cuộc nghiên cứu liên hệ.

Iran nói chương trình hạt nhân của họ là nhắm các mục đích hòa bình về y học và năng lượng dân sự. Trước khi bản phúc trình của IAEA được công bố,

Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad đã bác bỏ bản phúc trình và nói rằng cơ quan bị Hoa Kỳ lợi dụng và các giới chức Iran đã cảnh báo Israel và Hoa kỳ chớ nên có hành động quân sự chống lại Iran.

Các giới chức cấp cao trong chính quyền Obama nói rằng mặc dầu không đi đến kết luận rằng Iran đã tái khởi động cùng một chương trình mà họ đã có trước năm 2003, bản phúc trình nêu ra những quan ngại về công cuộc nghiên cứu có thể đang tiếp tục có liên hệ đến việc khai triển vũ khí hạt nhân.

Các giới chức nói rằng bản phúc trình “làm suy yếu thêm” tính khả tín của các tuyên bố mà chính phủ Iran đưa ra để phản đối áp lực quốc tế về chương trình hạt nhân của họ. Theo các giới chức, Iran cần phải đáp lại bằng cách trả lời các câu hỏi mà IAEA đã nêu ra.

Các giới chức cấp cao nói bản phúc trình không đưa ra bất kỳ phán đoán nào về mức độ của nỗ lực mà Iran có thể dành cho việc khai triển một cơ cụ hạt nhân có thể gắn vào một phi đạn, và nói rằng họ không thể thảo luận về các thẩm định tình báo.

Nhưng họ nói rằng chính phủ Iran cần phải đáp lại bản phúc trình. Các giới chức nói Hoa Kỳ sẽ tham khảo ý kiến các đồng minh và đối tác về các biện pháp trong tương lai, cứu xét các phương thức tăng thêm áp lực đối với chính phủ Iran - kể cả việc thêm các biện pháp chế tài - nếu như Iran không giải đáp các câu hỏi nêu ra trong bản phúc trình.

Bản phúc trình của IAEA đang được cứu xét kỹ tại Quốc hội Hoa Kỳ, nơi các nhà lập pháp cho biết là văn kiện này đem lại thêm động lực cho dự luật đang được đưa Hạ viện và Thượng viện và Thượng viện nhằm siết chặt thêm các biện pháp chế tài mà Hoa Kỳ đang áp đặt đối với Iran.

Nữ chủ tịch Ủy ban Ngoại vụ Hạ viện Hoa Kỳ, bà Ileana Ros-Lehtinen của đảng Cộng hòa, nói rằng bản phúc trình của IAEA cho thấy sự cần thiết Hoa Kỳ và các quốc gia khác cần phải có “hành động quyết liệt” để ngăn chặn Iran thủ đắc vũ khí hạt nhân.

Thượng nghị sĩ John Kerry của đảng Dân chủ là người đứng đầu Ủy ban Ngoại vụ Thượng viện. Ông nói:

“Đang diễn ra rất nhiều cuộc đối thoại ngay lúc này để tính toán xem các cách đáp ứng nào sẽ là hay nhất. Nhưng rõ ràng điều đó có nghĩa là chúng ta phải tăng thêm áp lực đối với Iran - có lẽ áp đặt các biện pháp chế tài gắt gao hơn.”

Nghị sĩ Mark Kirk của đảng Cộng hòa là người đồng bảo trợ dự luật với Nghị sĩ Charles Schumer của đảng Dân chủ nhắm vào ngân hàng trung ương của Iran. Ông Kirk nói có thể phải cần đến các biện pháp chế tài mạnh hơn đối với Iran.

“Cuối cùng, chúng ta có thể phải suy nghĩ việc cô lập Iran về dầu hỏa, để Iran không thể bán dầu hỏa. Sự kiện đó sẽ làm nền kinh tế mau chóng sụp đổ. Nếu không làm như thế, thì cơ bản là sẽ đẩy Israel đến chỗ cứu xét một phương án quân sự. Và lý do là vì Iran đã chuyển nhượng tất cả vũ khí tối tân mà họ có cho Hezbollah, kể các các phi đạn cruise. Tôi nghĩ có cơ may gần như 100% là một khi ông Ahmadinejad khai triển xong vũ khí hạt nhân, thì ông ta sẽ giao cho Hezbollah. Và tôi không nghĩ rằng thế giới có thể chấp nhận điều đó.”

Hội đồng IAEA sẽ quyết định liệu có đưa Iran ra trước Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc hay không.

Các giới chức Hoa Kỳ chưa bình luận về các tin tức ồ ạt của các cơ quan truyền thông, kể cả Israel, suy đoán về việc có thể có hành động quân sự đối với Iran. Tổng thống Barack Obama đã tuyên bố không loại trừ bất cứ phương án nào có liên quan đến Iran.

Các giới chức cấp cao trong chính quyền của ông Obama đã lập lại tuyên bố đó hồi hôm qua và nói rằng Hoa Kỳ cam kết “làm những gì có thể được” để ngăn chặn Iran thủ đắc một vũ khí hạt nhân. Nhưng họ nói có “thêm không gian” để tiếp tục gia tăng những tổn thất mà Iran phải chịu đựng vì thái độ hành sử của mình.