Cần sa sử dụng trong y khoa đã được luật tiểu bang California hợp pháp hóa kể từ năm 1996. Trong khi đó tại tiểu bang Washington cần sa được chấp thuận sử dụng để giải trí. Trong chuyên mục Câu chuyện nước Mỹ tuần này, xin mời quý thính giả theo dõi bài viết của Thông tín viên Đài VOA Mike O’Sullivan về việc sử dụng cần sa tại California và Washington.
Tại Oakland, California, dược phòng cần sa dùng cho y khoa lớn nhất nước Mỹ, Trung tâm Y tế Harborside, phân phối cần sa đóng gói và những cây cần sa trồng trong chậu cho người tiêu dùng. Mỗi người đến mua đều phải có toa bác sĩ cho sử dụng cần sa và phải là thành viên của hợp tác xã.
Dược phòng cần sa này, được xem như cửa hàng bán cần sa lớn nhất trên thế giới, mỗi năm trả nhiều triệu đô la tiền thuế cho địa phương và tiểu bang và được sự ủng hộ của các giới chức thành phố. Dược phòng cũng trả hàng triệu đô la chi phí luật sư để chống lại những nỗ lực của các giới chức liên bang muốn đóng cửa nơi này. Tuy nhiên ông Steve DeAngelo đồng sáng lập Dược phòng nói việc tiến hành hợp pháp hóa cần sa trên toàn nước Mỹ đã bắt đầu.
“Vấn đề thực sự là cần sa được hợp pháp hóa như thế nào? Công nghiệp mới này sẽ ra sao? Làm thế nào chúng ta quản lý việc sử dụng cần sa?”
Tại Los Angeles, các dược phòng cần sa tăng nhanh, và ngay cả những người ủng hộ cũng nói là không kiểm soát được. Một chứng nhức đầu nhẹ hay mất ngủ cũng có thể có được toa bác sĩ cho dùng cần sa, và thành phố có khoảng 1000 dược phòng cần sa hay nhiều hơn nữa.
Ông Bill Rosendahl, nghị viên hội đồng thành phố cho rằng nhờ có cần sa mà ông có thể đương đầu được với chứng suy nhược do ung thư gây ra.
Ông ủng hộ một đề nghị có tên Dự luật D, một trong ba biện pháp được đưa ra để cử tri quyết định trong cuộc bầu cử địa phương vào tháng 5. Ông nói dự luật này sẽ giảm các dược phòng cần sa tại Los Angeles xuống còn 135, đóng cử hàng trăm cơ sở khác và áp đặt những luật lệ cần thiết đối với công nghiệp đã giúp ông đối phó với căn bệnh ung thư.
“Tôi cảm thấy khoẻ mạnh. Tôi cảm thấy sẽ sống lâu, và tôi muốn cám ơn thuốc cần sa đã giúp cho tôi.”
Các cuộc thăm dò cho thấy 70% cư dân California ủng hộ thuốc cần sa. Một đa số khít khao ủng hộ hợp pháp hóa hoàn toàn cần sa, hiện áp dụng tại tiểu bang Washington và Colorado, nhưng ở California thì chưa có. Theo luật liên bang, cần sa bất hợp pháp.
Cần sa hiện nay rất hiệu nghiệm vì có thêm chất tác động tâm thần Tetrahydrocannabinol viết tắt là THC. Nhà tâm lý học Steve Freng, làm việc tại Seattle trong chương trình chữa trị của chính phủ liên bang nói:
“Cần sa hiện nay không giống như cần sa khi tôi còn học trung học và đại học. Lúc đó cần sa chủ yếu là một loại cây trồng tại các mương rãnh ở Mexico và chỉ có từ 3 đến 5% chất THC.”
Một số cần sa hiện nay có từ 15 đến 20% chất THC và cũng như rượu, cần sa có thể bị lạm dụng và được sử dụng bởi những người chưa tới tuổi được phép sử dụng.
Giới hữu trách liên bang tiếp tục truy quét một số dược phòng. Mới đây, bốn dược phòng tại Los Angeles bị lục soát.
Cần sa được bán với giá cao tại những tiểu bang quy định cần sa bất hợp pháp, và những người chỉ trích cho rằng tình trạng thiếu luật lệ về cần sa tại Los Angeles đã làm cho một số dược phòng đưa lậu cần sa sang các tiểu bang khác.
Tuy nhiên theo ông Steve DeAngelo, người sáng lập dược phòng cần sa thì những tranh cãi giữa cư dân California không còn liên hệ đến việc cấm đoán nữa. Ông thấy cần sa là một công nghiệp đang phát triển, và đã thành lập một mạng lưới đầu tư có tên là Tập đoàn Arcview để giúp tài trợ ngành này.
“Đây không còn là vấn đề cần sa sẽ được hợp pháp hóa hay không. Cũng không phải là khi nào, vì chúng ta hiện nay đang ở vào thời điểm này.”
Ông nói vấn đề là cần sa sẽ được hợp pháp hóa như thế nào. Nước Mỹ đang chờ xem các giới chức liên bang trả lời câu hỏi này.
