Hỏi: Kính gởi Thầy, trong tiếng Anh, mẫu tự i có khi đọc là /i /và có khi đọc là /ai/, ví dụ: line và linear, live và lively, liberty, library, hide, hidden hint, idiom, idea,…. Em xin Thầy giúp cho em phân biệt được khi nào mẫu tự i được đọc là /i/ và khi nào được đọc là /ai/ một cách dễ nhớ nhất. Em cám ơn Thầy. Em mong thư của Thầy. Bùi Thế Hưng
Trả lời:
Chào bạn,
Cám ơn bạn Bùi Thế Hưng đã gửi câu hỏi đến VOA. Bạn hỏi phân biệt khi nào vowel “I” phát âm là /i/ và khi nào phát âm là /ai/, và nếu có thể, có những cách nào “dễ nhớ” nhất.
Ðúng ra, nguyên âm vowel i có ít nhất 4 cách phát âm -- (1) i ngắn /I/: như trong chữ pill (viên thuốc); (2) I dài /i:/ như trong meat (thịt); và (3) phát âm là /ai/ như trong life (đời sống); (4) I trong chữ timbre phát âm là /a/ nghĩa là âm sắc. [Nhưng i trong chữ timber thì phát âm là /I/ ngắn (cây, gỗ)]
Ngoài 4 cách phát âm chính kể trên, i cũng có khi phát âm như âm schwa, tương đương âm /ơ/ hay i ngắn trong tiếng Việt, khi i nằm trong một âm tiết (syllable) không nhấn unstressed, như chữ medicine. Hai âm i trong chữ medicine tuy viết là i nhưng vì nằm trong âm tiết không nhấn, nên đọc như /ơ/ trong tiếng Việt /mé-đờ-xờn/ .
=> Không có qui luật phát âm nào để có thể dựa vào đó mà phát âm đúng âm i. Tuy nhiên. có vài nhận xét có thể giúp bạn phát âm khá đúng.
=> Một cách giản-dị là khi gặp chữ khó không biết phát âm, hãy vào website sau đây: www://howjsay.com để nghe cách phát âm chữ đó.
=> Tập đọc những chữ dễ đọc nhầm nhiều lần cho quen miệng. Giống như người tập khiêu vũ, nếu ta tập nhiều, chân ta sẽ nhớ những bước theo nhịp điệu nào một cách tự động, chứ không cần suy nghĩ.
Observations (đây là những nhận xét, không phải là qui luật vì còn có biệt lệ)
1. I phát âm như /I/ ngắn nếu theo sau bởi một phụ âm (consonant) ở vị trí tận cùng trong một âm tiết, hay tận cùng bởi hai phụ âm. Thí dụ: Ship (tàu thủy); shipping (chuyên chở bằng tàu thuỷ)
2. Nhưng i phát âm là /ai/ nếu theo sau bởi một consonant và lại theo sau bởi một nguyên âm vowel e câm. Thí dụ: Pipe (ống dẫn nước, ống píp hút thuốc); piping.
- So sánh /ai/ versus /I/
Kite /kit
Bite/bit
Quite/quit
Wine/win
Pine/pin
Quite/quit
Ripe/rip
Spine/spin
[C-V-Ce/C-V-C]
Trong 2 cột trên cột đầu phát âm là /ai/ và cột hai phát âm I ngắn. Cột đầu tận cùng bằng e câm.
Ngoại lệ: trong trường hợp sau, i phát âm như /I/ ngắn.
Give
Living
Những chữ sau đây tuy tận cùng bằng e nhưng đọc là /I/ ngắn, chứ không đọc là /ai/
Crystalline
Glycerine
Masculine
Elephantine: rất chậm như elephantine bureaucracy thủ tục rất chậm như « rùa hành chính »
3. Nếu i theo sau bởi 2 consonants hay e câm thì i phát âm là /ai/:
mind
wild
design
assign
benign
recline
feline
spine
wine
wipe
airline
chime
dime
entwine
florentine
timberline
Valentine
4. Nếu i theo sau bởi re thì phát âm là /aiơ/ như fire (lửa).
Shire
Tire
Sapphire
Satire
Cũng phát âm là /aiơ/ những chữ: choir, liar, prior.
