Việt Nam thúc giục các nước Đông Nam Á có lập trường mạnh mẽ hơn đối với việc Trung Quốc bành trướng ở Biển Đông, vào lúc diễn đàn an ninh khu vực bắt đầu họp ở Manila hôm 5/8.
Trước phiên họp thường niên của ngoại trưởng khối ASEAN gồm 10 nước, Việt Nam đã có động thái mạnh bạo nhắm đến Trung Quốc với việc đề xuất chỉnh sửa bản thảo của thông cáo chung có trong kế hoạch.
Tranh chấp Biển Đông là một trong những vấn đề an ninh hàng đầu của châu Á. Trong vấn đề này, các nước ASEAN nói riêng và các nước châu Á-Thái Bình Dương nói chung, kể cả Trung Quốc và Mỹ, có rất ít đồng thuận.
Trong bối cảnh đó, theo các nhà ngoại giao, Việt Nam không đồng tình với những nỗ lực của Philippines nhằm xoa dịu Trung Quốc.
Cuộc thảo luận thật gay go. Việt Nam đơn thương độc mã đòi có những từ ngữ mạnh mẽ về Biển Đông. Campuchia và Phippines không mặn mà thể hiện điều đó.Một nhà ngoại giao liên quan đến phiên họp của các ngoại trưởng ASEAN
Vào tối 4/8, Việt Nam tìm cách đưa những từ ngữ cứng rắn chống Trung Quốc vào tuyên bố của ASEAN dự kiến được công bố sau khi các ngoại trưởng Đông Nam Á họp xong hôm 5/8.
Theo một bản sao mà AFP có được, Việt Nam đã vận động ASEAN bày tỏ quan ngại về “việc xây dựng” ở ngoài biển, ý nói đến sự bùng nổ các hoạt động xây đảo nhân tạo của Trung Quốc ở vùng biển có tranh chấp trong những năm gần đây.
Việt Nam cũng muốn ASEAN nhấn mạnh trong tuyên bố chung là bộ quy tắc ứng xử (COC) với Trung Quốc ở Biển Đông, hiện đã được lên kế hoạch, sẽ có tính ràng buộc về mặt pháp lý, một điều bị Trung Quốc chống lại.
Việc vận động đã diễn ra khi các ngoại trưởng ASEAN họp không chính thức ngoài kế hoạch vào tối 4/8.
Một nhà ngoại giao tham gia cuộc họp cho AFP biết rằng “cuộc thảo luận thật gay go” và “Việt Nam đơn thương độc mã đòi có những từ ngữ mạnh mẽ về Biển Đông” trong khi “Campuchia và Phippines không mặn mà thể hiện điều đó”.
Trong một cuộc họp báo, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines Robespierre Bolivar cho hay “các bộ trưởng [ASEAN] đã thông qua bộ khung của Quy tắc Ứng xử để thông qua chung cuộc tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN-Trung Quốc”. Dự kiến Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị sẽ dự hội nghị ở Manila.
Ông Bolivar không nói rõ liệu các ngoại trưởng có thảo luận về COC trong phiên họp không chính thức hôm 4/8 hay không và liệu cuộc thảo luận có suôn sẻ hay không.
Trước đây Philippines từng cùng Việt Nam chỉ trích lớn tiếng nhất về sự bành trướng của Trung Quốc.
Nhưng trong những năm gần đây, Philippines dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Duterte đã tìm cách hạ giảm tranh chấp với Trung Quốc để đổi lại hàng tỉ đôla viện trợ và đầu tư phát triển của Trung Quốc.
Cũng trong những năm gần đây, Trung Quốc đã vận động thành công các nước ASEAN khác, nhất là Campuchia và Lao, để họ ủng hộ các động thái ngoại giao của Trung Quốc liên quan đến tranh chấp Biển Đông.
Một số nhà ngoại giao nói có phần chắc Việt Nam sẽ thua trong nỗ lực đòi đưa các từ ngữ cứng rắn chống Trung Quốc vào tuyên bố, khi mà Philippines với tư cách chủ nhà hội nghị có nhiều ảnh hưởng hơn.
(theo AFP, New York Times)
