Chiến sự Bakhmut: Ukraine đang nhử quân Nga?

Các binh sĩ Ukraine cố thu hút quân Nga đổ dồn về Bakhmut và làm kiệt sức của đối phương, Wall Street Journal có bài phân tích, trích dẫn các chỉ huy quân đội Ukraine.

Một nhà quan sát người Việt sống ở Ba Lan có nhận định tương tự và nói với VOA rằng các quân nhân Ukraine đang dồn sức cố thủ ở Bakhmut nhằm tiêu hao sinh lực Nga nhiều nhất có thể trước khi mở cuộc tổng phản công trong khi Nga đang rất cần một chiến thắng ở Bakhmut sau những bước lùi để nâng cao tinh thần quân lính và người dân.

Cuộc chiến ở Bakhmut bắt đầu từ tháng đầu tháng 8 năm ngoái khi quân Nga tiến về. Suốt 9 tháng qua, nơi này đã trở thành chiến trường trọng tâm và khốc liệt nhất trong cuộc chiến cho đến nay với hai bên giành giật từng căn nhà, từng góc phố trong đô thị.

Mặc dù hiện giờ quân Nga đã chiếm được hầu hết Bakhmut kể cả những tuyến đường tiếp tế của Ukraine nhưng quân Ukraine vẫn còn cố thủ ở một số vị trí, khiến Nga chưa thể tuyên bố chiến thắng hoàn toàn.

Trong nhiều tháng, quân đội Ukraine ở Bakhmut đã ở trong thế phòng vệ. Họ cố thủ trong các tầng hầm và nhích về phía sau khi đối mặt với hỏa lực pháo binh và làn sóng tấn công của bộ binh.

Nhưng đến đầu tháng 5, Ukraine đã bất ngờ phản công và giành lại vài kilomet vuông ở ngoại ô phía tây, nhờ vậy đã nới lỏng được tình trạng Nga từng bóp nghẹt tuyến đường tiếp tế sống còn của Ukraine.

Cho tới ngày 15/5, phía Ukraine cho biết họ đã tiến thêm được 15 km ở Bakhmut nhưng hiện vẫn chưa rõ khi nào họ mới bắt đầu tổng phản công. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy nói rằng ‘cần chuẩn bị kỹ hơn nữa để tránh thương vong’ cũng như đang chờ nhận thêm vũ khí mà phương Tây cam kết.

‘Bẫy Bakhmut’

Trong bài phân tích có tiêu đề ‘Bẫy Bakhmut – Đà tiến công của Ukraine chứng tỏ quyết định cố thủ ở thành phố bị bao vây là đúng’, tờ Wall Street Journal dẫn lời các viên tư lệnh Ukraine cho biết những bước tiến gần đây là bằng chứng cho thấy chiến lược của họ - cố thủ Bakhmut càng lâu càng tốt – ‘đang được đền đáp’.

Các tư lệnh Ukraine nói rằng mục tiêu của họ là ‘giao tranh và làm kiệt sức quân Nga’ trong lúc phía Ukraine chuẩn bị phản công. Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine hôm 15/5 cho biết Nga đã điều thêm quân đến ngoại ô Bakhmut sau những thắng lợi của Ukraine.

“Chúng tôi đã dụ đối phương vào bẫy Bakhmut”, Đại tá Serhiy Cherevatiy, phát ngôn nhân của quân Ukraine ở miền đông, nói với Wall Street Journal. “Kẻ thù đã mất nhân mạng không thể tưởng. Chúng tôi đang tiếp tục làm quân thù mất máu”.

Tòa Bạch Ốc tháng trước cho biết con số thương vong mà Moscow hứng chịu kể từ đầu năm là 100.000 người, trong đó 20.000 người chết, chủ yếu là do cuộc chiến giành giật Bakhmut.

Mặc dù Kyiv không công bố con số thương vong, nhưng bên tấn công luôn thiệt hại nhiều hơn bên phòng ngự. Thương vong của Ukraine cũng rất nặng nề, theo các nhân viên y tế trong khu vực.

Tuy nhiên, Kyiv chỉ mất nhiều ngày để giành lại lãnh thổ mà quân Nga đã phải mất thời gian gấp nhiều lần mới chiếm giữ được. Bước tiến của quân Ukraine có được khi thời tiết ấm hơn làm khô mặt đất sau nhiều tháng tuyết và bùn đã khiến hai bên không di chuyển được.

Cuộc tiến công xung quanh Bakhmut đã không cần đến bất kỳ binh sĩ nào mà Kyiv đang huấn luyện và họ được giữ lại cho cuộc tổng tấn công đã được lên kế hoạch, Đại tá Cherevatiy, phát ngôn nhân quân đội Ukraine cho biết, vẫn theo Wall Street Journal.

‘Tình thế đã đảo chiều’

Trước đó, tổn thất của Ukraine khiến các nhà phân tích phương Tây nghi ngờ về quyết định cố thủ Bakhmut của quân đội Ukraine. Tuy nhiên, các đợt phản công mới đây đã khiến nhiều người tin rằng tình thế đã đảo chiều.

