Khi Trung Quốc thực hiện cuộc thử nghiệm bay đầu tiên của phản lực cơ tàng hình mới hôm thứ ba trong thời gian Bộ trưởng Gates đang ở thăm Bắc Kinh, các giới chức Hoa Kỳ lấy làm lo ngại rằng các nhà lãnh đạo dân sự, kể cả Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, đã tỏ ra ngạc nhiên khi Bộ trưởng Gates hỏi về sự kiện này.
Nhưng tại Tokyo hôm nay, Bộ trưởng Gates tuyên bố mặc dầu hiện tượng có vẻ như “thiếu liên lạc” về vấn đề đó và các vấn đề quân sự mới đây là “một mối lo ngại,” song các vấn đề có thể là điều mà ông gọi là “lỗi lầm về kỹ thuật,” do việc các đơn vị quân đội hành động mà không nhận thức được các ý nghĩa về chính sách đối ngoại. Ông nói những sự việc tương tự cũng xảy ra tại Hoa Kỳ.
Ông Gates nói: “Tôi không thắc mắc về sự kiểm soát của đảng Cộng sản đối với Quân đội Giải phóng Nhân dân. Tôi không nghi ngờ gì về việc Chủ tịch Hồ Cẩm Đào nắm quyền chỉ huy và ra mọi mệnh lệnh. Nhưng tôi chỉ biết theo hệ thống của chúng tôi thì có nhiều lúc, có sự thiếu liên lạc giữa thông tin quân sự truyền đạt cho các nhà lãnh đạo phía dân sự.”
Ông Gates nói Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể hợp tác về nhiều vấn đề, trong đó có quốc phòng, nhưng Hoa Kỳ sẽ không thỏa hiệp về những quyền lợi chủ yếu, kể cả quyền tự do đi lại trong hải phận quốc tế. Trung Quốc có một quan điểm khác, và đã tìm cách khẳng định độc quyền sử dụng đặc khu kinh tế dài 200 dặm qua việc đe dọa các tầu bè nước ngoài và sử dụng lời lẽ gay gắt.
Phát biểu tại trường Đại học Keio ở Tokyo hôm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ đặt liên minh phòng vệ giữa Hoa Kỳ và Naht Bản trong bối cảnh quân đội Trung Quốc đang bành trướng.
Ông Gates nói: “Những triển khai của quân đội Trung Quốc trong chiến tranh mạng và chống vệ tinh đề ra một thách thức có thể có đối với khả năng của lực lượng chúng ta về hoạt động và thông tin liên lạc trong vùng này của Thái Bình Dương.”
Ông Gates nói một cuộc tấn công trên mạng có thể gây ra thiệt hại to lớn, nhưng ông cho rằng Hoa Kỳ và Nhật Bản “duy trì một lợi thế về chất lượng trong kỹ thuật vệ tinh và điện toán,” và đang mưu tìm các phương sách để chống lại với các mối đe dọa mạng và không gian.
Đề cập đến các đề xuất của Trung Quốc và thái độ khiêu khích của Bắc Triều Tiên, ông Gates nói liên minh Hoa Kỳ-Nhật Bản là quan trọng hơn bao giờ hết. Và trong khi ông thừa nhận rằng sự tham gia ngày càng tăng của Nhật Bản vào công tác gìn giữ hòa bình và cứu trợ thiên tai, và những hạn chế trong hiến pháp Nhật Bản sau Thế chiến thứ hai, ông cũng kêu gọi phía Nhật Bản làm hết sức mình để đóng góp vào nền an ninh được Mỹ bảo đảm của chính họ, và góp phần giải quyết các thách thức về an ninh toàn cầu.
Ông Gates cho biết: “Việc Nhật Bản tiếp nhận các vai trò lãnh đạo lớn hơn trong khu vực và toàn cầu phản ánh khả năng chính trị, kinh tế và quân sự của họ sẽ là điều rất quan trọng.”
Ông Gates nói Hoa Kỳ cần một “đối tác về an ninh có khả năng và trung thành” nơi Nhật Bản.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert Gates nói rằng tuy có những mối quan ngại rằng các nhà lãnh đạo dân sự Trung Quốc không hay biết về một cuộc thử nghiệm của quân đội trong tuần này, ông tin rằng họ nắm toàn quyền kiểm soát Quân đội Giải phóng Nhân dân, bao gồm cả lực luợng hải lẫn không quân của Trung Quốc. Từ Tokyo, thông tín viên VOA Al Pessin ghi nhận thêm chi tiết trong bài tường thuật sau đây.