5. I phát âm là /i:/ dài như trong chữ:
Machine /mờ-sí:n/ (nhấn mạnh vần nhì)
6. i trong âm tiết không nhấn mạnh untressed syllable đọc như /ơ/. I ở âm tiết thứ nhất phát âm như /ơ/:
Divide /đờ-vái-đ/
7. ie phát âm là /i:/ dài như
believe
piece
ie phát âm là /e/ trong friend
/aiơ/ như trong diet
/ì-í:/: trong medieval /mi-đì-í-vờl/
ie có thể đọc là /ơ/ trong patient /pấy-sờn/
Ngoại lệ :
ieu có thể đọc là /e/ hay /u/ trong lieutenant /lef-té-nần/ giọng Anh; /lu-té-nần/ giọng Mỹ
in lieu of /lju:/
(in lieu of mượn từ tiếng Pháp nghĩa là instead of “thay vì”)
Âm io
Phát âm là /ai-ơ/ trong lion
Phát âm là /i-ầu/ trong radio
Chú ý :
=> Những âm tiết ee hay ea thường phát âm là /i:/ dài :
Pea, feast, feet, meet, beet, beat, cheap,
creep, heap, sweep, oversleep, reach, between.
Ngoại lệ:
- Nhưng ea trong unpleasant và pleasure phát âm là /e/ và trong to please, pleasing và pleased lại phát âm là /i:/ dài.
- Ðộng từ to live (sống) phát âm /I/ ngắn và adjective live phát âm là /ai/, thí dụ: a live show buổi trình diễn nhạc sống. Don’t step on the live wire=đừng dẵm lên giây điện có mạch điện truyền qua.
Thực tập:
Hãy mở website sau đây rồi tập đọc những từ dễ đọc sai. (http://howjsay.com)
This feast is fit for a king
These shoes don’t fit my feet.
This big pig likes apple pie.
Idea
Machine
Iberia
Ibid. viết tắt từ chữ ibidem, trong cùng một cuốn sách, bài báo hay đoạn văn, from the same book, writer, or article.
Eligible: đủ điều kiện
IBM: tên hãng chế tạo máy điện tử
iBook: sách điện tử
Ibuprofen: tên thuốc giảm đau không có aspirin.
ICBM: Intercontinental Ballistic Missile: hỏa tiễn tầm xa.
Icebreaker: tàu đập vỡ băng; chuyện hay trò chơi làm cử tọa bớt ngượng ngùng dè dặt
Iceberg: khối băng khổng lồ trôi.
Iceland: tên nước.
Icicle: mũi nước đá nhọn do nuớc nhỏ xuống đóng băng.
Icon: người nổi danh được nhiều người hâm mộ (idol); vật linh thiêng, tranh tượng thánh, dấu hiệu nhỏ trên máy tính.
ICU: Intensive Care Unit: Khu trong bịnh viện săn sóc rất kỹ những bịnh nhân mới mổ hay ở trong tình trạng thập tử nhất sinh.
Idaho: tên tiểu bang
Idle: rỗi, không có việc gì làm
Ideal: lý tưởng /ài-đí-ờl/
Idealistic
Identical: giống hệt
Identity: nhận dạng
Identify: nhận biết
Idiolect: cách một người dùng ngôn ngữ
Idiot: ngu dốt
Idiom: thành ngữ
Idol thần tượng /ái-đờl/ (ba từ idle và idol và idyll là homonyms đồng âm dị nghĩa)
Idyllic thanh bình hạnh phúc
IED bom chế tạo sơ sài
Igloo
Ignite
Ignoble
Ignoramus
Ignorance
Ill-advised
Ill-bred
Illegal
Illiterate
Illustrious
Illuminate
Illusion
Imaginable
Imbalance
Imbecile: a stupid person
Imbed hay embed
Imitation
Immeasurable
Immense
Immersion
Immigrant
Immortal
Immunize
Impact danh từ nhấn vần đầu impact
động từ nhấn vần nhì impact.
Impartial
Impolite
Impress
Impromptu: ứng khẩu, không sửa soạn trước.
Incisive
Incite /ìn-xái-t/
Incommunicado /in-cầm-miu-nì-cá- đầu/ không liên lạc với người khác
Incorporate
Indemnify
Indigo màu chàm
Indiscreet: không kín đáo
Infinite /i/ nhưng finite /ai/
Intelligentsia: giới trí thức, nghệ thuật
Reference:
Cambridge English Pronouncing Dictionary by Daniel Jones, edited by Peter Roach, 18th edition. Cambridge University Press, 2011.
