Cử tri gốc Việt phản ứng thế nào trước kết quả bầu cử Mỹ?

Trong khi cử tri gốc Việt bên Đảng Dân chủ phấn khởi vì màn trình diễn vượt quá mong đợi của đảng của họ trong bầu cử giữa kỳ thì cử tri Cộng hòa vui mừng một cách dè dặt và đặt hy vọng vào cuộc bầu cử hai năm tới, Đảng Cộng hòa sẽ có kết quả tốt hơn, theo tìm hiểu của VOA.

Hiện giờ kết quả vẫn chưa ngã ngũ và vẫn chưa biết được đảng nào sẽ kiểm soát Hạ viện cũng như Thượng viện. Đảng Cộng hòa được dự báo sẽ chiếm đa số ở Hạ viện, nhưng Thượng viện thì vẫn chưa ngã ngũ với 3 ghế vẫn còn chờ kết quả.

Bất chấp dự đoán của truyền thông và của nhiều nhân vật bên Đảng Cộng hòa về một làn sóng đỏ khổng lồ nhấn chìm Đảng Dân chủ, điều đó đã không xảy ra. Đảng Cộng hòa đã không đánh bật Đảng Dân chủ để giành đa số thuyết phục ở cả hai viện Quốc hội.

‘Món quà cho Đảng Dân chủ’

Từ Houston, Texas, ông Nguyễn Đình Minh Quốc, giáo sư Toán, nói với VOA rằng trong ba ghế Thượng viện còn chưa định đoạt, ông ‘tin chắc Dân chủ sẽ giành được hai để duy trì thế đa số ở Thượng viện’.

“Hạ viện sẽ mất đi một số ghế của Đảng Dân chủ,” ông Quốc nhìn nhận nhưng ông nói so với cựu Tổng thống Donald Trump, số ghế Hạ viện ông Biden mất là ‘không bao nhiêu’.

Tại kỳ bầu cử giữa kỳ hồi năm 2018, Tổng thống Trump khi đó đã mất 40 ghế, đưa Đảng Dân chủ lên nắm Hạ viện cho đến nay.

“Chắc chắn đây là cuộc đua ngang ngửa chứ không có làn sóng đỏ như tiên đoán trước đây,” ông Quốc nói và nhận định đó là ‘thành công’ của ông Biden và Đảng Dân chủ trong bối cảnh gặp nhiều yếu tố bất lợi.

Ông dẫn ra xu thế lịch sử là tổng thống đương nhiệm thường để mất nhiều ghế Quốc hội trong bầu cử giữa kỳ và bối cảnh kinh tế với lạm phát cao dai dẳng đã tạo ra khó khăn rất lớn cho Đảng Dân chủ trước cuộc bầu cử năm nay.

Phân tích về lý do Đảng Dân chủ chặn được làn sóng đỏ, vị giáo sư Toán này nói rằng ông Biden và Đảng Dân chủ đã đánh trúng và xoáy sâu vào những vấn đề cử tri của họ quan tâm, đó là quyền phá thai và bảo vệ nền dân chủ.

“Khi đi vận động, ông Biden bên cạnh nêu bật những thành tích của ông trong hai năm qua còn cảnh báo các cử tri về mối đe dọa đối với nền dân chủ, điều này thúc đẩy các cử tri đi bầu,” ông Quốc nói.

Chỉ ra các cuộc thăm dò ngoài phòng phiếu ở các bang New Hampshire và Pennsylvania, nơi Đảng Dân chủ giành được các ghế Thượng viện quan trọng, ông Quốc nói cử tri ở đó nhấn mạnh về nền dân chủ và quyền phá thai là ưu tiên của họ, chứ không phải vấn đề kinh tế.

“Các cử tri ở đó hiểu được vấn đề lạm phát không do ông Biden gây ra mà là do chiến tranh ở Ukraine và hậu quả của dịch COVID-19,” ông nói.

“Họ chọn từ chối những người thuộc phe MAGA (‘Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại’ – phong trào chính trị của ông Donald Trump), những người từ chối hệ thống bầu cử Mỹ, những người chủ trương phá hoại nền dân chủ Mỹ,” ông nói thêm và chỉ ra rằng hầu hết các ứng cử viên MAGA tranh cử cho các vị trí thống đốc bang hay các vị trí có ảnh hưởng đến kết quả bẩu cử đều thất bại.

