Thông tín viên VOA tại Thượng viện Michael Bowman đã thực hiện một cuộc phỏng vấn đặc biệt hôm thứ Haii với Thượng nghị sĩ Cộng Hòa Bob Corker, đại diện tiểu bang Tennessse, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện.
Cuộc phỏng vấn đề cập đến nhiều vấn đề, bao gồm cuộc hòa đàm về Syria, Thỏa thuận Hạt nhân Iran, Nhà nước Hồi giáo, Bắc Triều Tiên và Nga. Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn.
VOA: Một sáng kiến hòa bình về Syria đang ở trong thời kỳ sơ khai ở Geneva…ông có hình dung được một kết quả nhờ thương nghị ngoại giao… tiến tới việc đạt được tình trạng giết chóc chấm dứt và mục tiêu của Mỹ là sự ra đi của ông Assad?
TNS Corker: Rất khó…phe đối lập…mà chúng tôi liên hệ đã bị đặt trong một tình thế lúng túng … thậm chí không có cả được việc phóng thích phụ nữ và trẻ em sinh ra do hậu quả của sự cưỡng hiếp… nó khởi đầu từ một điểm rất khó dẫn tới tình trạng như vậy … tôi ủng hộ các cuộc đàm phán ngoại giao…các yếu tố vào lúc này dường như không được đặt đúng chỗ…các sự kiện tại chỗ đang thay đổi…Nga can dự tại thực địa …đã đạt được những thắng lợi … khi ta thay đổi các sự kiện tại chỗ…thì khó mà đi đến một nơi thỏa đáng.
VOA: Ông có hình dung được việc Tổng thống Assad tự nguyện ra đi?
TNS Corker: Trong tình hình hiện tại … khi ông ta thấy đang được lợi thế … không có điều gì mà nghị quyết của hội đồng bảo an LHQ … ông ta chưa từ bỏ việc sử dụng bom thùng…không đáp lại yêu cầu ở cấp thấp … những sự kiện ở thực địa đang đi theo chiều hướng có lợi cho ông ta … chưa có bối cảnh để ông ta làm việc ấy.
VOA: Ủy ban của ông tuần trước đã chấp thuận các biện pháp chế tài gay gắt hơn về chương trình hạt nhân của Bắc Tiều Tiên…những thực thẻ giúp Bình Nhưỡng cung cấp cho phức hợp thể quân sự của họ …một số thực thể đó có thể là của Trung Quốc và có thể làm phát sinh những sự phức tạp …
TNS Corker: Tôi không nghĩ rằng còn có bất kỳ sự nghi ngờ nào về việc một số thực thể đó là của Trung Quốc…chúng tôi đã nói chuyện với đại sứ của chúng ta tại Liên Hiệp Quốc và chính phủ…với Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc để làm cho Trung Quốc tham gia …một cách chậm chạp vào lúc đầu …không phải là cách thức làm chúng ta hài lòng …quốc hội đang ra sức thúc đẩy…theo cảm nhận của tôi, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc quyết định không xúc tiến công việc …là một việc đáng hổ thẹn… quốc gia có thể thật sự đẩy lùi những gì mà Bắc Triều Tiên đang làm là Trung Quốc…họ luôn chú trọng vào ổn định và không muốn gây xáo trộn… Tôi hy vọng những chế tài này sẽ thay đổi và sẽ làm cho họ phản ứng với một cách thức khác.
VOA: đối với Hoa Kỳ…Bắc Triều Tiên là một vấn đề cho phía bên kia của đại dương lớn nhất…khi ông suy tính các biện pháp chế tài ông có nghĩ tới những hậu quả ngoài ý muốn…
TNS Corker: Tôi biết rõ việc này…chúng ta có 28.500 quân nhân …Seoul nằm trong tầm tác xạ của đại bác …Điều mà Trung Quốc mong muốn nhiều hơn bất ký thứ gì là ổn định …những hậu quả ngoài ý muốn của việc không làm gì cả .. cộng đồng quốc tế đang tập trung chú ý vào vấn đề Iran …nhiều hơn là Bắc Triều Tiên …3 thất bại so với Bắc Triều Tiên …những gì mà chúng ta nhìn thấy là mọi người hiểu rằng nếu chúng ta tiếp tục làm như hiện nay, chúng ta sẽ không tới được một chỗ tốt đẹp … họ tiếp tục thử nghiệm phi đạn …những thứ để phóng một đầu đạn hạt nhân …họ bất ổn định rất nhiều …sau này thế nào họ cũng thực hiện những quyết định không hợp lý …rất có thể là rốt cuộc sẽ có một nước bất ổn có thể chế ngự …tạo ra bất ổn bên trong lân bang của chúng ta …có lẽ điều này sẽ làm cho Trung Quốc lo âu tới mức họ phải làm một việc gì đó với một cung cách tích cực.