Chúc bạn mạnh tiến.
* Quý vị có thể nêu câu hỏi/ ý kiến/ thắc mắc bằng cách: Gửi email đến địa chỉ: AnhNguQA@gmail.com
Trả lời:
Chào bạn,
Cám ơn bạn Bùi Thế Hưng đã gửi câu hỏi đến VOA. Bạn hỏi phân biệt khi nào vowel “I” phát âm là /i/ và khi nào phát âm là /ai/, và nếu có thể, có những cách nào “dễ nhớ” nhất.
Ðúng ra, nguyên âm vowel i có ít nhất 4 cách phát âm -- (1) i ngắn /I/: như trong chữ pill (viên thuốc); (2) I dài /i:/ như trong meat (thịt); và (3) phát âm là /ai/ như trong life (đời sống); (4) I trong chữ timbre phát âm là /a/ nghĩa là âm sắc. [Nhưng i trong chữ timber thì phát âm là /I/ ngắn (cây, gỗ)]
Ngoài 4 cách phát âm chính kể trên, i cũng có khi phát âm như âm schwa, tương đương âm /ơ/ hay i ngắn trong tiếng Việt, khi i nằm trong một âm tiết (syllable) không nhấn unstressed, như chữ medicine. Hai âm i trong chữ medicine tuy viết là i nhưng vì nằm trong âm tiết không nhấn, nên đọc như /ơ/ trong tiếng Việt /mé-đờ-xờn/ .
=> Không có qui luật phát âm nào để có thể dựa vào đó mà phát âm đúng âm i. Tuy nhiên. có vài nhận xét có thể giúp bạn phát âm khá đúng.
=> Một cách giản-dị là khi gặp chữ khó không biết phát âm, hãy vào website sau đây: www://howjsay.com để nghe cách phát âm chữ đó.
=> Tập đọc những chữ dễ đọc nhầm nhiều lần cho quen miệng. Giống như người tập khiêu vũ, nếu ta tập nhiều, chân ta sẽ nhớ những bước theo nhịp điệu nào một cách tự động, chứ không cần suy nghĩ.
Observations (đây là những nhận xét, không phải là qui luật vì còn có biệt lệ)
1. I phát âm như /I/ ngắn nếu theo sau bởi một phụ âm (consonant) ở vị trí tận cùng trong một âm tiết, hay tận cùng bởi hai phụ âm. Thí dụ: Ship (tàu thủy); shipping (chuyên chở bằng tàu thuỷ)
2. Nhưng i phát âm là /ai/ nếu theo sau bởi một consonant và lại theo sau bởi một nguyên âm vowel e câm. Thí dụ: Pipe (ống dẫn nước, ống píp hút thuốc); piping.
- So sánh /ai/ versus /I/
Kite /kit
Bite/bit
Quite/quit
Wine/win
Pine/pin
Quite/quit
Ripe/rip
Spine/spin
[C-V-Ce/C-V-C]
Trong 2 cột trên cột đầu phát âm là /ai/ và cột hai phát âm I ngắn. Cột đầu tận cùng bằng e câm.
Ngoại lệ: trong trường hợp sau, i phát âm như /I/ ngắn.
Give
Living
Những chữ sau đây tuy tận cùng bằng e nhưng đọc là /I/ ngắn, chứ không đọc là /ai/
Crystalline
Glycerine
Masculine
Elephantine: rất chậm như elephantine bureaucracy thủ tục rất chậm như « rùa hành chính »
3. Nếu i theo sau bởi 2 consonants hay e câm thì i phát âm là /ai/:
mind
wild
design
assign
benign
recline
feline
spine
wine
wipe
airline
chime
dime
entwine
florentine
timberline
Valentine
4. Nếu i theo sau bởi re thì phát âm là /aiơ/ như fire (lửa).
Shire
Tire
Sapphire
Satire
Cũng phát âm là /aiơ/ những chữ: choir, liar, prior.
