Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nói việc Bộ Công thương Việt Nam thừa nhận đã ký ‘hớ’ điều khoản về thuế xăng dầu trong hiệp định thương mại với ASEAN – Hàn Quốc là một bài học ‘cay đắng’ và ‘đắt giá’ khi Việt Nam bắt đầu tham gia vào sân chơi lớn của thế giới. Khánh An có bài tường thuật chi tiết.
Hôm 7/3, báo Dân Trí dẫn ‘nguồn tin riêng’ nói Bộ trưởng Bộ Công thương Việt Nam Vũ Huy Hoàng vừa báo cáo với Thủ tướng chính phủ về thuế xăng dầu trong Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN – Hàn Quốc (AKFTA) mà báo này nói là ‘vấn đề khá nhạy cảm’.
Theo đó, Bộ Tài chính Việt Nam đã ‘phát hiện thuế suất đối với mặt hàng xăng dầu theo đúng cam kết của Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN – Hàn Quốc là 10%, thấp hơn cam kết trong các hiệp định khác”.
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, nói việc ký ‘hớ’ này trước mắt sẽ khiến cho giá xăng dầu nhập từ Hàn Quốc và các nước ASEAN tham gia AKFTA sẽ rẻ hơn giá xăng dầu sản xuất tại Việt Nam, điều này kéo theo các hệ lụy sau:
“Điều ấy làm cho ngân sách của Việt Nam bị thất thu một khoản lớn, và điều quan trọng hơn là nhà máy lọc dầu của Việt Nam cũng sẽ phải được giảm thuế tương đương thì mới có thể cạnh tranh được. Đấy là những khó khăn mà sắp tới đây (Việt Nam) cần phải giải quyết.”
Cuối tháng rồi, nhà máy lọc dầu Dung Quất đã viết ‘thư kêu cứu’ gửi lên thủ tướng chính phủ và ‘dọa’ sẽ đóng cửa nếu vẫn phải chịu mức thuế 20%, cao hơn 10% so với sản phẩm cùng loại nhập từ Hàn Quốc, dẫn đến việc khách hàng chọn mua xăng dầu nhập khẩu để được giá rẻ hơn. Nguy cơ đóng cửa của Dung Quất thậm chí còn tăng lên gấp đôi hoặc hơn nữa trong thời gian sắp tới, khi Hiệp định Thương mại với Nhật Bản được thực hiện và mức thuế nhập khẩu xăng dầu của Nhật Bản cũng là 10%.
Đây là bài học kinh nghiệm cay đắng, đắt giá đối với Việt Nam về việc đàm phán và xét duyệt, thẩm định các kết quả đàm phán đó một cách chuyên nghiệp, phải tính đến tất cả hệ lụy có thể phát hiện được. Tôi nghĩ phía Việt Nam phải có một sự kiểm điểm rất nghiêm túc để rút kinh nghiệm cho trường hợp đáng tiếc này.Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nói.
Báo Dân Trí cho biết Bộ Tài chính đã có công văn đề nghị Bộ Công thương làm việc với phía Hàn Quốc để ‘sửa’ điều ký ‘hớ’ này, với lý do ‘đây là mặt hàng chiến lược, nhạy cảm cao của Việt Nam’ và Việt Nam phải duy trì bảo hộ mặt hàng này tối thiểu đến năm 2020. Lúc đầu, phía Hàn Quốc nói sẽ tham khảo ý kiến với các bộ về vấn đề này, nhưng sau đó Hàn Quốc trả lời với Việt Nam rằng họ không thể sửa đổi lại các điều khoản đã ký kết. TS. Lê Đăng Doanh nói trong trường hợp Hàn Quốc không đồng ý sửa đổi, phía Việt Nam chỉ còn một cách cuối cùng để không thực hiện theo thỏa thuận:
“Phía Việt Nam có thể dùng biện pháp cuối cùng là đề nghị tạm thời hoãn chưa thực hiện điều này. Nhưng nếu đề nghị đó mà không được phía Hàn Quốc thực hiện, Việt Nam có thể bị coi là đã vi phạm điều ước mà mình đã ký kết. Đấy cũng là một điều bất lợi cho Việt Nam.”
“Đây là bài học kinh nghiệm cay đắng, đắt giá đối với Việt Nam về việc đàm phán và xét duyệt, thẩm định các kết quả đàm phán đó một cách chuyên nghiệp, phải tính đến tất cả hệ lụy có thể phát hiện được. Tôi nghĩ phía Việt Nam phải có một sự kiểm điểm rất nghiêm túc để rút kinh nghiệm cho trường hợp đáng tiếc này.”
Một trong những biện pháp để hạn chế sai phạm ‘hớ’ như trên, theo TS. Lê Đăng Doanh, Việt Nam cần lập ra các hội đồng chuyên gia độc lập để xem xét các điều khoản sẽ ký kết trong các hiệp định quốc tế một cách ‘rất nghiêm túc’, phân tích những tác động có thể và góp ý kiến với đoàn đàm phán.
Điều ấy làm cho ngân sách của Việt Nam bị thất thu một khoản lớn, và điều quan trọng hơn là nhà máy lọc dầu của Việt Nam cũng sẽ phải được giảm thuế tương đương thì mới có thể cạnh tranh được. Đấy là những khó khăn mà sắp tới đây (Việt Nam) cần phải giải quyết.Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nhận xét.
TS. Lê Đăng Doanh cho rằng Hiệp định TPP cũng là một trường hợp cần phải xem xét kỹ lưỡng hơn.
“Trong trường hợp của TPP – Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương – thì hai bên đã thống nhất với nhau là sẽ giữ bí mật. Vì vậy nên việc trưng cầu ý kiến của các cơ quan độc lập cho đến nay rất hạn chế, ngay cả doanh nghiệp cũng ít nhận được thông tin. Tôi nghĩ đây cũng là một trường hợp, mà sắp tới đây Quốc hội thông qua, có thể cần phải có sự xem xét và phân tích kỹ lưỡng hơn.”
Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN-Hàn Quốc được ký kết vào tháng 6/2006 và bắt đầu có hiệu lực từ tháng 7/2007. Hiệp định này đưa ra lộ trình cắt giảm thuế theo 3 nhóm chính là nhóm hàng thông thường, nhóm hàng nhạy cảm và nhóm hàng nhạy cảm cao. Theo cam kết trong hiệp định, Việt Nam sẽ phải xóa bỏ thuế nhập khẩu ít nhất 95% mặt hàng trong Danh mục thông thường vào ngày 1/1/2016 và 100% mặt hàng trong danh mục này vào ngày 1/1/2018. Riêng đối với các mặt hàng thuộc nhóm nhạy cảm và nhạy cảm cao sẽ có lộ trình giảm thuế theo từng nhóm nhỏ, kéo dài đến năm 2021.
Cập nhật: Vào lúc 12:20 tối 7/3, bài viết trên báo Dân Trí mà VOA đề cập tới đã không còn truy cập được nữa. Nhưng bài viết trên đã được sao lưu ở nhiều trang mạng và diễn đàn khác.