-----------------------------------------------------------
Cần sa dùng trong y khoa đã được hợp pháp hóa tại tiểu bang Washington và 17 tiểu bang khác, và tại Seattle, một dược phòng có tên The Joint, các bệnh nhân đều đặn đến mua cần sa dưới nhiều dạng, gồm bánh nướng cần sa, và nước ngọt có cần sa. Ông Shy Sadis, người sáng lập The Joint hy vọng mở rộng phạm vi kinh doanh sang các tiểu bang khác để bán cần sa giải trí.
“Trên toàn tiểu bang Washington, và một ngày nào đó, có thể là Oregon, California, Colorado, cần sa sẽ được hợp pháp hóa.”
Cần sa chữa bệnh đòi hỏi phải có toa bác sĩ, và các dược phòng được thành lập như là những hợp tác xã vô vị lợi. Một cơ cấu tổ chức khác được thành lập đối với cần sa giải trí. Ông Roger Goodman, một nhà lập pháp tiểu bang Washington nói:
“Chúng ta phải có những luật lệ đặt ra các phương cách sản xuất cần sa, chế biến và bán sản phẩm cần sa. Việc này có lời ngay cả khi bán dưới giá thị trường chợ đen, và giá cũng đủ cao để ngăn ngừa giới trẻ tiêu thụ.”
Theo luật mới của tiểu bang Washington, người lớn có thể sở hữu khoảng 18 gram cần sa. Tuy nhiên hiện không có phương cách hợp pháp để mua cần sa trừ phi mua để dùng như thuốc trị bệnh, cho đến khi một hệ thống sản xuất và phân phối sẵn sàng vào tháng 12.
Cần sa giải trí sẽ được hội đồng kiểm soát rượu của tiểu bang kiểm soát, và các giới chức tiểu bang đang bận rộn tìm hiểu về cần sa và ảnh hưởng của nó đối với người sử dụng. Những viên chức này gặp nhiều khó khăn trong việc học hỏi về cần sa. Họ có nhiều thập niên kinh nghiệm về rượu nhưng ít biết về cần sa.
Cần sa giải trí sẽ bị đánh thuế nặng và công nghiệp này có thể rất lớn. Các giới chức tiểu bang và địa phương hy vọng sẽ thu được hàng trăm triệu đô la.
Họ cũng hy vọng tiết kiệm được tiền vì không phải xét xử và bỏ tù những người sử dụng cần sa.
Công tố viên thành phố Seattle Peter Holmes nói luật lệ về cần sa được áp dụng không tương xứng với các sắc tộc thiểu số như ông đã chứng kiến kể từ khi nhậm chức vào năm 2012.
“Đây là một kinh nghiệm mở mắt cho tôi, vì tất cả những vụ chưa được xét xử, từ 59% cho đến 60% những vụ này liên hệ đến người Mỹ gốc châu Phi trong một thành phố chỉ có 7% là người Mỹ gốc châu Phi, và cũng xin nói thêm rằng đây là một thành phố cấp tiến.”
Cần sa sẽ được qui định chặt chẽ theo luật mới và những dược phòng sẽ bị cấm không cho thành lập gần trường học và các công viên.
Nhà tâm lý học Steve Freng làm việc cho một chương trình thi hành luật pháp liên bang-địa phương có tên Khu vực Buôn lậu Ma túy cao tại Tây Bắc. Ông cho biết có nhiều câu hỏi được đặt ra về luật mới của tiểu bang Washington vẫn chưa được trả lời.
“Mức cầu có thể gia tăng như thế nào, mức tiêu thụ và mua bán có thể gia tăng như thế nào và ảnh hưởng đối với những người dưới 21 tuổi sẽ ra sao giống như chúng ta đối phó với những người chưa đến tuổi uống rượu như hiện nay.”
Ông Freng nói có ít nhất 10% người sử dụng sẽ trở nên ghiền cần sa. Những người ủng hộ công nhận cần sa là một chất tác động đến tâm thần và có thể làm thay đổi nhận thức và thái độ con người. Chất này không phải ai cũng sử dụng được, nhưng an toàn hơn rượu và aspirin.
Ông James Higgins, 68 tuổi, một người sử dụng cần sa như thuốc, cho rằng hợp pháp hóa cần sa là một điều tốt.
“Nhà chức trách sẽ không còn bỏ tù nhiều người vì vài gram cần sa hay một vài điếu cần sa. Tôi nghĩ hợp pháp hóa cần sa là điều tốt. Việc này sẽ giúp cho nền kinh tế và người dân.”
Nhà hoạt động Greta Carter nói đây là thời điểm đầy phấn khởi tại tiểu bang Washington.
“Nhưng cũng là tránh nhiệm rất nặng nề đòi hỏi chúng ta thi hành đúng đắn, thi hành một cách chặt chẽ.”
Hiện không ai biết được nhân viên thi hành công lực liên bang sẽ phản ứng như thế nào đối với luật mới của Colorado và Washington. Bộ Tư pháp Mỹ hứa sẽ sớm đưa ra một tuyên bố và công tố viên thành phố Seattle Peter Homes hy vọng họ sẽ chờ xem những cuộc thí nghiệm xã hội này phát triển như thế nào.
