Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy ngày 9/2 nói ông nghe một số nhà lãnh đạo Liên hiệp châu Âu tại một hội nghị thượng đỉnh nói rằng họ sẵn sàng cung cấp máy bay cho Kyiv, ám chỉ về một trong những thay đổi lớn nhất trong sự ủng hộ của phương Tây đối với Ukraine.
Ông Zelenskyy không cung cấp thêm thông tin chi tiết về các cam kết và không có xác nhận ngay từ bất kỳ quốc gia châu Âu nào. Tuy nhiên, phát biểu của ông được đưa ra trong bối cảnh các dấu hiệu từ chuyến công du châu Âu cho thấy các nước đang tiến gần hơn đến việc dỡ bỏ một trong những điều cấm kỵ chính đối với viện trợ quân sự cho Kyiv kể từ cuộc xâm lược của Nga vào năm ngoái.
“Châu Âu sẽ sát cánh chúng tôi cho đến khi chúng tôi chiến thắng. Tôi đã nghe điều đó từ một số nhà lãnh đạo châu Âu...về việc sẵn sàng cung cấp cho chúng tôi vũ khí và sự hỗ trợ cần thiết, bao gồm cả máy bay”, ông Zelenskyy nói trong một cuộc họp báo.
“Hiện tôi có một số cuộc đàm phán song phương, chúng tôi sẽ nêu vấn đề máy bay chiến đấu và các loại máy bay khác,” ông nói.
Chánh văn phòng của ông Zelenskyy, Andriy Yermak, đã đăng trên mạng xã hội rằng vấn đề về vũ khí tầm xa và máy bay chiến đấu cho Ukraine “đã được giải quyết” và các chi tiết sẽ được đưa ra sau. Sau đó, ông đã chỉnh sửa bài đăng nghe có vẻ bớt chắc chắn hơn, thay đổi từ ngữ nói rằng vấn đề “có thể được giải quyết”.
Cố vấn tổng thống Ukraine Mykhailo Podolyak nói với đài truyền hình Ukraine: “Chúng tôi đang đàm phán, rất căng thẳng. Chúng tôi sẽ sớm biết về mặt hậu cần về thời gian, địa điểm và cách thức chúng tôi có thể nhận các thiết bị (máy bay và vũ khí tầm xa) cộng thêm trang bị bọc thép.”
Các nước phương Tây cung cấp vũ khí cho Ukraine cho đến nay vẫn từ chối gửi máy bay chiến đấu hoặc vũ khí tầm xa có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
Nhưng tâm trạng này dường như đã bắt đầu thay đổi trong chuyến công du châu Âu của ông Zelenskyy, bắt đầu từ ngày 8/2 với cuộc gặp ở London với Thủ tướng Anh Rishi Sunak và ăn tối tại Paris với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Olaf Scholz.
Ông Sunak hứa sẽ đào tạo các phi công Ukraine lái các máy bay chiến đấu tiên tiến của NATO. Ông không đề nghị cung cấp máy bay, nhưng nói rằng không có gì là không thể đưa ra bàn thảo.
Ông Zelenskyy nói một số điều mà ông đã được ông Macron và ông Scholz hứa hẹn ở Paris vẫn còn là bí mật.
“Có một số thỏa thuận không được công khai, nhưng mang tính tích cực. Tôi không muốn chuẩn bị cho Liên bang Nga, quốc gia đang liên tục đe dọa chúng tôi bằng những hành động gây hấn mới”, ông nói.
Tuy nhiên, ông Zelenskyy cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Spiegel của Đức rằng mối quan hệ của Ukraine với đất nước này có lúc lên lúc xuống và ông “liên tục phải thuyết phục” ông Scholz giúp đỡ Ukraine vì lợi ích của châu Âu.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh của 27 nhà lãnh đạo các nước EU, ông Zelenskyy kêu gọi các chế tài chặt chẽ hơn đối với Moscow và trừng phạt các nhà lãnh đạo Nga chịu trách nhiệm khơi mào chiến tranh.
