Khi Nga xâm lược Ukraine, anh Vadym Khlupianets, một vũ công ba lê 26 tuổi tại Nhà hát Opera Quốc gia Kyiv, gia nhập quân đội. Chín tháng sau, anh ta bị giết bởi một tay súng bắn tỉa ở mặt trận phía đông.
Tại đám tang của anh, giám đốc sáng tạo của nhà hát Bohdan Strutnyskii nói người vũ công ba lê trẻ xứng đáng nhận một vinh dự khác: “Vỗ tay khi kết thúc buổi biểu diễn, rồi khán giả yêu cầu thêm nữa.”
Bà Olga Kucher, giám đốc Mái ấm dành cho trẻ em trong khu vực Zaporizhzhia, cũng nhận thấy mình có một vai trò bất ngờ. Vào tháng 3, bà đã dẫn 215 đứa trẻ mồ côi đội mũ len và mặc áo khoác ấm lên chuyến tàu kéo dài 24 giờ, chạy trốn để bảo vệ mạng sống của chúng.
“Trái tim tôi bị xé nát,” bà nói. “Và tôi cảm thấy rất tội cho đám trẻ. Chúng còn quá nhỏ.”
Người Ukraine đã khiến cả thế giới - và chính họ - phải kinh ngạc - trong năm 2022, khi đứng vững trước một cuộc tấn công quân sự tổng lực của một siêu cường nhằm nghiền nát họ trong vòng vài ngày.
Hàng triệu người chạy đến nơi an toàn. Hàng triệu người đã phải chịu đựng các cuộc bắn phá trong các tầng hầm và hầm tránh bom. Hàng chục nghìn người đã thiệt mạng tại các thành phố bị quân xâm lược tàn phá.
Và hàng triệu người đã tập hợp lại vì sự nghiệp của một quốc gia, cầm vũ khí, tình nguyện lái xe cứu thương, vận chuyển lương thực đến các ngôi làng ở mặt trận, chăm sóc con cái của nhau.
Tại sao quan trọng?
Nga tuyên bố phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” để bảo vệ an ninh của mình trước sự xâm lấn của phương Tây. Dân Ukraine, những người đã nghe Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố bản sắc dân tộc của Ukraine là một sự ngụy tạo và rằng đất đai của Ukraine là đất lấy của Nga, xem cuộc chiến này là một cuộc đấu tranh sinh tồn - cả cho quốc gia và cho cá nhân.
Trên chiến trường, Ukraine giáng hết đòn này đến đòn khác vào Nga. Trong những giờ đầu tiên của cuộc chiến, quân phòng thủ Ukraine đã tiêu diệt lực lượng lính dù tinh nhuệ của Nga đang cố chiếm một sân bay ở ngoại ô Kyiv.
Vào tháng 4, Ukraine đã đánh chìm tuần dương hạm chủ lực của Nga. Tháng trước, họ được những cư dân vui vẻ vây quanh khi đi xe tới Kherson, thành phố mà ông Putin đã tuyên bố là của nước Nga mãi mãi.
Giờ đây, trong bối cảnh mùa đông đầu tiên của cuộc chiến, Nga mới là bên đang ở thế phòng thủ, động viên hàng trăm nghìn quân trừ bị để bảo vệ phần lãnh thổ chiếm đóng còn lại - khoảng 1/5 diện tích Ukraine.
Nếu như các chuyên gia quân sự trước đây từng tranh luận về việc liệu Kyiv có thể trụ được quá vài ngày hay không, thì nay họ đang thảo luận về việc liệu Ukraine có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến hoàn toàn hay không. Kyiv cho biết họ sẽ không dừng lại cho đến khi đẩy lùi được toàn bộ lực lượng Nga ra khỏi cả những vùng đất bị chiếm đóng từ năm 2014.
Có ý nghĩa gì cho năm 2023?
Cả hai bên đều phải đối mặt với những thách thức mới. Các cuộc rút lui của Nga, bao gồm cuộc rút quân qua bên kia sông Dnipro rộng lớn, làm cho tiền tuyến ngắn lại và được củng cố tốt hơn, khiến Ukraine khó tìm ra những điểm yếu mới để lặp lại các bước đột phá đã làm thay đổi động lực của cuộc chiến vào mùa thu.
Nhưng mùa đông khắc nghiệt cũng mang lại lợi thế cho người Ukraine bảo vệ đất nước của họ trước những người lính trừ bị động viên mà Nga phải nuôi sống và cung cấp cách xa quê nhà hàng ngàn km.
Ông Mark Hertling, cựu chỉ huy lực lượng mặt đất của Mỹ ở châu Âu, viết trên Twitter: “Cho đến nay, Ukraine đã thành thạo trong việc tấn công và đánh bại các lực lượng Nga. Tuy nhiên, các mục tiêu tiếp theo - chọc thủng tuyến phòng thủ kiên cố của Nga ở phía đông và vượt sông Dnipro ở phía nam - là một trong những mục tiêu khó khăn nhất đối với bất kỳ quân đội nào,” ông nói. “Họ sẽ thành công, nhưng không nhanh.”
Trong khi đó, không có cuộc đàm phán nào để kết thúc - hoặc thậm chí tạm dừng - chiến tranh. Kyiv nói rằng ngay cả một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời cũng sẽ tạo cơ hội cho Nga tập hợp lại và củng cố sự kiểm soát của họ đối với vùng đất Nga chiếm đóng.
Trong lúc năm 2022 sắp kết thúc, Nga đã phóng phi đạn vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, khiến hàng triệu người Ukraine chìm trong bóng tối và giá lạnh. Moscow tuyên bố việc này biện minh được về quân sự; Ukraine nói rằng điều này không phục vụ mục đích nào ngoài việc gây hại cho dân thường.
“Cái lạnh, cái đói, bóng tối và cơn khát không đáng sợ và nguy hiểm đối với chúng tôi bằng ‘tình bạn và tình anh em’ của quý vị,” Tổng thống Ukraine nói với người dân Nga trong một bài phát biểu hồi tháng 9.
“Không cần khí đốt hay không cần quý vị? Không cần quý vị. Không cần ánh sáng hay không cần quý vị? Không cần quý vị. Không cần nước hay không cần quý vị? Không cần quý vị. Không cần thức ăn hay không cần quý vị? Không cần quý vị.”