Vấn đề phá thai là ‘do Đảng Cộng hòa tự tạo ra cho họ’ vì giới nữ là thành phần cử tri đi bầu đông đảo nhất và họ muốn được phá thai dễ dàng, ông phân tích, còn lạm phát là ‘vấn đề của toàn thế giới trong khi lạm phát ở Mỹ chỉ ở mức trung bình so với thế giới’.

Do đó, vị giáo sư Toán này cho rằng nếu không có các ứng cử viên MAGA do ông Trump đích thân chọn hay ủng hộ ra tranh cử thì ‘chắc chắn Dân chủ đã mất rất nhiều ghế’.

Ông dẫn chứng là những ứng cử viên Cộng hòa bảo vệ tính toàn vẹn của bầu cử Mỹ và chỉ trích ông Trump đều thắng vẻ vang như Thống đốc Georgia Brian Kemp hay Brad Raffensperger, quan chức phụ trách bầu cử bang Georgia.

“Ông Trump là món quà dành cho Đảng Dân chủ,” ông Quốc nhấn mạnh. “Trừ ở những bang đỏ đậm (tức những bang nghiêng hẳn sang Cộng hòa) ứng cử viên MAGA mới thắng được, còn ở những bang cạnh tranh với Đảng Dân chủ, ứng viên MAGA đều thất bại.”

“Tình hình kinh tế, lạm phát thuận lợi cho Đảng Cộng hòa rất nhiều mà họ không thắng nổi,” ông Quốc nói.

Nhìn về cuộc bầu cử vào năm 2024, ông Quốc nói: “Nếu ông Trump ra tranh cử tổng thống thì sẽ là lợi thế lớn cho Đảng Dân chủ.”

Trước đây ông Trump đã thua, ông lập luận, thì làm sao có thể thắng vào năm 2024 trong lúc ông đang bị các cuộc điều tra hình sự bủa vây và bị Đảng Cộng hòa dòng chính xa lánh. Ông Trump từng thua bà Hillary Clinton về số phiếu phổ thông năm 2016, mất Hạ viện năm 2018, mất cả Nhà Trắng, Thượng viện và Hạ viện năm 2020 và không tạo được làn sóng đỏ như kỳ vọng vào năm 2022.

Tuy nhiên, cử tri Dân chủ này bày tỏ lo ngại về ưu thế của ông Ron DeSantis, người vừa tái đắc cử Thống đốc Florida vang dội với cách biệt đến 20 điểm phần trăm.

“Nếu ông DeSantis ra tranh cử tổng thống thì đương nhiên vô cùng lợi hại. Kết quả chiến thắng dễ dàng của ông ta báo hiệu cho thấy cử tri sẵn sàng bỏ phiếu do DeSantis,” ông Quốc nói.

Ông cho rằng trong hai năm còn lại, nếu chính quyền Biden phát huy được những chính sách của mình, chẳng hạn như gói cơ sở hạ tầng Build Back Better, gói giảm nợ cho sinh viên, chương trình cản trở tham vọng của Bắc Kinh trong lĩnh vực sản xuất chip, thực hiện các mục tiêu về biến đổi khí hậu, hỗ trợ Ukraine cho đến thắng lợi cuối cùng, ông hy vọng ông Biden ‘sẽ đắc cử nhiệm kỳ hai’.

“Lợi thế của Đảng Dân chủ là ông Trump và phong trào MAGA của ông ta, nếu ông Biden liên tục nhắc nhở người dân Mỹ về cuộc bạo loạn Đồi Capitol là do ai gây ra, nhấn mạnh vào quyền phá thai thì ông Biden sẽ có cơ hội lớn vào năm 2024,” ông nói.

‘Có ông Trump, Cộng hòa mới thắng’

Từ Pensacola, bang Florida, ông Hùng Nguyễn, cử tri Đảng Cộng hòa, cho biết kết quả sơ bộ bầu cử giữa kỳ khiến ông ‘30% vui mừng, còn 70% thất vọng’.

Ông nói ông mừng là vì Đảng Cộng hòa vẫn giữ lập trường ‘American First’ (tức ‘Nước Mỹ trước hết’, phương châm của ông Trump và phong trào MAGA), tức là ‘vẫn ủng hộ kiểm soát biên giới và bảo vệ quyền tự do cá nhân’. Ông Hùng là ủng hộ viên tích cực của phong trào MAGA và từng nằm trong Hội người Mỹ gốc Việt ủng hộ ông Donald Trump.

Ông nói trước ngày bầu cử, ông có kỳ vọng rất lớn vào ‘sóng thần đỏ’ nhưng kết quả không được như ông mong muốn.