5. I phát âm là /i:/ dài như trong chữ:
Machine /mờ-sí:n/ (nhấn mạnh vần nhì)
6. i trong âm tiết không nhấn mạnh untressed syllable đọc như /ơ/. I ở âm tiết thứ nhất phát âm như /ơ/:
Divide /đờ-vái-đ/
7. ie phát âm là /i:/ dài như
believe
piece
ie phát âm là /e/ trong friend
/aiơ/ như trong diet
/ì-í:/: trong medieval /mi-đì-í-vờl/
ie có thể đọc là /ơ/ trong patient /pấy-sờn/
Ngoại lệ :
ieu có thể đọc là /e/ hay /u/ trong lieutenant /lef-té-nần/ giọng Anh; /lu-té-nần/ giọng Mỹ
in lieu of /lju:/
(in lieu of mượn từ tiếng Pháp nghĩa là instead of “thay vì”)
Âm io
Phát âm là /ai-ơ/ trong lion
Phát âm là /i-ầu/ trong radio
Chú ý :
=> Những âm tiết ee hay ea thường phát âm là /i:/ dài :
Pea, feast, feet, meet, beet, beat, cheap,
creep, heap, sweep, oversleep, reach, between.
Ngoại lệ:
- Nhưng ea trong unpleasant và pleasure phát âm là /e/ và trong to please, pleasing và pleased lại phát âm là /i:/ dài.
- Ðộng từ to live (sống) phát âm /I/ ngắn và adjective live phát âm là /ai/, thí dụ: a live show buổi trình diễn nhạc sống. Don’t step on the live wire=đừng dẵm lên giây điện có mạch điện truyền qua.
Thực tập:
Hãy mở website sau đây rồi tập đọc những từ dễ đọc sai. (http://howjsay.com)
This feast is fit for a king
These shoes don’t fit my feet.
This big pig likes apple pie.
Idea
Machine
Iberia
Ibid. viết tắt từ chữ ibidem, trong cùng một cuốn sách, bài báo hay đoạn văn, from the same book, writer, or article.
Eligible: đủ điều kiện
IBM: tên hãng chế tạo máy điện tử
iBook: sách điện tử
Ibuprofen: tên thuốc giảm đau không có aspirin.
ICBM: Intercontinental Ballistic Missile: hỏa tiễn tầm xa.
Icebreaker: tàu đập vỡ băng; chuyện hay trò chơi làm cử tọa bớt ngượng ngùng dè dặt
Iceberg: khối băng khổng lồ trôi.
Iceland: tên nước.
Icicle: mũi nước đá nhọn do nuớc nhỏ xuống đóng băng.
Icon: người nổi danh được nhiều người hâm mộ (idol); vật linh thiêng, tranh tượng thánh, dấu hiệu nhỏ trên máy tính.
ICU: Intensive Care Unit: Khu trong bịnh viện săn sóc rất kỹ những bịnh nhân mới mổ hay ở trong tình trạng thập tử nhất sinh.
Idaho: tên tiểu bang
Idle: rỗi, không có việc gì làm
Ideal: lý tưởng /ài-đí-ờl/
Idealistic
Identical: giống hệt
Identity: nhận dạng
Identify: nhận biết
Idiolect: cách một người dùng ngôn ngữ
Idiot: ngu dốt
Idiom: thành ngữ
Idol thần tượng /ái-đờl/ (ba từ idle và idol và idyll là homonyms đồng âm dị nghĩa)
Idyllic thanh bình hạnh phúc
IED bom chế tạo sơ sài
Igloo
Ignite
Ignoble
Ignoramus
Ignorance
Ill-advised
Ill-bred
Illegal
Illiterate
Illustrious
Illuminate
Illusion
Imaginable
Imbalance
Imbecile: a stupid person
Imbed hay embed
Imitation
Immeasurable
Immense
Immersion
Immigrant
Immortal
Immunize
Impact danh từ nhấn vần đầu impact
động từ nhấn vần nhì impact.
Impartial
Impolite
Impress
Impromptu: ứng khẩu, không sửa soạn trước.
Incisive
Incite /ìn-xái-t/
Incommunicado /in-cầm-miu-nì-cá- đầu/ không liên lạc với người khác
Incorporate
Indemnify
Indigo màu chàm
Indiscreet: không kín đáo
Infinite /i/ nhưng finite /ai/
Intelligentsia: giới trí thức, nghệ thuật
Reference:
Cambridge English Pronouncing Dictionary by Daniel Jones, edited by Peter Roach, 18th edition. Cambridge University Press, 2011.
Chúc bạn mạnh tiến.
* Quý vị có thể nêu câu hỏi/ ý kiến/ thắc mắc bằng cách: Gửi email đến địa chỉ: AnhNguQA@gmail.com