Tương lai của thỏa thuận mà Việt Nam kỳ vọng đang ở thế bấp bênh sau khi ông Donald Trump đắc cử, trong khi Trung Quốc có tham vọng nhảy vào thiết lập một khu vực thương mại tự do mới ở châu Á – Thái Bình Dương.
Trong suốt chiến dịch vận động tranh cử đầy tranh cãi, tỷ phú bất động sản Mỹ luôn bác bỏ và chỉ trích Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Tổng thống Obama cố công vận động để thông qua. Theo ông Trump thì hiệp định này là một “thảm họa”.
Ông còn cáo buộc đối thủ Hillary Clinton là từng hậu thuẫn thỏa thuận thương mại tự do TPP, mà ông cho là chỉ giúp công nhân các nước khác, trong đó có Việt Nam, “đánh cắp công ăn việc làm” của người Mỹ, đồng thời tuyên bố sẽ rút Hoa Kỳ ra khỏi hiệp định này.
Dù ông Trump đã tuyên bố thắng cử, kinh tế gia Hà Huy Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Môi trường và Phát triển Bền vững, nói với VOA Việt Ngữ rằng việc xóa bỏ vai trò của Mỹ trong TPP “không phải là điều dễ dàng”.
Ông Thành nói thêm:
“Ông Trump ông ấy nói thế thôi chứ không phải đơn giản mà ông ấy nói là ông ấy làm được. Mà làm được thì ông ấy phải tính toán tới lợi ích của nước Mỹ, lợi ích của những bạn đồng minh của Mỹ. Sẽ không có điều đó xảy ra, mà tốt hơn như thế nào, hay là nó phát triển cầm chừng hoặc là nó có thể có những mặt này, mặt kia gián đoạn hoặc kém phát triển. Chắc không có điều đó xảy ra”.
Kinh tế gia này nhận định tiếp rằng “việc phát triển quan hệ kinh tế với các nền kinh tế lớn trên thế giới như Mỹ, phải được duy trì”, và theo ông, “Đảng Cộng sản Việt Nam chắc chắn sẽ không làm một cái gì đó quá cực đoan để mà không lợi dụng mối quan hệ đó”.
Ông Thành nói rằng Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương được coi là một trong những “cứu cánh” cho nền kinh tế Việt Nam trong những năm tới. Nhà nghiên cứu này cũng nói rằng chính quyền Hà Nội “luôn cần dựa vào ưu thế thương mại tự do để phát triển nền kinh tế”.
Báo điện tử VnExpress hôm 10/11 dẫn lời Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh nói rằng “hiện chưa thể đánh giá kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ ảnh hưởng thế nào đến TPP, song quan điểm của Việt Nam là luôn sẵn sàng hội nhập, cạnh tranh”.
“Các thay đổi hay bất cứ tình hình phức tạp gì thì vẫn còn thời gian dự đoán, tiếp tục xây dựng các phương án. Tất nhiên những phương án đưa ra phải dựa trên cơ sở của các chính sách đối ngoại được công bố chính xác”, ông Anh nói.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Đức Kiên cũng được dẫn lời cho rằng “từ chiến lược tranh cử của ứng viên đến tổ chức thực hiện khi nhậm chức cũng có thể có khoảng cách”, và “khi xem xét lại toàn bộ TPP với tư cách một Tổng thống, ông Trump có thể sẽ thấy mục tiêu của hiệp định là gì và cái lợi của doanh nghiệp Mỹ ra sao để có hướng đi phù hợp”.
Trong bối cảnh “tranh tối tranh sáng” về TPP, hãng tin Reuters hôm 10/11 dẫn lời quan chức Trung Quốc nói rằng tại một hội nghị thượng đỉnh khu vực ở Peru cuối tháng này, Bắc Kinh sẽ mưu tìm hậu thuẫn cho một thỏa thuận về khu vực thương mại tự do ở châu Á – Thái Bình Dương do Trung Quốc dẫn đầu.
Một quan chức ngoại giao cấp cao của Trung Quốc được trích lời nói rằng Trung Quốc tin là cần phải “thiết lập một kế hoạch làm việc mới, thực tiễn để phản hồi tích cực trước các kỳ vọng cũng như duy trì tiến độ và thiết lập một khu vực thương mại tự do ở châu Á- Thái Bình Dương sớm nhất có thể”.
