'Bán vũ khí cho Đài Loan không ảnh hưởng bởi quan hệ Mỹ-Trung'

Năm ngoái, Trung Quốc cắt đứt các cuộc tiếp xúc giữa quân đội Trung Quốc với quân đội Hoa Kỳ trong nhiều tháng, sau khi Washington chấp thuận một thỏa thuận trị giá nhiều tỉ đôla để bán vũ khí cho Đài Loan, một đảo quốc có chính quyền riêng nhưng bị Bắc Kinh coi là một phần thuộc lãnh thổ Trung Quốc. Thỏa thuận này gồm việc bán các hệ thống phòng thủ phi đạn và các thiết bị quân sự tiên tiến khác.

Một yêu cầu khác nữa của Đài Loan, muốn tân trang các chiến đấu cơ F-16 do Hoa Kỳ sản xuất, vẫn chờ được phê chuẩn, và một số nhà phân tích nói rằng chính quyền của Tổng Thống Obama đang hoãn lại thỏa thuận này để tránh khả năng Bắc Kinh một lần nữa lại đình chỉ các quan hệ quân sự Mỹ-Trung.

Ông David Helvey, Giám đốc đặc trách chính sách Đông Á tại Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, nói tại một cuộc điều trần ở Quốc Hội hôm qua rằng mặc dù chính phủ của Tổng Thống Obama hiểu được những quan tâm của Trung Quốc, song các quyết định như thế được đặt trên các trách nhiệm pháp lý của Washington, theo tinh thần Đạo Luật Quan Hệ với Đài Loan.

Ông Helvey phát biểu: “Chúng tôi đặt các quyết định ấy dựa trên sự thẩm định của chúng tôi về các nhu cầu phòng vệ của Đài Loan, dựa trên những yêu cầu an ninh, và cán cân quân sự tại eo biển Đài Loan. Chúng tôi không tham khảo ý kiến của bất cứ nước nào. Chúng tôi không tham khảo ý kiến của Trung Quốc.”

Chiếu theo Đạo luật Quan hệ với Đài Loan, Hoa Kỳ có nghĩa vụ phải cung cấp cho Đài Loan đủ vũ khí tự vệ để giúp đảo quốc này tự bảo vệ. Trong những phát biểu của ông trước Ủy Ban Duyệt Xét Kinh tế và An ninh hôm qua, ông Helvey không bình luận gì về yêu cầu tân trang các chiến đấu cơ F-16 của Đài Loan.

Ông cho biết là từ khi Trung Quốc nối lại quan hệ quân sự với Hoa Kỳ hồi cuối năm ngoái, hai nước đã đạt được “những tiến bộ khiêm nhường,” với những buổi họp trong tháng 10 và tháng 12, và một chuyến đi thăm Trung Quốc hồi tháng Giêng của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert Gates.

Ông Helvey nói thêm rằng thách thức chủ yếu đối với Hoa Kỳ trong các quan hệ quân sự với Trung Quốc là làm thế nào duy trì các kênh thông tin giữa đôi bên trong tất cả mọi tình huống. Ông nói tiếp:

Ông Helvey nói: “Đặc biệt là trong những thời kỳ có xung đột hay căng thẳng, mục đích là để chúng ta có thể tránh nguy cơ có tính toán sai lầm, hoặc hiểu nhầm khi mà sự khác biệt giữa hai bên xấu đi và rơi vào khủng hoảng, hay căng thẳng trong quan hệ có thể dẫn tới tranh chấp.”

Ông Daniel Kritenbrink, quyền Phó Trợ lý đặc trách Đông Á-Thái bình dương của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, cũng lên tiếng tại cuộc điều trần. Ông nói rằng đối thoại là điều quan trọng, không chỉ cho quân đội của hai nước. Ông Kritenbrink lưu ý rằng sự nghi kỵ nhau về mặt chiến lược giữa giới lãnh đạo dân sự và quân sự mới là thách thức lớn nhất đối với các quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Ông Kritenbrink cho biết: “Chính vào những lúc tình hình đang căng thẳng, chúng ta mới cần thảo luận với nhau nhiều nhất. Chúng tôi đang tìm cách truyền đạt các thông điệp ấy một cách trực tiếp nhất có thể được. Chúng tôi tìm cách ủng hộ càng nhiều càng tốt sự can dự tối thiểu của thường dân, và chúng tôi đang cố gắng cứu xét một số phương cách sáng tạo để xây dựng và phát triển sự tin tưởng chiến lược.”

Ông Kritenbrink nói rằng tại Hoa Kỳ, chính phủ coi các quan hệ với Trung Quốc và việc bán vũ khí cho Đài Loan là hai vấn đề không có liên hệ với nhau.

Trung Quốc thì không có cùng quan điểm đó. Trong bạch thư quốc phòng mới nhất vừa được công bố, Bắc Kinh nói những vụ bán vũ khí cho Đài Loan gây trở ngại nghiêm trọng cho bang giao giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, cũng như cho sự phát triển êm thắm các quan hệ với Đài Loan.

Đài Loan và Trung Quốc đã tách ra trong cuộc nội chiến năm 1949, và Bắc Kinh đe dọa sẽ sử dụng vũ lực quân sự chống Đài Loan, nếu đảo quốc này tuyên bố độc lập. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, quan hệ giữa hai bên đã cải thiện, đặc biệt về mặt thương mại.

Nhưng Tổng Thống Đài Loan Mã Anh Cửu, người đi đầu trong các nỗ lực cải thiện quan hệ với Bắc Kinh, cũng đang hối thúc Hoa Kỳ bán cho Đài Loan 66 chiến đấu cơ F-16 C và D, kiểu tối tân hơn nhiều, so với các chiến đấu cơ mà Đài Loan đang có trong tay.