Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm 23/10 nói vụ giết hại nhà báo Ả Rập Xê-út Jamal Khashoggi là một hành động được hoạch định trước, và tất cả những người chịu trách nhiệm, bao gồm những người ra lệnh hành động, đều phải bị trừng phạt.
Trong bài phát biểu trước Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ, ông Erdogan đã đưa ra chi tiết những gì xảy ra bắt đầu từ lúc trước khi nhà báo Khashoggi đến lãnh sự quán Ả Rập Xê-út ở Istanbul.
Ông cho biết có nhiều nhóm người Ả Rập Xê-út đã bay đến Istanbul để gặp ông Khashoggi tại cơ sở ngoại giao, và ổ cứng máy tính đã bị gỡ khỏi hệ thống camera giám sát ở đây.
Tổng thống Erdogan cho biết vị hôn thê của ông Khashoggi, bà Hatice Cengiz, đã đợi ông bên ngoài hàng giờ trước khi liên lạc với chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ để thông báo rằng ông Khashoggi đang bị cầm giữ trái ý muốn và đang gặp nguy hiểm.
Lúc đó, cuộc điều tra tiến triển chậm, vì theo lời ông Erdogan là do quy định về bảo vệ ngoại giao ở lãnh sự quán. Nhưng ông cho biết cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ chắc chắn là ông Khashoggi chưa rời khỏi tòa nhà lãnh sự, như Ả Rập Xê-út tuyên bố lúc đầu.
Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ nhấn mạnh đến sự cần thiết phải để cho cảnh sát và các cơ quan tình báo nước này tiến hành điều tra toàn diện, để tránh cáo buộc nhầm bất cứ ai và hoàn thành trách nhiệm với cộng đồng quốc tế.
Tuần trước, Ả Rập Xê-út thừa nhận nhà báo Khashoggi đã chết trong lãnh sự quán. Ban đầu, nước này nói rằng đã xảy ra sau một cuộc ẩu đả, sau đó thay đổi nói rằng ông đã chết khi bị bóp cổ nhằm ngăn ông rời khỏi tòa nhà để kêu cứu giúp đỡ.
Hôm 23/10, ông Erdogan nói Ả Rập Xê-út đã có một bước quan trọng là thừa nhận vụ giết người diễn ra, nhưng ông hy vọng các nhà lãnh đạo nước này truy cứu trách nhiệm tất cả những người liên quan, bất kể cấp bậc của họ. Ông cho rằng không thể chỉ đổ lỗi cho một số điệp vụ, và ông đề nghị bất kỳ phiên xử nào cũng phải diễn ra ở Istanbul vì đó là nơi ông Khashoggi bị giết hại.
Tổng thống Erdogan kết thúc bài phát biểu với một loạt các câu hỏi nổi bật về vụ án như thi thể của ông Khashoggi ở đâu, ai hướng dẫn cho nhóm người của Ả Rập Xê-út đến Istanbul, và tại sao Ả Rập Xê-út thay đổi câu trả lời về những gì đã xảy ra.
Những giải thích khác nhau càng khiến cộng đồng quốc tế hoài nghi và cáo buộc Thái tử Mohammed bin Salman của Ả Rập Xê-út, người cai trị đất nước trên thực tế, đã ra lệnh giết ông Khashoggi.
Video giám sát mới công bố hôm 22/10 từ Istanbul cho thấy một đặc vụ Ả Rập Xê-út đã mặc quần áo của ông Khashoggi và rời khỏi lãnh sự quán Riyadh vào ngày 2/10 trong một nỗ lực rõ ràng là nhằm che đậy vụ giết người bằng cách cho thấy ông đã rời khỏi cơ sở ngoại giao.
Video đã được cơ quan công lực Thổ Nhĩ Kỳ thu được và phát trên CNN hôm 22/10.
Nhà báo Khashoggi, 59 tuổi, tự sống lưu vong ở Hoa Kỳ và viết chuyên mục cho tờ Washington Post, vốn hay chỉ trích Thái tử Ả Rập Xê-út và sự can dự của Riyadh trong cuộc xung đột ở Yemen.
Trước bài phát biểu của ông Erdogan, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với các phóng viên tại Tòa Bạch Ốc hôm 22/10 rằng ông “không thỏa mãn” với những gì đã nghe, nhưng ông dự kiến sẽ có nhiều phát hiện hơn trong vài ngày tới.
“Tôi hiện đang cử một nhóm công tác đến Thổ Nhĩ Kỳ lúc này và một nhóm rất tuyệt đến Ả Rập Saudi. Chúng tôi sẽ biết rất nhanh thôi”, ông Trump nói.
Tổng thống Trump từng tuyên bố Ả Rập Xê-út sẽ chịu hậu quả nếu bị phát hiện chủ mưu sát hại nhà báo Khashoggi, nhưng cũng nói rõ rằng ông không có ý định làm bất cứ điều gì có thể ảnh hưởng đến các thương vụ vũ khí trị giá lớn.
“Tôi không muốn mất tất cả khoản đầu tư đang được thực hiện ở Mỹ”, ông nói hôm thứ Hai.
Truyền thông Mỹ cho biết Giám đốc CIA Gina Haspel đã rời Hoa Kỳ hôm 22/10 để đi Thổ Nhĩ Kỳ gặp các quan chức ở đó đang điều tra cái chết của ông Khashoggi. Chính quyền Trump không công khai nói gì về chuyến đi của bà.
Trong một diễn tiến khác hôm 22/10, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Steven Mnuchin đã gặp Thái tử Mohammed bin Salman ở Riyadh. Bộ Ngoại giao Ả Rập Xê-út đã đăng một tấm ảnh về cuộc họp trên tài khoản Twitter của họ.
Ông Mnuchin đã hủy kế hoạch tham dự một hội nghị đầu tư kéo dài ba ngày do Ả Rập Xê-út tổ chức, bắt đầu hôm 23/10, nhưng nói rằng ông sẽ gặp Thái tử để thảo luận về các nỗ lực chống khủng bố.
