Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, người đã có gần 12 năm tại vị được đánh dấu bằng một cuộc khủng hoảng kinh tế và xã hội sâu sắc, đã tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ ba hôm 10/1 và duy trì quyền lực bất chấp tranh chấp kéo dài sáu tháng về một cuộc bầu cử cũng như lời kêu gọi quốc tế yêu cầu ông từ chức.
Ông Maduro, làm tổng thống từ năm 2013, đã được cả cơ quan bầu cử và tòa án tối cao của Venezuela tuyên bố là người chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 7, mặc dù số phiếu chi tiết xác nhận chiến thắng của ông chưa bao giờ được công bố.
Ông Maduro đã tuyên thệ nhậm chức tại quốc hội ở Caracas trước người đứng đầu cơ quan lập pháp Jorge Rodriguez, trong buổi lễ mà ông Maduro nói rằng ông tuyên thệ nhân danh nhà lãnh đạo người bản địa thế kỷ XVI Guaicaipuro và cố Tổng thống Hugo Chavez, từng là cố vấn của ông, cùng những người khác.
“Mong nhiệm kỳ tổng thống mới này sẽ là thời kỳ hòa bình, thịnh vượng, bình đẳng và dân chủ mới”, ông Maduro nói và cho biết ông sẽ tuân thủ luật pháp của đất nước. “Tôi tuyên thệ trên lịch sử, trên mạng sống của mình và tôi sẽ hoàn thành nhiệm vụ của mình, chúng tôi sẽ hoàn thành”.
Phe đối lập Venezuela nói số phiếu bầu tại các hòm phiếu cho thấy cựu ứng cử viên Edmundo Gonzalez đã giành chiến thắng áp đảo. Ông Gonzalez được một số quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, công nhận là tổng thống đắc cử. Các nhà quan sát bầu cử quốc tế nói rằng cuộc bỏ phiếu này là không công bằng.
Trong những tháng kể từ cuộc bầu cử, ông Gonzalez đã chạy trốn đến Tây Ban Nha vào tháng 9 trong khi đồng minh của ông là Maria Corina Machado đã trốn ở Venezuela, còn những nhân vật đối lập cấp cao và những người biểu tình bị bắt giữ.
Ông Gonzalez, người đã có chuyến công du chớp nhoáng đến châu Mỹ trong tuần này, từng nói rằng ông sẽ trở về Venezuela để đảm nhiệm chức vụ tổng thống, nhưng không đưa ra thông tin chi tiết.
Chính phủ, nơi đã cáo buộc phe đối lập kích động các âm mưu phát xít chống lại mình, nói rằng ông Gonzalez sẽ bị bắt nếu ông trở về và đã treo giải thưởng 100.000 đô la cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ ông.
Venezuela đã đóng cửa biên giới và không phận với Colombia trong vòng 72 giờ bắt đầu từ 05:00 giờ địa phương, theo Bộ ngoại giao tại Bogota cho biết trong một tuyên bố. Bộ này nói rằng biên giới phía Colombia sẽ vẫn mở.
Cả ông Gonzalez và bà Machado đều đang bị văn phòng bộ trưởng tư pháp điều tra về cáo buộc âm mưu, nhưng chỉ có ông Gonzalez bị lệnh bắt giữ công khai.
Hôm 9/1, bà Machado lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng kể từ tháng 8 tại một cuộc tuần hành phản đối chính phủ ở Caracas, vốn bị ảnh hưởng bởi một vụ bắt giữ trong thời gian ngắn.
Phong trào chính trị Vente Venezuela của bà cho biết đã có súng nổ và bà Machado đã bị hất khỏi chiếc xe máy mà bà đang ngồi trên đó khi rời khỏi sự kiện. Sau đó, theo tuyên bố của phong trào, bà bị bắt giữ và buộc phải xuất hiện trong một số video.
“Bây giờ tôi đã ở một nơi an toàn và quyết tâm hơn bao giờ hết để tiếp tục ở bên các bạn cho đến cùng!”, bà Machado – người bị cấm tham gia tranh cử – cho biết trong một bài đăng trên X sau khi bà được thả.
Chính phủ đã chế giễu vụ việc và phủ nhận mọi sự liên quan, nói rằng phe đối lập đã dàn dựng vụ này để tạo ra sự ủng hộ cho bà Machado.
Đàn áp và trừng phạt
Phe đối lập, các tổ chức phi chính phủ và các cơ quan quốc tế như Liên Hiệp Quốc trong nhiều năm đã lên án tình trạng đàn áp ngày càng gia tăng đối với các đảng phái chính trị đối lập, các nhà hoạt động và truyền thông độc lập ở Venezuela.
Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump đã nói rằng đất nước này đang bị một nhà độc tài điều hành.
Trong khi đó, chính phủ Venezuela nhiều lần cáo buộc phe đối lập âm mưu với các chính phủ và cơ quan nước ngoài bao gồm CIA để thực hiện các hành vi phá hoại và khủng bố.
Chính phủ tuần này cho biết họ đã bắt giữ bảy “lính đánh thuê”, bao gồm một quan chức cấp cao của FBI và một quan chức quân đội Hoa Kỳ.
Nền kinh tế Venezuela đã trải qua một cuộc khủng hoảng kéo dài được đánh dấu bằng lạm phát ba con số và cuộc di cư của hơn 7 triệu người tìm kiếm cơ hội tốt hơn ở nước ngoài.
Nhiều người ủng hộ bà Machado, trong số đó có những người Venezuela đã nghỉ hưu muốn thấy con cháu mình trở về nước, cho biết việc làm, lạm phát và các dịch vụ công không đáng tin cậy là một trong những mối quan tâm hàng đầu của họ.
Trong khi đó, chính phủ đã sử dụng các phương pháp chính thống để cố gắng kiềm chế lạm phát, đạt được một số thành công, và đổ lỗi cho sự sụp đổ kinh tế là do lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và các nước khác, đặc biệt là các hạn chế đối với ngành công nghiệp dầu mỏ quan trọng của quốc gia.
Ông Maduro và các đồng minh của ông đã cổ vũ cho những gì họ nói là khả năng phục hồi của đất nước bất chấp các biện pháp. Trong tháng này, ông Maduro cho biết rằng nền kinh tế đã tăng trưởng 9% vào năm ngoái.
Ông Maduro hôm 8/1 nói rằng hành động đầu tiên của ông trong nhiệm kỳ mới sẽ là kêu gọi cải cách hiến pháp, mặc dù ông không cung cấp thông tin chi tiết.
Khoảng 2.000 người đã bị bắt tại các cuộc biểu tình sau cuộc bầu cử ở Venezuela. Chính phủ cho biết trong tuần này rằng họ đã thả 1.515 người trong số đó.
Ông Gonzalez, 75 tuổi, cho biết con rể của ông đã bị bắt cóc hôm 7/1 khi đang đưa con đến trường.