Trung Quốc và Philippines hôm 4/12 đã đưa ra các phiên bản mâu thuẫn nhau về một cuộc đối đầu trên biển xung quanh một bãi cạn tranh chấp ở Biển Đông.
Đây là vụ việc mới nhất trong một loạt các cuộc tranh chấp lâu nay giữa hai nước láng giềng.
Các quan chức Philippines cho biết rằng các tàu tuần duyên Trung Quốc đã phun vòi rồng và va chạm sườn một tàu của cục thủy sản Manila đang trên đường giao hàng tiếp tế cho ngư dân Philippines trong khu vực. Hoa Kỳ đã lên án hành động này.
Sự cố xảy ra sau một cuộc tranh cãi ngoại giao vào tháng 11 sau khi Trung Quốc vạch ra đường cơ sở "vùng biển lãnh thổ" xung quanh bãi đánh cá chính của Bãi cạn Scarborough và đệ trình các biểu đồ hàng hải lên Liên Hợp Quốc trong tuần này, trong đó nêu ra yêu sách của mình, mà Manila cho là "vô căn cứ" và "bất hợp pháp".
"Điều này thực sự là quá mức cần thiết", Người phát ngôn của Lực lượng Hải cảnh Philippines (PCG) Jay Tarriela nói trong một cuộc họp báo, nơi ông chia sẻ các đoạn video clip cho thấy một tàu bảo vệ bờ biển lớn hơn của Trung Quốc tiếp cận một tàu đánh cá nhỏ hơn cho đến khi chúng va chạm, và chính tàu này của Trung Quốc đã phun vòi rồng vào con tàu Manila nhỏ hơn.
Hành động của Trung Quốc đã làm gián đoạn các hoạt động hàng hải của Philippines và gây nguy hiểm đến tính mạng, Đại sứ Mỹ MaryKay Carlson viết trên nền tảng mạng xã hội X, đồng thời nói thêm rằng Hoa Kỳ sát cánh cùng các đồng minh có cùng chí hướng để ủng hộ một Thái Bình Dương tự do và rộng mở.
Nhưng Lực lượng Hải cảnh Trung Quốc cho biết rằng 4 tàu của Philippines đã tìm cách xâm nhập vào vùng biển lãnh thổ của mình xung quanh Bãi cạn Scarborough, nơi mà Bắc Kinh tuyên bố là Đảo Hoàng Nham.
Người phát ngôn của lực lượng hải cảnh Trung Quốc Lưu Đức Quân cho biết trong một tuyên bố rằng các tàu của Philippines đã "tiếp cận một cách nguy hiểm" các "tàu tuần tra thực thi pháp luật thông thường" của lực lượng bảo vệ bờ biển, khiến họ phải "kiểm soát" các tàu đối tác của mình.
Trong một tuyên bố khác đưa ra sau đó, ông Lưu nói thêm rằng một trong những tàu của Philippines đã "phớt lờ" những cảnh báo lặp đi lặp lại, với những hành động "đe dọa nghiêm trọng" đến sự an toàn của một tàu bảo vệ bờ biển Trung Quốc.
"Chúng tôi cảnh báo Philippines phải ngay lập tức dừng hành vi xâm phạm, khiêu khích và tuyên truyền, nếu không họ sẽ phải chịu trách nhiệm cho mọi hậu quả".
Manila và Bắc Kinh đã xung đột trên biển trong năm qua, khi Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông, khiến các nước láng giềng tức giận về một số ranh giới mà họ cho là cắt vào vùng đặc quyền kinh tế của họ.
Ông Tarriela cho biết chính Lực lượng Hải cảnh Trung Quốc "đã khiêu khích và làm gia tăng căng thẳng". Ông cũng nêu lên mối lo ngại về hành động của một tàu hải quân Trung Quốc hôm 4/12 mà ông cho biết đã lần đầu tiên bám theo một tàu của lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines ở bãi cạn.
Hôm 2/12, Trung Quốc đã đệ trình lên LHQ các biểu đồ hàng hải thể hiện các yêu sách lãnh thổ của mình đối với vùng biển xung quanh bãi cạn Scarborough.
Tuyên bố của Trung Quốc nói rằng việc đệ trình này là "một hoạt động hợp pháp để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và các quyền và lợi ích hàng hải của (Trung Quốc)", với tư cách là một bên tham gia Công ước LHQ về Luật biển (UNCLOS).
Alexander Lopez, người phát ngôn của Hội đồng Hàng hải Quốc gia Philippines, khẳng định "khu vực đó là của chúng tôi" và các yêu sách của Trung Quốc là vô căn cứ và bất hợp pháp.
Trong cùng buổi họp báo, ông Lopez kêu gọi Trung Quốc tự kiềm chế.
"Thái độ hung hăng của các tàu Trung Quốc làm nổi bật một mô hình liên tục về hành vi hung hăng, ép buộc và đe dọa trong vùng biển của Philippines", ông Lopez nói.
Philippines và các thành viên khác của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á đã đàm phán về một bộ quy tắc ứng xử với Bắc Kinh cho tuyến đường thủy chiến lược này trong nhiều năm, với một số quốc gia trong khối này khăng khăng rằng nó phải dựa trên UNCLOS.
Trung Quốc cho biết họ ủng hộ một bộ quy tắc, nhưng không công nhận phán quyết của tòa trọng tài năm 2016 rằng yêu sách của họ đối với hầu hết Biển Đông là không có cơ sở theo UNCLOS.
Chủ quyền đối với bãi cạn Scarborough chưa bao giờ được xác lập, nhưng tòa án đã phán quyết rằng hành động phong tỏa của Trung Quốc tại đó đã vi phạm luật pháp quốc tế, trong đó quy định rằng khu vực này là ngư trường truyền thống được ngư dân của nhiều nước sử dụng.
Diễn đàn