Hoa Kỳ ngày 25/1 tuyên bố sẽ cung cấp cho Ukraine 31 xe tăng chiến đấu tiên tiến nhất sau khi Đức phá vỡ điều cấm kỵ với một thông báo tương tự, những động thái được Kyiv ca ngợi là một bước ngoặt tiềm tàng trong cuộc chiến đẩy lùi cuộc xâm lược của Nga.
Quyết định cung cấp xe tăng M1 Abrams của Hoa Kỳ đã giúp phá vỡ bế tắc ngoại giao với Đức về cách tốt nhất để giúp Kyiv trong cuộc chiến với Nga. Vài giờ trước đó Nga đã lên án quyết định cung cấp xe tăng Leopard 2 của Berlin là một hành động khiêu khích nguy hiểm.
Washington đã cảnh giác với ý tưởng triển khai những chiếc Abrams vốn khó bảo trì nhưng đã phải thay đổi chiến thuật để thuyết phục Đức gửi xe tăng Leopard 2 dễ vận hành hơn của họ - chủ lực của quân đội NATO trên khắp châu Âu - tới Ukraine.
Tổng thống Joe Biden đã công bố quyết định của Hoa Kỳ trong bài phát biểu tại Tòa Bạch Ốc, nói rằng xe tăng là cần thiết để giúp người Ukraine “cải thiện khả năng cơ động trên địa hình mở.”
Một quan chức chính quyền Biden cho biết dự kiến sẽ có thêm thông báo từ các đồng minh của Hoa Kỳ về khả năng bổ sung xe bọc thép cho Ukraine.
Kyiv trong nhiều tháng đã kêu gọi cấp xe tăng chiến đấu chủ lực của phương Tây để cung cấp cho lực lượng của họ hỏa lực, khả năng bảo vệ và tính cơ động cao hơn để xuyên thủng các chiến tuyến dài bất động và có khả năng giành lại lãnh thổ bị chiếm đóng ở phía đông và phía nam.
Các quan chức cấp cao của chính quyền Biden cho biết sẽ mất vài tháng để xe Abrams được chuyển giao và mô tả động thái này nhằm cung cấp khả năng phòng thủ lâu dài của Ukraine.
“Không có mối đe dọa tấn công nào đối với chính Nga”, ông Biden nói. Moscow ngày càng coi cuộc chiến là một cuộc đối đầu nguy hiểm giữa Nga và liên minh NATO do Mỹ đứng đầu.
‘Con đường đến chiến thắng’
Tòa Bạch Ốc cho biết ông Biden ngày 25/1 đã nói chuyện với Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, và các Thủ tướng Giorgia Meloni của Ý và Rishi Sunak của Anh về sự hợp tác chặt chẽ của các quốc gia trong việc hỗ trợ Kyiv.
Đức, trước đây cưỡng lại phương Tây trong bối cảnh rất chần chừ trong việc xuất khẩu vũ khí tấn công do quá khứ phát xít Đức, cho biết họ sẽ gửi lúc đầu gồm một đội 14 xe tăng Leopard 2 từ kho dự trữ của mình và cũng chấp thuận việc các quốc gia đồng minh châu Âu gởi cho Ukraine các lô hàng này.
Mục đích cuối cùng sẽ là cung cấp cho Ukraine hai tiểu đoàn xe Leopard, thường bao gồm ba hoặc bốn đại đội, mỗi đại đội sẽ đến nơi đầu tiên trong vòng ba hoặc bốn tháng.
“Đức sẽ luôn đi đầu trong việc hỗ trợ Ukraine,” ông Scholz phát biểu tại quốc hội Đức trước sự tán thưởng của mọi người.
Ông Biden cảm ơn nước Đức vì quyết định của nước này. “Đức đã thực sự tiến tới,” ông nói.
Ông Scholz sau đó nói rằng Đức sẽ gửi thêm viện trợ quân sự cho Kyiv ngoài việc cung cấp xe Leopard, chẳng hạn như phòng không, pháo hạng nặng và nhiều bệ phóng đa rốc-két.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy ca ngợi quyết định của Washington về xe tăng Abrams là “bước quan trọng trên con đường dẫn đến chiến thắng”. Ông cũng nói với ông Scholz qua điện thoại rằng ông “rất biết ơn Thủ tướng và tất cả bạn bè của chúng tôi ở Đức.”