VOA: Ông đã đề cập tới Iran…Ông phê phán rất nhiều về thoả thuận hạt nhân quốc tế với Iran …Bây giờ thoả thuận này đang được thực thi …ông có muốn nó thành công? Có điều gì mà Quốc hội do phe Cộng hoà kiểm soát có thể làm để giúp nó thành công?
TNS Corker: Tôi không thích thoả thuận này bởi vì sự thay đổi tức thời của lực đòn bẩy… Iran bây giờ có thể tiếp cận với nhiều nguồn lực trước đây họ không có …tiếp tục nghiên cứu và phát triển cho mục tiêu có vũ khí hạt nhân …Dĩ nhiên là tôi muốn nó thành công…tôi muốn những sự tốt lành cho khu vực… với một cung cách lưỡng đảng…làm tất cả những gì chúng tôi có thể làm để buộc Iran tuân hành hiệp định…từ khi hiệp định được tán đồng …cho tới khi thử nghiệm phi đạn đạn đạo …không có sự đẩy lùi nào…quí vị thấy liên minh đang tiến tới …có quá nhiều quyền lợi kinh tế tồn tại ở Châu Âu…Nga đang bán vũ khí...Trung Quốc đang mua bán dầu …chúng ta sẽ không thấy có sự đẩy lùi ngay tức khắc…chúng ta sẽ phải xác định những sự vi phạm đối với hiệp định và cự lại về việc đó…tôi muốn nó thành công …đánh cho Iran tín hiệu là chúng ta nghiêm túc trong vấn đề vi phạm chính là cách thức duy nhất để thoả thuận này có thể thành công.
VOA: Vì vậy mà khi Tổng thống Obama nói về sự chấp hành tuyệt đối nghiêm khắc và áp dụng lại ngay tức khắc các biện pháp chế tài khi cần thiết, ông không tán thành chuyện đó?
TNS Corker: Chỉ cần nhìn vào những gì mới xảy ra …quí vị có thấy những đối tác của chúng ta cự lại với vụ thử nghiệm phi đạn đạn đạo hay không…không, họ sẽ không làm như vậy …trừ phi tình hình quá đỗi tệ hại …điều này giống như luộc trứng…cứ gia tăng dần dần…Tôi nghĩ rằng quốc hội Mỹ, với cách thức lưỡng đảng, phải có lập trường cứng rắn để ngăn điều đó xảy ra.
VOA: Một số thượng nghị sĩ Cộng hoà nói rằng thoả thuận này nên được huỷ bỏ ngay sau khi một vị tổng thống mới vào Tòa Bạch Ốc vào năm tới…một số bạn đồng viện của ông hy vọng trở thành vị tổng thống đó...trong bối cảnh là các nước đồng minh thân thiết nhất của Hoa Kỳ đã giúp đỡ để thương lượng thoả thuận hạt nhân…nhưng một vấn đề thực tế…Hoa Kỳ có thể búng tay một cái để huỷ bỏ thoả thuận này không?
TNS Corker: Tôi cảm thấy thất vọng về các đồng minh của chúng ta …quá nhiều lợi ích kinh tế đã thúc đẩy cho quyết định đó …hầu hết sự việc không tồn tại trong khoảng chân không…có những thứ khác đã thúc đẩy họ...và khi nói tới việc có một vị Tổng thống mới…cách không khéo nhất là xem xét tình hình của lúc đó…nhìn vào những sự vi phạm và xúc tiến công việc từ chỗ đó …ai nấy cũng muốn chứng tỏ là người cứng rắn nhất…Tổng thống nào cũng đều muốn đánh giá tình hình và tìm kiếm cách thức tốt nhất để ngăn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.
