Những khác biệt nổi bật về kiểm soát súng ở Hoa Kỳ, Trung Quốc

Các vụ tấn công gần như cùng lúc vào các trường học ở cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đã khiến nhiều người xem xét đường lối rất khác nhau của mỗi nước trong các luật lệ về kiểm soát súng ống.

Vũ trang bằng một khẩu súng trường và 2 khẩu súng lục, Adam Lanza 20 tuổi đã có thể thực hiện một trong những vụ nổ súng bắn người hàng loạt tệ hại nhất lịch sử Hoa Kỳ hôm thứ sáu tuần trước, làm 20 trẻ em và 6 người lớn thiệt mạng tại trường Tiểu học Sandy Hook ở thị trấn Newtown trong tiểu bang Connecticut.

Chỉ vài giờ trước đó, một người ông già Trung Quốc bị mắc bệnh tâm thần, mang theo một con dao bếp, bước vào một trường tiểu học ở tỉnh Hà Nam và bắt đầu tấn công học sinh, theo như lời tố cáo. Mặc dù công an nói ông này đã có thể gây thương tích cho 23 trẻ em, và một dân làng lớn tuổi, không có thương tích nào trầm trọng và ông ta đã bị công an và các giáo viên khống chế ngay sau đó.

Ðó là vụ mới nhất trong một loạt các vụ tấn công nhắm vào học sinh ở Trung Quốc đã dẫn tới sự kiện phải tìm hiểu duyên do và tăng cường an ninh bên ngoài các cơ sở giáo dục. Nhưng gần như tất cả các vụ đều có liên quan đến các vũ khí ít gây chết chóc hơn như dao, rìu hay búa, và đã không xảy ra điều gì đi tới mức thảm kịch hôm thứ sáu ở Hoa Kỳ.

Ông Joseph Cheng, giáo sư tại Ðại học Thành phố ở Hong Kong, nói với đài VOA rằng ông cho rằng đó là nhờ các luật lệ gay gắt của Trung Quốc về súng ống, khiến cho công dân bình thường gần như không thể nào có được súng.

Ông Cheng nói: “Cơ bản, trừ phi anh thuộc một băng đảng tội phạm có tổ chức, thì thông thường anh không thể nào có được súng và các vũ khí hiện đại. Và vì những vụ này có liên quan đến những người bị bệnh tâm thần, họ thường chụp bừa dao búa trong nhà bếp và dùng làm vũ khí.”

Liên Hiệp Quốc ước tính tỷ lệ tổng thể những vụ giết người ở Trung Quốc ít hơn 1/4 so với con số ở Hoa Kỳ. Những người ủng hộ kiểm soát súng ống lập luận đây là bởi vì Trung Quốc, với dân số cao hơn Hoa Kỳ cả tỷ người, chỉ có một phần nhỏ con số súng ống ở Hoa Kỳ.

Thừa nhận rằng súng ống sẵn sàng có được cho những người muốn có, ông Cheng nói tiếp:

“Chắc chắn Trung Quốc có biện pháp kiểm soát vũ khí tốt hơn so với Hoa Kỳ. Bởi lẽ có tình trạng tham nhũng trong quân đội, dường như có hiện tượng lưu hành khá lớn về vũ khí nhỏ trên thị trường đen.”

Nhưng ông Cheng noí cho dù bạn có thể trả tiền để mua súng một cách bất hợp pháp, nhiều người không muốn làm thế vỉ những biện pháp trừng phạt nặng có liên quan đến sở hữu súng bất hợp pháp.

Những người bị phát hiện sở hữu một khẩu súng thôi có thể bị tù tới 3 năm và nhiều người bị án tử hình vì phạm các tội ác có liên quan đế súng ống ở Trung Quốc, là nước thường dẫn đầu trên thế giới về số các vụ hành quyết hàng năm.

Trong một cuộc phỏng vấn với đài VOA, ông Michael DeGolyer, giảng dạy về chính quyền và nghiên cứu quốc tế tại trường Ðại học Baptist Hong Kong thừa nhận rằng các luật lệ khắt khe về súng ống của Trung Quốc “có thể” đóng một vai trò trong việc giảm thiểu bạo lực.

Nhưng ông nói ông lấy làm quan ngại rằng học sinh nhỏ ở các nước trên khắp thế giới dường như ngày càng trở thành mục tiêu của các vụ tấn công bạo động, bất kể vũ khí được sử dụng thuộc loại nào.

Ông nói: “Việc sử dụng súng nhiều hơn ở Hoa Kỳ trong những vụ tấn công loại này. Nhưng tôi cho rằng sự kiện chúng ta thấy những vụ tấn công vào các trường học, vào các em nhỏ, không riêng ở Hoa Kỳ, mà cả ở Trung Quốc và những nơi khác – như Na Uy, Pakistan, có thể là dấu hiệu cho thấy chúng ta đang có một hình thức gây căng thẳng lan rộng hơn.”

Tại Trung Quốc, nhiều người đã quy trách những vụ tấn công cho những khuyết điểm trong hệ thống y tế của Trung Quốc về khả năng chẩn đoán và điều trị các bệnh tâm thần, hiện đang ngày càng nhiều hơn vì nhiều người không ứng phó được với tốc độ thay đổi xã hội nhanh chóng.

Nhưng ông DeGolyer không muốn chỉ đổ lỗi cho một yếu tố. Ông nói:

“Tôi cho rằng đây là một lãnh vực dứt khoát đòi hỏi phải nghiên cửu thay vì chỉ đổ lỗi cho chuyện này chuyện kia hay tìm cách lập luận về một lý do này hay lý do khác. Ðương nhiên, kiểm soát vũ khí là một trong các biện pháp có thể tiến hành để giải quyết mức độ bạo lực, nhưng tại sao chúng ta lại thấy ngày càng nhiều những vụ tấn công trên toàn thế giới nhắm vào trẻ em? Ðộng cơ là gì?”