Nam Phương Tuần Báo từng gặp rắc rối với chính phủ Trung Quốc

Nam Phương Tuần Báo, một tờ báo có nhiều ảnh hưởng ở Trung Quốc và đang là trọng tâm của một vụ phản kháng hiếm có chống lại nạn kiểm duyệt của chính phủ, đã nhiều lần trắc nghiệm những giới hạn đối với tự do ngôn luận ở Trung Quốc qua những hoạt động tường thuật mang tính chất tiến bộ và những bài viết về các đề tài gây tranh cãi. Theo tường thuật của thông tín viên William Gallao của đài VOA, việc đó đã khiến tờ báo gặp nhiều rắc rối với nhà chức trách.

Tờ Nam Phương Tuần Báo là một phần của Tập đoàn Truyền thông Nam Phương. Tập đoàn này được nhiều người biết tiếng nhờ những bài tường thuật cặn kẽ về các đề tài nhạy cảm, như vụ bộc phát bệnh SARS năm 2003 và mạng lưới khổng lồ của các trung tâm giam giữ trái phép.

Những hoạt động tường thuật như vậy thường gây ra những vụ rắc rối giữa Tập đoàn Nam Phương với các giới chức phụ trách công tác tuyên truyền, là những người đã tìm cách buộc tổ chức truyền thông này tuân theo các tiêu chuẩn của họ và họ đã thành công phần nào.

Bà Rachel Lu là biên tập viên của trang mạng Tea Leaf Nation, một website chuyên theo dõi hoạt động truyền thông ở Trung Quốc. Bà cho đài VOA biết rằng trong những năm gần đây tờ Nam Phương Tuần Báo đã trải qua nhiều vụ thanh trừng, trong đó có một số nhân viên và ký giả bị sa thải vì các bài tường thuật.

Bà Lu nói: "Đã xảy ra nhiều vụ việc trong đó biên tập viên bị thay thế và họ thảy người mới vào để điều hành tờ báo và họ thảy một viên chức mới để lãnh đạo công tác tuyên truyền ở tỉnh Quảng Đông, nơi tờ Nam Phương đặt trụ sở."

Bà Lu cho biết những biện pháp hạn chế đó đã mang lại kết quả, nhưng chỉ ở một mức độ nào đó mà thôi.

Bà Lu cho biết: "Một số người cho rằng chắc chắn là tờ báo này đã bị khống chế phần nào. Nhưng trên cơ bản thì tờ báo vẫn duy trì bản sắc của mình, vẫn theo đuổi xu hướng tự do, ngay cả trong suốt những năm mà chính phủ tìm cách hạn chế tầm mức và góc độ của hoạt động tường thuật của báo này."

Một trong những vụ việc gây chú ý nhiều nhất đã xảy ra vào năm 2003, khi một người trong ban biên tập cho đăng loạt bài phóng sự về một công nhân trẻ thiệt mạng sau khi bị đánh đập trong lúc bị cảnh sát giam giữ.

Bài phóng sự này đã đưa tới việc phát giác một mạng lưới rất lớn của những trại giam chui của cảnh sát – một sự việc làm cho chính phủ ở Bắc Kinh mất mặt. Việc này cũng khiến ông Trình Ích Trung, biên tập viên cho đăng bài phóng sự, bị bắt giam.

Các giới chức tuyên truyền Trung Quốc cũng sử dụng cách thức kiểm duyệt trước phát hành để tìm cách bóp nghẹt tiếng nói bất đồng của tờ Nam Phương. Báo này cho biết trong một thông cáo hồi gần đây là chỉ riêng trong năm 2012 đã có hơn 1.000 bài báo của họ bị sửa đổi, cắt xén.

Trong vụ mới nhất, các biên tập viên cho biết nhân viên kiểm duyệt của chính phủ đã thay một bài xã luận hô hào cho việc bảo vệ các quyền hiến định bằng một bài viết ca ngợi những thành tựu của Đảng Cộng Sản Trung Quốc.

Một bài bình luận hôm thứ ba trên tờ Hoàn cầu Thời báo của đảng Cộng Sản Trung Quốc tố cáo “các nhà hoạt động ở nước ngoài”, kể cả luật sư mù Trần Quang Thành, đã khích động cho vụ phản kháng ở Quảng Châu.

Ông Michael Anti, một nhà báo nổi tiếng chuyên bình luận về truyền thông xã hội Trung Quốc, nói với đài VOA rằng vấn đề này phát sinh từ sự bất mãn của giới ký giả đối với sự can thiệp của chính phủ và từ đòi hỏi muốn biết sự thật của công chúng.

Ông Anti nói: "Dĩ nhiên là không có sự dính líu của thế lực ngoại quốc. Không có bằng chứng nào để nói như vậy cả. Rõ ràng đây chỉ là một cái cớ vu vơ. Điều buồn cười là ngay cả một luật sư mù ở New York cũng bị mang ra làm vật tế thần. Tôi nghĩ rằng đây chỉ là một trò đùa."

Các nhà quan sát cho biết họ dự kiến tờ Nam Phương, hiện phát hành trên khắp Trung Quốc 1,6 triệu ấn bản mỗi tuần, sẽ tiếp tục có ảnh hưởng trong giới trí thức và những thành phần tiến bộ. Họ nói rằng vụ tranh cãi trong tuần này không hề làm cho ảnh hưởng của tờ báo bị sút giảm.