Thổ Nhĩ Kỳ không còn tin tưởng vào chính phủ Syria

Trong một bài phát biểu với các đại biểu quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ hôm qua, Thủ tướng Recep Tayyip Erdogan tuyên bố nước ông đã mất tin tưởng vào giới lãnh đạo Syria và đưa ra lời đả kích Tổng thống Bashar al-Assad.

Trình bày với ông Assad một cách thiếu kính trọng bằng cách dùng tên gọi của ông là Bashar, ông Erdogan nói rằng một tương lai không thể được xây dựng trên xương máu của người dân bị đàn áp và rằng sớm muộn gì nhà lãnh đạo Syria sẽ phải trả giá. Ông Erdogan nói lịch sử sẽ nhớ đến những người lãnh đạo đó là những người “uống máu” và rằng ông Assad đã tiến sâu vào con đường mở ra trang sử ấy.

Căng thẳng song phương gia tăng sau khi những người ủng hộ ông Assad tấn công các phái bộ ngoại giao ở khắp Syria hôm thứ Bảy. Ankara đòi một lời xin lỗi đầy đủ và yêu cầu truy tố những kẻ chịu trách nhiệm gây ra những vụ tấn công. Sau các cuộc tấn công, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu hôm Chủ nhật đã chính thức họp với các đại diện của Hội đồng Quốc gia Syria đối lập.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Selcuk Unal cho biết Ankara đã chấp thuận lời yêu cầu của phe đối lập xin mở một văn phòng chính thức.

Ông Unal nói: “Họ sẽ có một văn phòng ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ, ông Davutoglu, đã tiếp các thành viên của hội đồng Syria lần thứ nhì. Họ đã giải thích quan điểm của họ về tình hình ở Syria. Chúng tôi đã nói với nhóm này rằng số phận của Syria sẽ do nhân dân quyết định. Chúng tôi cũng gợi ý rằng họ nên giữ đúng các phương pháp ôn hòa.”

Trong mấy tháng vừa qua, chính phủ ở Ankara đã cho phép phe đối lập Syria hoạt động ở Thổ Nhĩ Kỳ. Tháng trước, các nhóm đối lập khác nhau đã thành lập Hội đồng Quốc gia Syria trong một cuộc họp ở Istanbul.

Phóng viên ngoại giao Semih Idiz làm việc cho nhật báo Milliyet của Thổ Nhĩ Kỳ nhận xét.

Phóng viên Idiz cho biết: “Họ đang chơi một trò rất lạ. Họ nói là họ không vũ trang cho phe đối lập bằng bất cứ cách nào, nhưng mặt khác họ lại cung cấp sự bảo vệ và cho phép sử dụng địa điểm để gặp gỡ. Và nay thì ngoại trưởng Davutoglu lại thực sự ngồi vào bàn họp với phe đối lập. Tôi nghĩ phân tích cho cùng thì Thổ Nhĩ Kỳ đang theo đuổi các cuộc tiếp xúc này với phe đối lập. Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ coi ông Assad đã hết thời và chỉ còn là vấn đề thời gian.”

Trong khi nói rằng họ chỉ hỗ trợ cho phe đối lập ôn hòa, thì Ankara lại tiếp các nhà lãnh đạo và thành viên của một nhóm dân quân đối lập, nhóm tự xưng là “Đội quân Tự do của Syria. Nhóm này tuyên bố là có tới 15 ngàn thành viên chiến đấu trong quân đội Syria. Tin đồn đang lan truyền cả ở Thổ Nhĩ Kỳ và khu vực rộng lớn hơn nói rằng Ankara có thể can thiệp bằng quân sự và thiết lập một nơi trú ẩn an toàn ở Syria cho các thành phần chống đối chính phủ của ông Assad.

Khi được hỏi, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Unal, không loại trừ khả năng đó, nhưng nói rằng hiện nay thì khả năng này chưa được đưa vào nghị trình.

Ông Unal nói: “Cũng như mọi nước, Thổ Nhĩ Kỳ, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ, có các kế hoạch dự phòng cho mọi tình huống, mọi diễn biến và mọi vấn đề.”

Ông Erdogan từng tỏ ý cho thấy các biện pháp chế tài sẽ được loan báo vào tháng trước. Nhưng trận động đất trong tháng 10 ở thành phố Van của Thổ Nhĩ Kỳ đã khiến cho Ankara nhãng đi việc ấy. Nay Syria lại chiếm hàng đầu nghị trình. Nhưng nhà bình luận ngoại giao Idiz cho rằng với đường biên giới dài 800 kilomet giáp với Syria, và tình hình mau chóng xấu đi ở đó, Ankara đang trở nên ngày càng thận trọng hơn trong các hành động đối với Damascus.

Ông Idiz nói: “Tôi cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ đang có phản ứng đối với tình hình diễn tiến, mà Thổ Nhĩ Kỳ không biết chắc kết cục sẽ ra sao. Vì thế, Thổ Nhĩ Kỳ cảm thấy cần phải hết sức thận trọng.”

Bang giao ngày càng gia tăng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và phe đối lập Syria cùng với áp lực chống lại Damascus được coi là những dấu hiệu cho thấy Ankara tin rằng hồi kết cục của Tổng thống Assad đã bắt đầu. Nhưng các quan sát viên nói vẫn còn chưa rõ kết cục sẽ diễn tiến ra sao và Ankara sẽ đóng vai trò như thế nào.