Hai nhà lãnh đạo về nhân quyền tới Việt Nam dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Hà Nội, đã bị Việt Nam cấm nhập cảnh, theo hai hãng thông tấn quốc tế AFP và Reuters. Thông cáo báo chí của Hội Ân xá Quốc tế cho biết, Giám đốc cấp cao Điều phối Toàn cầu của tổ chức này, ông Minar Pimple, đã bị từ chối nhập cảnh hôm 10/9 và ngày hôm trước, 9/9, Tổng thư ký Liên đoàn Nhân quyền Quốc tế Debbie Stothard cũng bị chặn, không cho nhập cảnh khi bà tới phi trường Nội Bài để dự WEF, sự kiện ngoại giao lớn nhất tại Việt Nam trong năm 2018. Trong câu chuyện với VOA-Việt ngữ, một đại diện của Tổ chức Human Rights Watch cho biết phản ứng của tổ chức này về diễn biến mới nhất.
Phó Giám Đốc phụ trách Châu Á của Tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch, ông Phil Robertson, nói quyết định của Việt Nam, cấm cửa hai nhà lãnh đạo nhân quyền quốc tế hàng đầu là điều “vô cùng đáng hổ thẹn”, phơi bày bản chất đàn áp của chính quyền tại Hà Nội. Ông cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy nhà cầm quyền Hà nội đang tiến vào một giai đoạn quyết đoán hơn và trong thời gian tới sẽ tăng cường đàn áp nhân quyền.
“Hành động đó cho thấy Việt Nam đang đi qua một giai đoạn quyết đoán hơn nhiều và sẽ tăng cường đàn áp trong cách ứng xử với cộng đồng quốc tế. Việt Nam đang tìm cách bưng bít, không cho người dân trong nước tiếp cận với bất cứ ý kiến nào về nhân quyền hoặc xã hội dân sự đến từ bên ngoài Việt Nam.”
Ông Robertson nói rằng HRW coi động thái mới nhất của Hà Nội là một phần của xu hướng tiêu cực đã bắt đầu từ khi ông Donald Trump lên làm Tổng thống tại Hoa Kỳ. Ông Robertson giải thích:
“Chúng tôi coi đây là một phần của xu hướng đã bắt đầu khi Việt Nam nhận ra rằng với sự ra đi của Tổng Thống Obama, Hà Nội không còn phải đối phó với sức ép từ Washington nữa, nhất là từ khi ông Trump xé bỏ Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương TPP, một hiệp định mà Việt Nam ước ao và vì thế sẵn sàng nhượng bộ về mặt nhân quyền để được tham gia.”
Theo ông Robertson, Việt Nam nhận thức sự lơ là của tân chính phủ Mỹ đối với vấn đề nhân quyền khi Thủ Tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc được mời tới Toà Bạch Ốc mà Tổng thống Trump không nêu lên vấn đề nhân quyền.
Ông Phil Robertson:
“Vì ông Trump không đề cập gì tới nhân quyền nên nhà cầm quyền Việt Nam và đặc biệt là Bộ Công an, nhận ra một cách rõ rệt rằng họ có thể làm bất cứ điều gì mà không sợ bị trừng phạt. Đó là điều mà họ đang làm, họ đang tìm cách cản đường những người chỉ trích đang tìm hiểu những vấn đề mà Việt Nam phải đối mặt, họ đang tìm cách ngăn chận thông tin, bịt miệng giới chỉ trích. Năm tới họ sẽ đưa ra luật an ninh mạng và rốt cuộc sẽ chặn luôn cả việc truy cập internet.”
Đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam cấm cửa các nhà hoạt động nhân quyền quốc tế. Trong quá khứ một số người nước ngoài đã bị Hà Nội cấm nhập cảnh. Tuy vậy ông Robertson nói lần này Hà Nội không có lý do chính đáng để chặn bà Stothardt, không cho bà phát biểu tại diễn đàn WEF.
Phó Giám Đốc đặc trách Châu Á của Tổ chức Human Rights Watch nói rằng các tổ chức quốc tế nên xét lại việc tổ chức các sự kiện quốc tế tại Hà Nội bởi vì "dường như chính quyền Việt Nam lợi dụng những cơ hội này để kiểm duyệt những người muốn lên tiếng và cấm cửa những người mà nhà cầm quyền Việt Nam cho là có thể đưa ra những bình luận mà nhà nước không thích".
Ông Robertson tiên đoán Việt Nam sẽ siết chặt hơn chính sách đàn áp trong thời gian sắp tới.
“Chúng tôi không thấy có bất cứ gì ngăn cản Việt Nam tiếp tục đàn áp như thế này, chúng tôi thấy trong thời gian tới Việt Nam sẽ ra những luật lệ gắt gao hơn tại quốc hội, như đạo luật an ninh mạng rất khắt khe sẽ tìm cách buộc các tập đoàn internet như Google và Facebook và các công ty khác hoạt động ở Việt Nam, phải tiết lộ thông tin của người sử dụng.”
Ông nói điều đó cho thấy là Việt Nam tin rằng họ có thể bắt chước theo Trung Quốc để uy hiếp các công ty internet, các nước khác và các tổ chức quốc tế, kể cả Liên Hiệp Quốc, để họ có thể tiếp tục vi phạm nhân quyền mà không phải chịu hậu quả.
Trong khi đó, Hội Ân xá Quốc tế ra thông cáo báo chí ngày 10/9 nói rằng hành động của Việt Nam, cấm đại diện của hội là một “minh chứng cho chiến dịch đàn áp tự do biểu đạt tại Việt Nam”.
Tổng thư ký của Hội Ân xá Quốc tế Kumi Naidoo cho hay ông Minar Pimple trước đó đã dự định sẽ phát biểu về tính đa dạng và đa nguyên tại diễn đàn WEF.
Phó Giám Đốc đặc trách Châu Á của Tổ chức Human Rights Watch nói trước tình hình này, cộng đồng quốc tế và các tổ chức nhân quyền quốc tế phải tiếp tục hậu thuẫn những nhà tranh đấu cho nhân quyền và các tổ chức xã hội dân sự ở trong nước, những người mà ông cho là đã can đảm đứng lên để đòi các quyền căn bản của mình. Ông nói nhà nước càng đàn áp bao nhiêu thì những thành phần đối lập càng phản đối mạnh bấy nhiêu.
“Đó là những người sẵn sàng hy sinh rất nhiều để nói lên quan điểm của họ. Chúng ta phải ủng hộ họ, nhưng chúng ta cũng phải tăng sức ép tối đa với chính phủ các nước, và đặc biệt các tập đoàn internet để họ phải xác minh lập trường một cách rõ ràng, liệu họ hậu thuẫn cho các hoạt động xã hội dân sự, bảo vệ quyền tự do biểu đạt, hay là họ chạy theo đô la, về phe có tiền của và không lý gì đến những gì mà nhà cầm quyền đang làm với chính sách đàn áp giới bất đồng.”
Trên trang Facebook của bà, Tổng thư ký Liên đoàn Nhân quyền Quốc tế Debbie Stothard cho biết bà đã bị đưa vào 'danh sách đen', nhưng bà nói thêm rằng những gì mà bà trải nghiệm “chẳng thấm vào đâu so với những cuộc tấn công nhắm vào các nhà tranh đấu bảo vệ nhân quyền và truyền thông ở Việt Nam.”
Bà nói bà hy vọng là chính phủ Việt Nam rốt cuộc sẽ nhận thức được rằng nhân quyền và tự do là những yếu tố cần có để phát triển kinh tế.