Ông Phillips O'Brien, giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học St. Andrews ở Scotland, cho biết chiến đấu giành lại Bakhmut là lựa chọn chiến lược hợp lý của Ukraine. Theo ông, nếu quânUkraine rút lui, Điện Kremlin có thể đã tuyên bố chiến thắng và chuyển sang thế thủ.

“Ukraine hết sức muốn làm suy yếu Nga trước cuộc phản công”, ông được Wall Street Journal dẫn lời nói. Theo ông, lôi quân Nga vào trận chiến Bakhmut không chỉ để làm suy yếu họ mà còn ngăn họ luyện quân hay đào chiến hào ở các vùng khác của Ukraine.

“Ukraine không hề muốn quân Nga chuyển sang thế thủ”, ông nhận định.

Ở phía bên kia, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Nga hôm 12/5 nói rằng quân Ukraine chưa đạt được đột phá nào nhưng một số binh sĩ Ukraine đã chiếm các vị trí mới để ổn định phòng tuyến của họ. Hôm 14/5, truyền thông nhà nước Nga đưa tin hai đại tá của họ đã thiệt mạng trong trận chiến Bakhmut.

Quân Nga cũng phát truyền đơn cảnh báo quân lính của họ về cuộc phản công quy mô lớn sắp tới của Ukraine, theo những bức ảnh được quân Ukraine chia sẻ với Wall Street Journal.

“Cuộc phản công sẽ diễn ra bất ngờ và có xác suất 100% sẽ diễn ra vào ban đêm, giống như Đức quốc xã hồi năm 1941”, truyền đơn viết. “Đừng hoảng sợ!”

Nhà quan sát người Việt nhận định

Ông Phan Châu Thành, nhà quan sát chiến sự từ thủ đô Warsaw của Ba Lan vốn đã theo dõi sát sao cuộc chiến trong hơn 1 năm qua, nhận định với VOA rằng ‘quân Nga gần như không thể chiến thắng ở Bakhmut’ mặc dù Tổng thống Nga Vladimir Putin đã hạ quyết tâm là phải chiếm được Bakhmut để ăn mừng ngày chiến thắng phát xít vào ngày 9/5.

Bên cạnh bám sát tình hình chiến sự và đưa ra các bình luận được hơn 50.000 người theo dõi trên Facebook, ông Thành và các bạn hữu ở Ba Lan cũng có những hoạt động trợ giúp và sát cánh với người dân Ukraine.

Ông Thành lưu ý đến thực tế là mặc dù Nga đã dồn vào Bakhmut toàn bộ lực lượng tinh nhuệ kể cả lính đánh thuê Wagner cộng với hỏa lực mạnh hơn nhiều, nhưng sau nhiều tháng ròng rã vẫn không thể nào đẩy được quân Ukraine ra khỏi một thị trấn nhỏ.

Sau nhiều tháng theo dõi chặt chẽ tình hình, tham khảo nhiều phân tích từ các nguồn khác nhau, ông Thành cho rằng ý đồ của Ukraine khi cố sống chết cố thủ Bakhmut là ‘để thu hút quân Nga dồn hết về đây’.

“Nếu quân Ukraine rút khỏi Bakhmut, quân Nga sẽ đánh sang phía Tây, lúc đó sự tổn thất cho các thành phố khác ở phía Tây còn tàn khốc hơn nữa trong khi Bakhmut đã bị phá hủy gần như hoàn toàn”, ông đưa ra góc nhìn của riêng mình.

Một điều nữa để Ukraine phải quyết chiến, theo ông Thành, là ngăn chặn việc Nga trưng ra một chiến thắng để tuyên truyền với người dân trong nước là họ đang đi đúng hướng trên chiến trường Ukraine.

“Ukraine không cho phép ông Putin có thể làm điều này. Nếu ông Putin có thể tuyên truyền thì sẽ có thêm nhiều người dân Nga bị đẩy ra chiến đấu, nhiều người Nga vô tội sẽ chết trên chiến trường”, nhà quan sát này lý giải.

Chưa kể vào lúc này quân Ukraine đang chuẩn bị một đợt tổng phản công nên muốn gây ra tổn thất cho quân Nga nhiều nhất có thể, cũng theo lời ông Thành.

Ông cho biết nếu trận đánh càng kéo dài, tổn thất của Nga sẽ càng lớn, đó là chưa tính đến đạn pháo, hậu cần, vật tư chiến tranh Nga cần để cung cấp cho đội quân khổng lồ đang chiến đấu ở đây nên ‘phí tổn cho chiến sự Bakhmut của Nga là rất lớn’.

“Chiến thuật của Ukraine có một điểm quan trọng là họ tập trung được các lực lượng tinh nhuệ của Nga vào Bakhmut. Khi quân Nga tập trung vào đây thì những vùng khác sẽ dễ dàng hơn và được rảnh tay hơn trong cuộc phản công tới.”