“Thất vọng là mình không được thắng thôi. Thất vọng là người dân không ủng hộ mình như mình mong muốn,” ông giãi bày với VOA.

Tuy nhiên, ông Hùng cho rằng nếu Đảng Cộng hòa cuối cùng cũng lấy được Hạ viện thì trong hai năm tới ‘sẽ hạn chế được sự tàn phá của ông Biden và Đảng Dân chủ’.

Về lý do đảng của ông có màn trình diễn tệ hơn mong đợi, ông Hùng nói: “Ranh giới giữa Cộng hòa và Dân chủ đã chia rẽ quá rõ ràng. Cho nên dù bên kia (Dân chủ) có sai như thế nào đi nữa, các cử tri của họ vẫn giữ vững lập trường bầu cho đảng phái của họ.”

“Rất khó cho Đảng Cộng hòa thuyết phục các cử tri Dân chủ bầu cho họ, trong khi nhóm cử tri độc lập ở giữa thì nhỏ quá không đủ xoay chuyển tình thế,” ông nói thêm.

Ông cho biết ông mừng với chiến thắng vang dội của Đảng Cộng hòa ở bang Florida nhưng chiến thắng đó đối với ông là không đủ ‘vì mình bầu cử cho toàn quốc mà’.

Khi được hỏi ông Trump có trách nhiệm gì trong màn trình diễn thiếu thuyết phục của Đảng Cộng hòa hay không, ông Hùng cho rằng ‘Ai trong Đảng Cộng hòa muốn trách ông Trump thì cứ trách, tôi không cãi. Nhưng nếu không có ông Trump thì Đảng Cộng hòa không mạnh như hiện tại.”

“Dù sao Đảng Cộng hòa cũng sắp lấy lại Hạ viện. Có chiến thắng là tốt rồi, ông Trump đâu có lỗi gì đâu,” ông phân bua.

“Dù muốn hay không, dù ông Trump có khuyết điểm nhưng phong trào ông tạo ra là chủ chốt trong Đảng Cộng hòa,” ông khẳng định và cho rằng nếu không có vai trò của ông Trump, Đảng Cộng hòa ‘sẽ không thắng thêm ghế ở Hạ viện’.

Khi được hỏi sẽ ủng hộ ai giữa ông Trump và DeSantis trong trường hợp hai người ra tranh vé đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa, ông Hùng nói ‘khó quyết định’ nhưng ông vẫn nghĩ ‘ông Trump sẽ mạnh hơn’.

“Ông Trump đã có kinh nghiệm trong nhiệm kỳ 4 năm rồi. Ông ấy cũng rút kinh nghiệm từ những thất bại trong quá khứ,” ông giải thích. “Ông DeSantis thì không chê được, nhưng còn thua kinh nghiệm của ông Trump và không có phong trào mạnh như ông Trump.”

Tuy nhiên, ông bày tỏ không hài lòng với việc ông Trump gần đây chĩa mũi dùi vào ông DeSantis: “Nếu hai ông không làm việc chung với nhau được thì thôi, cũng không nên đấu đá nhau làm gì. Không ai có lợi cả.”

Một cử tri Cộng hòa khác là ông Đỗ Văn Hội, một bác sỹ cũng từ Florida, nhận định với VOA rằng lần bầu cử giữa kỳ này, ‘cả Cộng hòa lẫn Dân chủ đều thành công’.

“Đảng Cộng hòa giành thêm ghế ở Hạ viện, trong khi Đảng Dân chủ dù gặp nhiều trở ngại họ vẫn đứng lên lấy lại một số ghế,” ông nói và cho rằng kết quả ‘sự cân bằng ở Quốc hội là điều tốt’.

Bác sỹ Hội nói Đảng Dân chủ có kết quả tốt hơn mong đợi là ‘ở chiến thuật tranh cử tốt’.

Về sự lựa chọn giữa ông Donald Trump và ông Ron DeSantis, ông Hội nói ‘trong Đảng Cộng hòa số đông cử tri vẫn có khuynh hướng ủng hộ ông Trump’.

“Bốn năm nhiệm kỳ của ông Trump có rất nhiều thành quả ngoại trừ dịch COVID-19,” ông nói và cho biết bản thân ông vẫn ủng hộ ông Trump.

“Tuy nhiên, người lớn tuổi sức khỏe đi xuống nhanh lắm, nếu hai năm tới ông Trump vẫn còn khỏe thì tôi sẽ ủng hộ ông ấy,” ông nói thêm.