Hoa Kỳ muốn cải thiện quan hệ quân sự với Trung Quốc

Viên chỉ huy các lực lượng Mỹ ở Thái Bình Dương cho biết Hoa Kỳ mong muốn cải thiện các mối quan hệ quân sự với Trung Quốc, trong lúc chiến lược mới của Washington nhằm chuyển trọng tâm hoạt động sang vùng Á Châu-Thái Bình Dương và tăng cường sự hiện diện quân sự trong khu vực này làm cho Bắc Kinh cảm thấy bất an.

Phát biểu tại cuộc họp báo ở Washington hôm 27 tháng 1 vừa qua, Đô đốc Robert Willard, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thái bình dương, nói rằng quan hệ quân sự với Trung Quốc đã được thực hiện ở cấp độ chiến lược trong năm vừa qua và ông cảm thấy hài lòng với cuộc đối thoại chiến lược giữa đôi bên. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng còn rất nhiều việc cần phải làm ở cấp độ thao tác và chiến thuật để tăng cường sự hiểu biết và tin tưởng lẫn nhau giữa quân đội hai nước.

Ông Willard cho biết: "Đối với những nước như Trung Quốc, chúng tôi đang tìm cách cải thiện nhiều chừng nào tốt chừng đó các mối quan hệ - quan hệ giữa chính phủ với chính phủ, quan hệ giữa quân đội với quân đội. Chúng tôi có rất nhiều việc phải làm để đạt mục tiêu này. Nhưng mong muốn của Bộ Tư lệnh Thái bình dương và mong muốn của Hoa Kỳ là Á Châu-Thái Bình Dương là một khu vực an toàn, ổn định, và thịnh vượng của thế giới."

Đô đốc Willard cho biết những hoạt động giao lưu có tính chất chiến thuật giữa quân đội Hoa Kỳ và quân đội Trung Quốc đã không đạt được tiến bộ vì nhiều nguyên do.

Ông Willard nói: "Và một phần của việc này là có một sự khác biệt về triết lý giữa hai nước đối với vấn đề là mối quan hệ giữa quân đội với quân đội nên bao gồm những gì. Một phần khác là yếu tố tin tưởng lẫn nhau và một phần khác nữa là những sự việc mà phía Trung Quốc cho là phương hại tới sự thăng tiến của mối quan hệ quân sự. Tất cả những thách thức này cần phải được giải quyết và chúng tôi hy vọng có thể thực hiện điều này thông qua cuộc đối thoại cấp chiến lược."

Đô đốc Willard cho biết như thế trong cùng ngày Hoa Kỳ và Philippines loan báo kế hoạch tăng cường hợp tác quốc phòng để “ứng phó với những thách thức của thế kỷ 21”.

Một thông cáo phổ biến ngày 27 tháng 1, sau 2 ngày họp tại Washington của cuộc Đối thoại Chiến lược Song phương Hoa Kỳ-Philippines lần thứ nhì, cho biết Hoa Kỳ đã chuyển giao một chiến hạm cho hải quân Philippines để giúp Philippines tăng cường khả năng nắm vững tình hình trên biển và đang chờ sự chấp thuận của quốc hội Mỹ để giao thêm một chiếc nữa; chính phủ Philippines tinh giản các thủ tục để máy bay và tàu bè của Mỹ dễ dàng ra vào không phận và hải phận của mình nhằm gia tăng các cơ hội huấn luyện và khả năng hoạt động chung; và Hoa Kỳ huấn luyện cho các sĩ quan cấp cao và cung cấp các thiết bị viễn thông cho Lực lượng Tuần duyên Philippines.

Kế hoạch hợp tác giữa Washington và Manila đã nhanh chóng gặp phải sự chỉ trích của Trung Quốc, là nước đang có tranh chấp với Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan về vấn đề chủ quyền ở Biển Đông.

