Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã tìm cách thúc đẩy các nỗ lực làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza trong chuyến công du chớp nhoáng đến Trung Đông, nhưng ông đã rời khu vực này hôm 20/8 khi thỏa thuận giữa Israel và Hamas vẫn khó đạt được.
Ông Blinken và các nhà trung gian từ Ai Cập và Qatar đã đặt hy vọng vào “đề xuất bắc cầu” của Hoa Kỳ nhằm thu hẹp khoảng cách giữa hai bên trong cuộc chiến kéo dài 10 tháng, sau khi các cuộc đàm phán tuần trước bị đình trệ mà không có đột phá.
Thỏa thuận “cần phải được hoàn tất và cần phải được thực hiện trong những ngày tới, và chúng tôi sẽ làm mọi cách có thể để đưa nó đến đích”, ông Blinken nói với các phóng viên tại Doha trước khi lên đường về Washington.
Một quan chức cấp cao của chính quyền Biden đi cùng ông Blinken cho biết Hoa Kỳ hy vọng các cuộc đàm phán ngừng bắn sẽ tiếp tục trong tuần này.
Ông Blinken đã đến Ai Cập để hội đàm hôm 20/8 với Tổng thống Abdel-Fattah El-Sisi và sau đó đến Qatar.
Sau cuộc gặp với Thủ tướng Benjamin Netanyahu hôm 19/8, ông Blinken cho biết Israel đã chấp nhận đề xuất này và thúc giục Hamas làm như vậy. Nhóm Palestine không từ chối một cách rõ ràng, nhưng cho biết họ sẽ đảo ngược các điều khoản đã thỏa thuận trước đó.
Khi ở Qatar, ông Blinken đã được hỏi về các điều khoản rút quân của Israel trong khuôn khổ ngừng bắn và về ghi nhận của Axios trích dẫn lời ông Netanyahu nói rằng ông có thể đã thuyết phục được ông Blinken về việc Israel nên giữ quân ở Hành lang Philadelphi, nằm giữa Ai Cập và Gaza.
Ngoại trưởng Mỹ trả lời rằng “Hoa Kỳ không chấp nhận bất kỳ sự chiếm đóng lâu dài nào của Israel đối với Gaza”.
“Cụ thể hơn, thỏa thuận nêu rất rõ về lịch trình và những địa điểm rút quân (của Lực lượng Phòng vệ Israel) khỏi Gaza, và Israel đã đồng ý với điều đó. Vì vậy, đó là tất cả những gì tôi biết. Đó là những gì tôi nói rất rõ ràng”.
Ông Blinken không bình luận trực tiếp về thông tin được Axios đưa ra trong một bài đăng trên trang mạng xã hội X. Văn phòng của ông Netanyahu không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.
Cả Hamas và Ai Cập đều phản đối việc Israel giữ quân ở Hành lang Philadelphi, nhưng ông Netanyahu vẫn khăng khăng rằng họ cần binh sĩ ở đó để ngăn chặn việc buôn lậu vũ khí vào Gaza. Một quan chức cấp cao của Hoa Kỳ đã phản đối bài viết của Axios vào đầu ngày 20/8.
Các nguồn tin an ninh Ai Cập cho biết Hoa Kỳ đã đề xuất có sự hiện diện quốc tế tại khu vực Hành lang Philadelphi, một đề xuất mà các nguồn tin nói rằng có thể được Cairo chấp nhận nếu có giới hạn tối đa là sáu tháng.
“Lệnh ngừng bắn ở Gaza phải là khởi đầu cho sự công nhận rộng rãi hơn của quốc tế đối với nhà nước Palestine và việc thực hiện giải pháp hai nhà nước, vì đây là sự bảo đảm cơ bản cho sự ổn định trong khu vực”, ông Sisi nói sau khi gặp ông Blinken.
‘Cơ hội cuối cùng’
Điều quan trọng trong các cuộc đàm phán là số phận của khu vực Gaza nhỏ bé và đông đúc, nơi chiến dịch quân sự của Israel đã giết chết hơn 40.000 người kể từ tháng 10, theo các cơ quan y tế Palestine, và nhiều con tin Israel còn lại đang bị giam giữ tại đó.
Cuộc chiến ở Gaza bắt đầu vào ngày 7/10, khi các tay súng Hamas xông vào các cộng đồng và căn cứ quân sự của Israel, giết chết khoảng 1.200 người và bắt cóc khoảng 250 con tin, theo số liệu của Israel.
Ông Blinken đã gọi nỗ lực mới nhất để đạt được thỏa thuận “có lẽ là cơ hội tốt nhất, có thể là cơ hội cuối cùng”, và cho biết cuộc gặp của ông với ông Netanyahu mang tính xây dựng. Ông nói Hamas có phận sự phải chấp nhận đề xuất bắc cầu.
Khi được hỏi về bình luận của ông Blinken, quan chức cấp cao của Hamas Sami Abu Zuhri nói với Reuters: “Ông Blinken nhất mực không từ bỏ những dối trá, và đó là một trong những lý do khiến các nỗ lực đạt được thỏa thuận không thành công”.
Bộ trưởng ngoại giao Qatar nói với ông Blinken rằng đất nước ông cam kết đóng vai trò là bên trung gian trong các cuộc đàm phán ngừng bắn, cùng với Ai Cập và Hoa Kỳ.
Trong một cuộc điện đàm, ông Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani đã nhấn mạnh với ông Blinken về tầm quan trọng của việc củng cố các nỗ lực khu vực và quốc tế để đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza và một thỏa thuận trao đổi con tin-tù nhân, Bộ ngoại giao Qatar cho biết.
Cả hai đều nhấn mạnh rằng đề xuất bắc cầu do các nhà đàm phán đưa ra đã giải quyết những khoảng cách còn lại theo cách cho phép thực hiện nhanh chóng thỏa thuận, phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Vedant Patel nói trong một tuyên bố.
Các quan chức từ Hoa Kỳ, Hamas, Israel, Ai Cập và Qatar đều không nêu rõ nội dung trong đề xuất hoặc đề xuất này khác với các phiên bản trước như thế nào.
Hamas cáo buộc Israel cản trở một thỏa thuận bằng các yêu cầu mới và cho biết nhóm này vẫn cam kết thực hiện các điều khoản mà họ đã đồng ý với các bên trung gian vào tháng 7 dựa trên một đề xuất do Hoa Kỳ đưa ra vào tháng 5. Ông Netanyahu phủ nhận việc cản trở thỏa thuận.
Nhiều tháng đàm phán liên tục xoay quanh cùng một vấn đề, với việc Israel nói rằng cuộc chiến chỉ có thể kết thúc bằng việc tiêu diệt Hamas với tư cách là một lực lượng quân sự và chính trị và Hamas nói rằng họ sẽ chỉ chấp nhận lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, chứ không phải tạm thời.
Quan chức Hoa Kỳ cho biết ngay cả khi Hamas đồng ý với đề xuất bắc cầu ngay lập tức, sẽ phải có thêm các cuộc thảo luận để giải quyết các chi tiết về việc thực hiện thỏa thuận.