Khi đó, nếu quân Ukraine đánh vào các chiến trường khác, chẳng hạn ở Kherson, quân Nga sẽ phải điều quân từ Bakhmut xuống chi viện. Khi đó, Bakhmut ‘tự khắc sẽ được giải vây’, ông Thành dự báo.

“Chiến thuật của Ukraine ở Bakhmut là họ không cố giữ một địa điểm nào cả, nhưng cũng nhất quyết không cho quân Nga lấy được địa điểm đó dễ dàng.”

Theo quan sát của ông, có vẻ Ukraine ‘đang cố tình kéo quân Nga vào Bakhmut’ vì ‘ngay từ đầu Bakhmut đã được phòng thủ rất chặt chẽ với hàng chục chiến tuyến’.

Hy sinh lớn, nhưng có đáng?

Nhà quan sát người Việt cũng đưa ra quan điểm cá nhân bảo vệ cho quyết định của Ukraine đánh đến cùng ở Bakhmut bất chấp lời khuyên của các chuyên gia quân sự phương Tây.

“Nếu Ukraine mà bỏ Bakhmut để cho quân Nga tràn vào một cái thì lúc đó tổn thất dân thường sẽ rất lớn vì rất nhiều người Ukraine sau một năm tị nạn bây giờ họ đã lần lượt trở về”.

Ông lập luận rằng cho dù tổn thất của Ukraine ở Bakhmut là hết sức to lớn nhưng đó là ‘tổn thất về lính, về vũ khí, chứ không tổn thất về dân thường và không tổn thất các thành thị khác cho cuộc sống của người dân sau này’.

“Người Ukraine biết rằng họ đang chiến đấu cho Tổ quốc của họ. Họ sẽ chiến đấu bằng mọi giá. Thậm chí họ không quan trọng đến mạng sống của mình nữa vì họ biết rằng nếu Bakhmut thất thủ, quân Nga tràn tới các vùng khác sẽ giết thêm nhiều người dân của họ nữa, sẽ tàn phá đất nước của họ thêm nữa”.

Tuy nhiên, nhà quan sát này cũng phỏng đoán rằng ‘có thể Ukraine thổi phồng thương vong lên để quân Nga tiếp tục đổ quân vào Bakhmut’ vì khi ông theo dõi số liệu tổn thất nhân mạng và vũ khí hàng ngày qua các nguồn ông tự thu thập, ông thấy ‘tổn thất là không nhiều’.

“Lúc nào quân Nga cũng có cảm giác là họ sắp thắng rồi, họ sẽ dồn quân vào càng nhiều nhưng mãi vẫn không thắng được”, ông nói.

Phản công mùa xuân

Về tình hình hiện nay ở Bakhmut, ông Phan Châu Thành quan sát thấy quân Ukraine cố thủ ‘vẫn chưa bị cắt tiếp tế’ dù ‘con đường tiếp tế hiện nằm dưới tầm đạn pháo của Nga’, dựa trên các thông tin mà cá nhân ông tìm hiểu được.

Khi được hỏi chừng nào cuộc tiến công mùa xuân mà Ukraine đã loan báo mấy tuần qua sẽ bắt đầu, ông Thành - cũng như một số chuyên gia quân sự đã nhận định - nói phải chờ đến khi mặt đất cứng lại để các loại xe tăng mà phương Tây viện trợ có thể di chuyển được, Ukraine mới có điều kiện phản công, vì đầu mùa xuân ở châu Âu mưa nhiều, mặt đất Ukraine sẽ trở nên lầy lội.

Một vấn đề nữa là hiện giờ không quân Nga vẫn đang áp đảo Ukraine, theo đánh giá của ông dựa vào các thông tin thu thập được qua internet, do đó, Ukraine phải chờ nhận thêm máy bay và hệ thống phòng không do phương Tây viện trợ mới tổ chức phản công được, ông nói.

Dựa vào các tin tức ông thu thập được, ông Thành nhận thấy ‘rất nhiều máy bay chiến đấu mà Ba Lan và Slovakia viện trợ đã được phía Ukraine cất giấu kỹ, chưa thấy có hoạt động gì hết’, và theo ông, đó là dấu hiệu cho thấy ‘Ukraine đang chờ cơ để tung ra đòn đánh quyết định’.

Trong thời gian gần đây, Ukraine hết lần này đến lần khác tuyên bố sắp tấn công, từ góc nhìn cá nhân, ông Thành cho rằng động thái đó ‘có thể nhằm làm cho người Nga lo lắng, thấp thỏm chờ đợi không biết khi nào Ukraine sẽ phản công và phản công ở đâu’.

“Bây giờ toàn là đòn gió. Ukraine tung tin và làm mọi cách cho quân Nga nhiễu loạn hết, chạy lung tung để lộ hết các vị trí và điểm yếu”, ông nói.