“Tôi biết ơn tất cả các bạn đã giúp đỡ, biết ơn tất cả những người hiểu Ukraine hiện cần những khả năng này như thế nào. Chúng tôi cần các khẩu pháo, đạn pháo, xe tăng hiện đại, phi đạn tầm xa, máy bay hiện đại”, ông nói.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói người Ukraine sẽ phải chịu thiệt hại nếu Anh hoặc các nước phương Tây khác cung cấp máy bay chiến đấu cho Kyiv, và ranh giới giữa sự tham gia gián tiếp và trực tiếp của phương Tây vào cuộc chiến đang biến mất.
Ông Peskov cho rằng những hành động như vậy “dẫn đến leo thang căng thẳng, kéo dài xung đột và khiến cuộc chiến tranh ngày càng trở nên đau đớn hơn đối với Ukraine”.
Chủ tọa hội nghị thượng đỉnh Charles Michel nói EU cần hỗ trợ “tối đa” cho Ukraine. “Chúng tôi hiểu rằng những tuần và tháng tới sẽ có tầm quan trọng quyết định.”
“Pháo binh, đạn dược, hệ thống phòng thủ (...) bạn đã cho chúng tôi biết chính xác những gì bạn cần và những gì bạn cần bây giờ,” ông Michel nói thêm.
Ông Zelenskyy, thực hiện chuyến đi thứ hai bên ngoài Ukraine kể từ cuộc xâm lược sau chuyến thăm Washington vào tháng 12 năm ngoái, đã nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt tại Nghị viện châu Âu, một số người mặc màu xanh và vàng của quốc kỳ Ukraine.
Trong bài phát biểu của mình, ông cảm ơn người châu Âu đã tiếp nhận hàng triệu người tị nạn – “giúp đỡ người dân của chúng tôi, những công dân bình thường của chúng tôi, những người tái định cư của chúng tôi ở đây” - và kêu gọi các nhà lãnh đạo hỗ trợ nhiều hơn cho Ukraine.
Mưu tìm các cuộc thảo luận gia nhập EU
Ukraine đã nộp đơn xin gia nhập EU vài ngày sau khi Nga phát động cuộc xâm lược toàn diện vào năm ngoái và hiện mong muốn các cuộc đàm phán tư cách thành viên chính thức bắt đầu trong vòng vài tháng. Một quan chức Ukraine cho biết Kyiv “hoàn toàn chắc chắn rằng quyết định bắt đầu đàm phán gia nhập có thể được đưa ra trong năm nay.”
Một số quốc gia thành viên EU muốn khích lệ tinh thần Ukraine bằng cách nhanh chóng mở các cuộc đàm phán. Nhưng những nước khác thận trọng hơn, nhấn mạnh rằng các thành viên tương lai phải thực hiện những việc như trấn áp tham nhũng trước khi các cuộc đàm phán có thể bắt đầu.
Các lực lượng Nga đã tiến tới trong những tuần gần đây lần đầu tiên sau nửa năm, được củng cố bằng hàng chục nghìn tân binh mới được huy động, trong các trận chiến mùa đông không ngừng nghỉ mà cả hai bên mô tả là một trong những trận đẫm máu nhất của cuộc chiến.
Kyiv cho biết họ dự kiến Moscow sẽ mở rộng cuộc tấn công đó với một cú đẩy lớn khi ngày kỷ niệm 24/2 của cuộc xâm lược đang đến gần.
Nga cho biết đã phá hủy 4 kho pháo của Ukraine ở vùng Donetsk. Quân đội Ukraine cho biết trong 24 giờ qua, quân đội Nga đã duy trì các cuộc tấn công ở các khu vực Kupyansk, Lyman, Bakhmut, Avdiivka, Novopavlivka và Vuhledar.
Ông Serhiy Haidai, thống đốc Ukraine của tỉnh Luhansk phía đông phần lớn do Nga chiếm đóng, đã mô tả một cuộc tấn công lớn mới của Nga xung quanh Kreminna, dọc theo một đoạn phía bắc của mặt trận phía đông. Ông nói với đài truyền hình Ukraine: “Cho đến nay họ chưa có thành công đáng kể nào, lực lượng phòng thủ của chúng tôi đang giữ vững vị trí đó”.
Không thể kiểm chứng ngay các tin tức chiến trường.
Nga đã phát động cuộc chiến mà nước này gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt” để chống lại điều mà nước này mô tả là mối đe dọa an ninh từ các mối quan hệ của Ukraine với phương Tây.
Ukraine và phương Tây nói cuộc xâm lược của Nga là một cuộc chiếm đất vô cớ.