VOA: Khối cử tri hiện nay tin rằng nếu có một vị tổng thống thuộc phe Cộng hoà thì thoả thuận hạt nhân Iran sẽ chấm dứt… theo ông thì phải chăng mọi sự phức tạp hơn thế?
TNS Corker: Nghe nói một số ứng viên nói họ sẽ đánh giá một số điều … trong các cuộc bầu cử sơ bộ họ thường dùng lập luận để chứng tỏ quyết tâm… ai đó sẽ đánh giá lại tình hình … có thể có nhiều quyết tâm hơn… ta phải tính toán một cách nào đó… vì sao tôi lại thất vọng… chúng ta đã có một liên minh quốc tế… tôi đã thông qua một khoản tu chính… các biện pháp chế tài được quốc tế thực thi… thông qua sức mạnh của chức vụ Tổng thống … Hoa Kỳ là sức mạnh lớn nhất trên trái đất .. hãy nhìn xem thỏa thuận đi đến đâu và chúng ta tìm cách thúc đẩy các đối tác đi cùng với chúng ta … nếu chúng ta cảm thấy điều chúng ta làm dẫn tới vũ khí hạt nhân… cá nhân tôi nghĩ là đúng, thì ta hãy tìm cách chuyển hướng đi.
VOA: Nhà nước Hồi giáo đã có một số thất bại trên chiến trường… đồng thời đã trải dài nanh vuốt từ Libya qua Afghanistan… ta coi các nỗ lực của Hoa Kỳ là trễ mất một ngày và thiếu mất một đồng… điều đó còn đúng hay không?
TNS Corker: Tôi vừa ở Qatar… các hoạt động trên không được phối hợp … tôi có ấn tượng mạnh về quyền lãnh đạo ở thực địa … sau đó tôi đã có mặt ở Afghanistan … quân đội chúng ta có thể có những biện pháp chống lại Al-Qaida … nhưng chúng ta không thể có biện pháp chống lại Nhà nước Hồi giáo… thực là nực cười… các cơ chế của chúng ta … thực may mà ông Ash Carter đã xoay chuyển tình thế… không thể có biện pháp chống ISIS hay Daesh … chúng ta đã bị chậm trễ… tôi cho rằng không ai có ý kiến bất đồng về chuyện đó… có rất nhiều điều dẫn đến sự kiện họ ở vào vị thế hiện nay … chúng ta không thể đi ngược lại dòng lịch sử… khoảng trống để lại vào năm 2011 ở Iraq là một trong những sự kiện đó… đó là hy cọng của tôi… tôi đã nói chuyện với Ngoại trưởng Kerry… rằng các biện pháp có tác dụng hơn là chỉ kiềm chế họ … lan tràn qua Afghanistan và Libya và những nơi khác … sẽ khiến cho chúng ta phải tăng cường các hoạt động của chúng ta.
VOA: Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã xác định ông Putin của Nga là tham nhũng… phải chăng việc định danh này là quá muộn màng?
TNS Corker: Tôi đang dự một cuộc họp khác hôm thứ bảy… dân chúng Nga đang bắt đầu nhìn thấy … Dân chúng ta Nga đang bắt đầu nhận ra rằng họ có một nhà lãnh đạo đã tích lũy của cải cá nhân .. điều đó sẽ tạo thêm bất ổn ở Nga … Làm thế nào mà một người của KGB có thể vào chính phủ và tích lũy tài sản .. có một đám cưới xa hoa để mọi người nhìn thấy … tôi nghĩ sẽ xảy ra một điều gì đó… có thêm người Nga lên nhậm chức … tích lũy hàng tỷ tài sản cá nhân … ta không thể làm việc đó thông qua các hoạt động bình thường của chính phủ mà phải thông qua tham nhũng … tôi nghĩ với thời gian sự việc này sẽ gây bất ổn cho chế độ của ông ta vào lúc ngày càng có nhiều người phát hiện ra việc ấy.
