Trung Quốc hôm 30/5 nói rằng Mỹ đang “đang đùa với lửa” khi ủng hộ Đài Loan tự trị trong chuỗi bình luận đầy tức giận trước cuộc gặp giữa Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng Hoàng và quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan.
Mỹ và Trung Quốc, hiện đang leo thang cuộc chiến thương mại, cũng đang bất đồng về một loạt các vấn đề chiến lược, từ Biển Đông đầy tranh chấp tới Đài Loan dân chủ, mà Bắc Kinh tuyên bố là một phần của lãnh thổ thiêng liêng của Trung Quốc và sẽ bị lấy lại bằng vũ lực nếu cần thiết.
Ông Ngụy và ông Shanahan – người trong ngày đầu tiên nắm quyền bộ trưởng Quốc phòng hồi tháng 1 nói rằng quân đội Mỹ sẽ tập trung vào “Trung Quốc, Trung Quốc, Trung Quốc” – đang ở Singapore cùng tham dự diễn đàn quốc phòng thường niên Shangri-La dự kiến khai mạc ngày 31/5, nơi họ dự kiến sẽ gặp mặt.
Trung Quốc đặc biệt tức giận về các cuộc tuần tra gần đây của Hải quân Mỹ tại Eo biển Đài Loan, kế đến là chính sách của Mỹ trong việc ủng hộ Đài Loan và mới đây là cuộc gặp giữa cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton với người đứng đầu, phụ trách an ninh quốc gia Đài Loan David Lee.
Nói tại một cuộc họp báo thường kỳ hàng tháng, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm mô tả các mối quan hệ quân sự giữa Bắc Kinh và Washington nói chung là tốt.
Nhưng ông Ngô Khiêm nói bằng một giọng điệu đen tối hơn khi được hỏi về sự ủng hộ của Mỹ đối với Đài Loan, một vấn đề mà Trung Quốc từ lâu đã mô tả là tế nhị nhất trong các mối quan hệ giữa hai nước.
“Gần đây, phía Mỹ đã tiếp tục chơi ‘con bài Đài Loan’ khi cố gắng một cách vô ích để ‘sử dụng Đài Loan nhằm khống chế Trung Quốc.’ Điều này là ảo tưởng,” ông Ngô nói.
“Một loạt các hành động mà phía Mỹ thực sự là chơi với lửa, gây tổn hại nghiêm trọng đến sự phát triển các mối quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ, và gây tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định ở khu vực Eo biển Đài Loan.”
Các lực lượng trên không, trên biển và trên bộ của Đài Loan đã tiến hành một cuộc tập trận để đẩy lùi một lực lượng xâm lược hôm 30/5, trong lúc bộ trưởng quốc phòng của nước này cam kết bảo vệ quốc đảo trước những gì họ cho là mối đe dọa quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc.
Washington không có quan hệ chính thức với Đài Bắc, nhưng là quốc gia hỗ trợ quốc tế quan trọng nhất và là nhà cung cấp vũ khí chính của quốc đảo này.
Một quan chức quốc phòng cấp cao của Hoa Kỳ nói rằng việc ông Shanahan sẽ tham gia cuộc đối thoại Shangri-La trong bối cảnh Mỹ đang căng thẳng với Iran là một dấu hiệu cho thấy Mỹ giữ cam kết với khu vực và các đồng minh của mình.
Ông Shanahan dự kiến bàn thảo về sự liên lạc tốt hơn giữa hai quân đội để tránh nguy cơ tính toán sai lầm trong một cuộc họp với ông Phượng, quan chức Mỹ cho biết.
Trong khi ông Phượng có thể sẽ đưa ra vấn đề giải quyết tranh chấp thương mại Trung-Mỹ và những sự tiếp cận cứng rắn của chính quyền Trump trong vấn đề Đài Loan và Biển Đông, các quốc gia châu Á sẽ tìm kiếm những thông điệp yên ả, theo các chuyên gia an ninh và các nhà ngoại giao khu vực.
Nhà phân tích an ninh khu vực làm việc tại Singapore, Ian Storey, cho biết: “Các quốc gia khu vực sẽ mong đợi sự trấn an rằng các ý định của Trung Quốc trên thực tế là hòa bình cho dù sức mạnh quân sự của họ ngày càng tăng.” Nhà nghiên cứu của Viện ISEAS Yusof Ishak của Singapore nói rằng ông Phượng cũng sẽ phải bàn thảo với các quan chức Trung Quốc trước khi có bài phát biểu và phần hỏi đáp, mặc dù ít khi xảy ra, nhưng dự kiến sẽ được đưa tin một cách nổi bật ở Trung Quốc.
“Trong tình hình hiện tại, có lẽ họ sẽ không muốn ông ấy quá xuề xòa. Có thể ông ấy sẽ đổ lỗi cho Mỹ vì căng thẳng đang gia tăng ở Biển Đông và chắc chắn ông ấy sẽ không thừa nhận rằng Trung Quốc là một phần của vấn đề đó.”
