Cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Joe Biden tuần này gặp nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc và cả đôi bên đều thừa nhận cần phải vượt qua vụ khinh khí cầu do thám vốn làm gián đoạn quan hệ giữa hai siêu cường, một quan chức cấp cao của Hoa Kỳ cho biết hôm 11/5.
Toà Bạch Ốc hy vọng tám giờ đàm phán tại Vienna hôm 10 và 11/5 giữa cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan và nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc Vương Nghị sẽ mở đường cho nhiều liên lạc hơn giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, quan chức này cho biết.
Tòa đại sứ Trung Quốc tại Washington nói hai bên đã có “các cuộc thảo luận thẳng thắn, sâu sắc, thực chất và mang tính xây dựng... về việc loại bỏ những trở ngại trong quan hệ Trung-Mỹ và ổn định mối quan hệ cho không bị xấu đi.”
Quan chức Hoa Kỳ ẩn danh cho biết ông Sullivan và ông Vương không thảo luận về ngày giờ cho chuyến thăm Bắc Kinh có thể được lên lịch lại của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, nhưng cho biết hy vọng hai bên sẽ tiếp tục giao tiếp trong những tháng tới.
Tổng thống Biden đã tìm cách tổ chức một cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhưng quan chức này không có thông tin cập nhật về nỗ lực này.
Ngoại trưởng Blinken đã hủy chuyến đi dự kiến tới Bắc Kinh vào tháng 2 sau khi Mỹ bắn hạ một khinh khí cầu của Trung Quốc bay qua các địa điểm quân sự nhạy cảm, đẩy hai đối thủ vào một cuộc khủng hoảng ngoại giao.
Khi được hỏi những gì đã được thảo luận về vụ việc, quan chức này trả lời: “Tôi nghĩ rằng cả hai bên đều nhận ra rằng sự cố đáng tiếc đó đã dẫn đến việc tạm dừng một chút trong giao tiếp. Hiện chúng tôi đang tìm cách vượt qua điều đó và thiết lập lại một số kênh liên lạc thông thường.”
Quan chức này cho hay phía Hoa Kỳ đã nói rõ quan điểm của họ về vấn đề vi phạm chủ quyền, nhưng đang “cố gắng nhìn về phía trước” và tìm kiếm các vấn đề mà Trung Quốc và Hoa Kỳ có thể hợp tác cùng nhau.
Giữ một kênh mở để giao tiếp
Mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã tuột dốc do các vấn đề từ cáo buộc Trung Quốc làm gián điệp và vi phạm nhân quyền cho đến nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm xây dựng các liên minh quân sự để kiềm chế tham vọng của Trung Quốc đối với Đài Loan và ở Thái Bình Dương.
Quan chức này cho biết cả hai bên đã đồng ý duy trì kênh liên lạc giữa ông Sullivan và ông Vương, và ông Sullivan đã nhấn mạnh rằng Washington không muốn xung đột hay đối đầu.
Ông Sullivan nêu quan ngại về việc công dân Mỹ bị giam giữ ở Trung Quốc và nhấn mạnh rằng đây là ưu tiên cá nhân của Tổng thống Biden. Ông cũng nêu quan ngại về khả năng hỗ trợ quân sự của Trung Quốc cho Nga ở Ukraine.
Một tuyên bố của Toà Bạch Ốc trước đó cho biết các cuộc đàm phán tìm cách xây dựng dựa trên cuộc gặp của ông Biden và ông Tập tại Indonesia vào tháng 11 năm ngoái.
Cuộc họp ở Vienna diễn ra trước chuyến thăm dự kiến đến châu Á của Tổng thống Biden bắt đầu bằng hội nghị thượng đỉnh G7 tại Nhật Bản từ ngày 19 đến 21/5, dự kiến sẽ tìm kiếm sự thống nhất chặt chẽ hơn trong cách tiếp cận của khối G7 đối với Trung Quốc.
Chuyến đi bị hủy của Ngoại trưởng Blinken hồi tháng 2 vốn có mục đích hàn gắn quan hệ sau rạn nứt trước đó do chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện lúc đó là bà Nancy Pelosi tới Đài Loan, hòn đảo tự trị mà Trung Quốc coi là của mình.
Hoa Kỳ đã bày tỏ mong muốn sắp xếp lại chuyến thăm của ông Blinken và sắp xếp các cuộc gặp cấp cao khác như một phần trong nỗ lực giữ cho mối quan hệ không đi đến xung đột.
Ông Blinken đã gặp ông Vương Nghị tại Hội nghị An ninh Munich sau sự cố khinh khí cầu, nhưng điều này không làm dịu căng thẳng.
Ông Daniel Russel, nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ về Đông Á trong chính quyền Obama, cho biết liên lạc giữa cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ và quan chức đối ngoại hàng đầu của Trung Quốc có ý nghĩa lịch sử quan trọng và ngày nay “dường như là kênh quan trọng duy nhất vẫn còn hoạt động.”
Ông nói rằng việc tránh gây tổn hại cho cuộc tranh cãi công khai từng thấy trong quá khứ là điều đáng khích lệ, nhưng không có nghĩa là các mối quan hệ nhất thiết phải được hàn gắn.
Ông nói: “Cả hai bên đều đưa ra những thông điệp nghiêm khắc – đôi khi giận dữ – nhưng những cuộc gặp này tạo ra khả năng họ có thể tìm thấy một số điểm chung có thể giúp ổn định mối quan hệ đang biến động một cách nguy hiểm”.
Diễn đàn