“Điều chính yếu là đây mới chỉ là khởi đầu. Chúng tôi cần hàng trăm xe tăng”, ông Andriy Yermak, chánh văn phòng tổng thống Ukraine, cho biết trong một bài đăng trên Telegram.
Phá vỡ điều cấm kị
Các động thái của Đức và Mỹ đã dứt khoát loại bỏ một trong những điều cấm kỵ cuối cùng trong việc phương Tây ủng hộ Ukraine chống lại cuộc xâm lược kéo dài gần một năm của Nga: cung cấp vũ khí chủ yếu cho mục đích tấn công hơn là mục đích phòng thủ.
Phương Tây ngần ngại gửi vũ khí tấn công hạng nặng tới Kyiv vì sợ khiêu khích cường quốc hạt nhân Nga.
Nga đã phản ứng giận dữ với quyết định của Đức, nói rằng Berlin đang từ bỏ “trách nhiệm lịch sử đối với Nga” phát sinh từ tội ác của Đức Quốc xã trong Thế chiến Thứ hai khi lực lượng của Hitler xâm lược Liên Xô.
“Quyết định cực kỳ nguy hiểm này đẩy cuộc xung đột lên một cấp độ đối đầu mới”, ông Sergei Nechayev, đại sứ của Moscow tại Đức nói.
Các cam kết với Ukraine từ các quốc gia khác về việc triển khai xe Leopard, mà Đức sản xuất với số lượng hàng nghìn chiếc và xuất khẩu cho các đồng minh trong NATO, đã trở nên dày đặc và nhanh chóng trong tuần này khi Đức và Hoa Kỳ dường như khắc phục những khác biệt trong cách tiếp cận của họ.
Phần Lan và Na Uy cho biết họ sẽ gửi Leopard. Ba Lan cũng vậy, hiện đã tìm kiếm sự chấp thuận của Berlin.
Tây Ban Nha và Hà Lan cho biết họ đang xem xét vấn đề này và Na Uy được cho là đang thảo luận về vấn đề này. Anh đã cung cấp một đơn vị gồm 14 chiếc xe tăng Challenger tương đương của mình và Pháp đang cân nhắc gửi những chiếc Leclerc của nước này.
Moscow nói rằng việc cung cấp vũ khí tấn công hiện đại cho Ukraine sẽ chỉ trì hoãn những gì họ nói sẽ là chiến thắng tất yếu của họ. Ông Anatoly Antonov, Đại sứ Nga tại Washington, cho biết việc chuyển giao xe tăng Mỹ sẽ là “một hành động khiêu khích trắng trợn khác”.
Rút khỏi Soledar
Kể từ khi Ukraine giành lại một số lãnh thổ vào mùa hè và mùa thu năm 2022, cuộc chiến đã trở thành đẫm máu, bế tắc và Kyiv tin rằng vũ khí hạng nặng của phương Tây có thể khôi phục đà tiến của họ.
Kyiv ngày 25/1 thừa nhận các lực lượng của họ đã rút khỏi Soledar, một thị trấn nhỏ khai thác muối ở phía đông mà Nga tuyên bố đã chiếm được hơn một tuần trước, đây là thành quả lớn nhất của họ trong hơn nửa năm.
Thị trấn này gần Bakhmut, một thành phố lớn hơn, là tâm điểm của cuộc tấn công dữ dội của Nga trong nhiều tuần.
Thống đốc vùng Donetsk của Ukraine do Nga bổ nhiệm cho biết các đơn vị lính đánh thuê Wagner của Nga hiện đang tiến vào bên trong Bakhmut, với các cuộc giao tranh ở vùng ngoại ô và trong các khu vực lân cận do Ukraine kiểm soát gần đây.
Reuters không thể kiểm chứng tình hình ở đó.
Trong 11 tháng kể từ khi xâm lược, Nga đã giết hại hàng nghìn thường dân, buộc hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa và biến toàn bộ các thành phố thành đống đổ nát.
Nga nói rằng “chiến dịch quân sự đặc biệt” của họ là cần thiết để ngăn chặn mối đe dọa an ninh phát sinh từ mối quan hệ của Ukraine với phương Tây, mà hiện nay được Nga mô tả là đang tìm cách phá hủy nước này. Kyiv và các đồng minh của họ nói rằng Ukraine chưa bao giờ đe dọa Nga và cuộc xâm lược là một cuộc chiến tranh gây hấn để khuất phục một nước láng giềng và chiếm đất.