Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018, xe mô tô, gắn máy và ô tô các loại hết niên hạn sử dụng sẽ bị thu hồi. Đây là nội dung được đề cập tại Quyết định số 16 của Thủ tướng chính phủ ban hành ngày 22 tháng 5 năm 2015. Quyết định chung chung này của Thủ tướng khiến nhiều người đang sử dụng các loại xe cũ từ thế kỷ trước lo lắng.
Ông Đặng Vĩnh Phát, người từng chạy xe lôi máy, nói rằng nhà nước cần chiếu cố những trường hợp người nghèo đang mưu sinh bằng chính chiếc xe cũ kỹ đó:
“Bây giờ đối với cái đời sống xã hội của nhân dân Việt Nam hiện nay, cái này cũng phải tùy trường hợp… Ví dụ người ta quá khổ, quá nghèo, người ta có một chiếc xe để làm phương tiện sinh sống hằng ngày… Thì thí dụ giờ có dẹp đi, địa phương cũng như là bằng cách cho vay tín dụng ở một mức độ là thấp nhất để người ta dễ dàng hơn khi chấp nhận nghị quyết, để người ta thay đổi cái chiếc xe mà lưu hành tại địa phương hay là trên các tuyến đường”.
Ông Phát nhìn nhận đúng là những chiếc xe cũ khi lưu thông trên đường cũng gây ra nhiều rủi ro, như thiếu an toàn, khói ô nhiễm, thế nhưng, chủ của những chiếc xe cũ này lại là người nghèo:
“Thông tư của Nhà Nước có hai hướng. Một hướng tích cực là đã nghiên cứu và thực hiện cái nghị quyết đó là hoàn toàn đúng. Bởi vì hiện nay trên tuyến đường giao thông của Việt Nam, có một số xe quá cũ, không có đạt tiêu chuẩn chất lượng. Ra ngoài đường cũng có những tiếng bô nổ đến mức độ không chịu nỗi. Nhưng cái hướng thứ hai thì cũng tội nghiệp cho những người mà hiện nay hoàn cảnh đời sống hơi thấp. Người ta dùng cái đó để làm cái phương tiện, để chở lúa chở khoai, mà nếu nhà nước quy định gắt gao vậy cũng tội nghiệp cho những người đó”.
Những chiếc xe cub ở Việt Nam vào thập niên 70, 80 ở thế kỷ trước từng là một gia tài của cả gia đình khá giả. Muốn sở hữu nó, người ta phải đổi bằng cả cây vàng. Những chiếc xe cả cây vàng ngày nào, giờ đây còn vài triệu đồng, phù hợp túi tiền người nghèo đô thị. Của bền tại người. Những chiếc xe từng được gọi là xe nghĩa địa này, cho đến nay, vẫn chạy tốt trên đường phố Sài Gòn, như lời ông Nguyễn Đức Tiện, một cư dân Sài Gòn:
“Xe của người ta là xe Nhật chất lượng còn tốt thì đâu thể nào mà nói là dẹp bỏ đi được. Chỉ có thể là xét xe, kiểm tra mặt kỹ thuật, nó tệ quá thì mới áp dụng cái đó được. Còn xe còn tốt thì cũng phải cho phép”.
Thật sự thì đến nay phía nhà chức trách vẫn chưa đưa ra quy định nào về hạn sử dụng cho xe hai bánh.
Như lời ông Phát, những chiếc xe Vespa, Honda có từ thập niên 50, 60, 70 ở thế kỷ trước tại miền Nam Việt Nam, cho đến nay vẫn được người ta gìn giữ, chăm sóc rất kỹ lưỡng, giá trị nhiều chiếc còn mắc hơn cả xe mới. Chuyện lưu thông trên đường với những chiếc xe được gọi là cổ đó, nếu có hạn chế, thì chỉ là chuyện tốc độ khi so bì những xe phân khối lớn hiện nay.
Thị trường vẫn buôn bán những loại xe cũ nhưng rất bền bỉ này. Do đó, xem ra chuyện định nghĩa thế nào là chiếc xe cũ để thu hồi, là điều không mấy dễ dàng.