Bài bình luận ngày 29 tháng 1 của tờ Hoàn Cầu Thời Báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng Sản Trung Quốc, nói rằng Bắc Kinh nên áp dụng các biện pháp “trừng phạt” để Philippines hiểu được cái giá phải trả cho điều mà họ gọi là “sự chọn lựa đánh mất một người bạn như Trung Quốc và trở thành một đối tác phù phiếm của Mỹ.” Bài bình luận này cũng cho rằng tuy Philippines và Việt Nam là hai nước chính đang gây ra sóng gió ở Biển Đông, nhưng chưa cần “trừng phạt” Việt Nam vào thời điểm này. Bài bình luận cho rằng “Việt Nam cần có sự hậu thuẫn chính trị của Trung Quốc trong lúc quan hệ đồng minh giữa Việt Nam và Hoa Kỳ có một lằn ranh khó vượt qua.”

Trước đó, vào trung tuần tháng 1, bốn thượng nghị sĩ Mỹ có nhiều ảnh hưởng trong vấn đề quân sự và ngoại giao đã đi thăm Manila và công khai tuyên bố hậu thuẫn cho lập trường của Philippines đối với việc giải quyết vụ tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông. Trong cuộc họp báo chung với các thượng nghị sĩ John McCain, Sheldon Whitehouse và Kelly Ayotte, thượng nghị sĩ Joseph Lieberman, thành viên cao cấp của Ủy ban Quân vụ Thượng viện, đã phát biểu như sau.

Ông Lieberman cho biết: "Trung Quốc đã đưa ra những đòi hỏi chủ quyền đối với Biển Tây Philippines, tức Biển Nam Trung Hoa, mà tôi không chấp nhận và tôi biết chính phủ Philippines không chấp nhận. Vấn đề giờ đây là chúng ta làm thế nào để giải quyết những sự khác biệt này. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ có nhiều cơ hội hơn để giải quyết vấn đề này một cách hòa bình, như thượng nghị sĩ McCain vừa nói, nếu chúng ta vừa tăng cường sức mạnh của Philippines vừa tiếp tục, và tôi hy vọng là sẽ nới rộng, sự hiện diện của chúng ta trong vùng biển này."

Kế hoạch tăng cường hợp tác an ninh và quốc phòng giữa Washington và Manila đã làm cho một số người nêu lên nghi vấn là phải chăng Hoa Kỳ muốn sử dụng lại căn cứ Subic ở Philippines. Khi được hỏi về việc này, Đô đốc Robert Willard cho biết Washington không có ý định thiết lập căn cứ mới ở Á Châu, ngoài những căn cứ hiện có ở Nhật Bản và Nam Triều Tiên.

Ông Willard nói: "Vào thời điểm này, không có mong muốn hay quan điểm cho rằng Hoa Kỳ đang tìm kiếm những sự lựa chọn để lập căn cứ tại bất kỳ nơi nào trong khu chiến Á Châu-Thái Bình Dương. Trong cương vị tư lệnh của Bộ Tư lệnh Thái bình dương, khi nhìn vào những nơi mà các lực lượng chúng tôi cần có sự hiện diện thường trực, tôi nhận thấy chúng tôi quá thiên về vùng Đông Bắc Á."

Đô đốc Willard cho hay Bộ Tư lệnh Thái bình dương cảm thấy cần tăng cường sự hiện diện trong vùng Nam Á và Đông Nam Á, nên Hoa Kỳ muốn thảo luận việc hợp tác với Philippines ngõ hầu các lực lượng Mỹ có thể luân chuyển hoạt động từ những địa điểm gần hơn với Đông Nam Á, tương tự như những kế hoạch hợp tác với Australia và Singapore hồi gần đây.

Các nhà phân tích cho biết vấn đề liên quan tới chiến lược mới của Hoa Kỳ ở Á Châu-Thái Bình Dương là một trong các đề tài chính sẽ được mang ra thảo luận tại cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 14 tháng này giữa Tổng thống Barack Obama với Phó Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Theo dự liệu, ông Tập Cận Bình là người sẽ lên thay cho ông Hồ Cẩm Đào để giữ chức Tổng bí thư Đảng Cộng Sản Trung Quốc khi Đại hội Đảng lần thứ 18 được tổ chức vào mùa thu năm nay.