Chuyến thăm của phái đoàn Việt Nam tới Trung Quốc vào tuần trước đã nhấn mạnh mối quan hệ kinh tế ngày càng chặt chẽ giữa hai nước, điều mà các nhà phân tích cho rằng đang đề ra thách thức đối với sự thống trị của đầu tư Hàn Quốc tại Việt Nam.
Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Vương Đình Huệ dẫn đầu phái đoàn cấp cao đến Trung Quốc từ ngày 7 đến 12/4 và gặp Chủ tịch Tập Cận Bình.
Ông Huệ đề nghị hai nước tạo lực đẩy mới để phát triển thương mại và “kết nối Việt Nam với các chiến lược phát triển lớn của Trung Quốc”.
Ông cũng gặp gỡ những người đứng đầu các công ty lớn của Trung Quốc muốn tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng của Việt Nam.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và đang trên đường trở thành nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất của Việt Nam.
Đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc (KCCI) tại Việt Nam tuần trước nói với Nikkei Asia rằng các công ty Trung Quốc đang đẩy lùi các công ty Hàn Quốc khi Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam.
“Nhìn vào lượng đầu tư tích lũy vào Việt Nam từ năm 1988, Hàn Quốc đứng đầu với 85,8 tỷ đô la, vượt qua Singapore và Nhật Bản. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Hàn Quốc đang phải cạnh tranh trực tiếp với Trung Quốc”, ông Kim Hyong-mo nói với tạp chí tin tức châu Á có trụ sở tại Nhật Bản.
Số liệu hiện tại do Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam cung cấp cho thấy đầu tư trực tiếp nước ngoài của Hàn Quốc kể từ năm 1988 là 87 tỷ đô la, chiếm hơn 18%, tiếp theo là Singapore với 76 tỷ đô la, Nhật Bản, Đài Loan và Hong Kong kế tiếp.
Nhưng năm 2023, Hàn Quốc đứng thứ 5 sau Singapore, Nhật Bản, Hong Kong và Trung Quốc. Trung Quốc dẫn đầu về số dự án đăng ký mới.
Theo ông Joeffrey Maddatu Calimag, phó giáo sư tại Khoa Quản lý kinh doanh toàn cầu tại Đại học Kyungsung ở Busan, Hàn Quốc, sự cạnh tranh giữa các công ty Hàn Quốc và Trung Quốc ngày càng khốc liệt.
Ông nói với VOA: “Các tập đoàn Hàn Quốc như Samsung Electronics đã tăng cường hoặc gia tăng đầu tư hoặc chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) một cách đáng chú ý để chống lại các khoản đầu tư của Trung Quốc vào lĩnh vực công nghệ di động”.
“Và các công ty Trung Quốc đã chứng tỏ mức tăng trưởng R&D ấn tượng, điều này có thể nâng cao sự cạnh tranh của các công ty Hàn Quốc tại Việt Nam. Những điều này kết hợp với những tiến bộ công nghệ của Trung Quốc tạo ra thách thức ghê gớm đối với các công ty Hàn Quốc hoạt động trong khu vực”, ông nói.
Samsung của Hàn Quốc cho đến nay là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam.
Báo Hà Nội Times của Việt Nam đưa tin Samsung đã đầu tư hơn 1 tỷ đô la vào Việt Nam vào năm 2023, cho tổng số hơn 22 tỷ đô la và dự kiến sẽ đầu tư thêm 1 tỷ đô la mỗi năm.
Nhà sản xuất Hàn Quốc LG Innotek năm ngoái tuyên bố sẽ đầu tư thêm 1 tỷ đô la vào thành phố Hải Phòng, nâng tổng vốn đầu tư của công ty tại Việt Nam lên hơn 2 tỷ đô la.
Nhưng đầu tư của Trung Quốc đang tăng lên.
Bộ Thương mại Việt Nam trong tháng này cho biết hãng sản xuất ô tô Trung Quốc Chery đã ký thỏa thuận liên doanh với một công ty Việt Nam để xây dựng nhà máy tại Việt Nam với vốn đầu tư 800 triệu đô la, trở thành nhà sản xuất xe điện đầu tiên của Trung Quốc tại Việt Nam. BYD của Trung Quốc, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, cũng có kế hoạch thành lập nhà máy tại Việt Nam.
Reuters đưa tin hồi tháng 11 năm ngoái rằng nhà sản xuất tấm pin mặt trời Trung Quốc Trina Solar, một trong năm công ty năng lượng mặt trời của Trung Quốc mà Mỹ cho biết đã sử dụng các nhà máy ở Đông Nam Á để tránh thuế đối với các tấm pin sản xuất tại Trung Quốc, có kế hoạch tăng gần gấp đôi khoản đầu tư vào Việt Nam lên gần 900 triệu đô la.
Nhà kinh tế và bình luận tài chính tại Trung Quốc He Jiangbing lưu ý rằng kể từ khi căng thẳng thương mại Mỹ-Trung nổ ra vào năm 2018, nhiều công ty Trung Quốc đã đầu tư vào Đông Nam Á để tránh thuế quan đối với hàng sản xuất tại Trung Quốc. Ông cho biết tình trạng dư thừa sản lượng nội địa của Trung Quốc cũng đã buộc các công ty Trung Quốc phải đẩy nhanh việc triển khai ở nước ngoài.
Ông nói: “Trọng tâm của Đông Nam Á là Việt Nam vì [Trung Quốc và Việt Nam] gần nhau hơn về mặt địa lý. Việt Nam cũng có dân số đông, với hơn 100 triệu người. Nước này cũng tích trữ một phần lớn của chuỗi công nghiệp được chuyển giao từ Trung Quốc đại lục”. “Chuỗi công nghiệp di chuyển đến đâu, các công ty Trung Quốc sẽ theo đó”.
Ông Nguyễn Trí Hiếu, một nhà kinh tế người Mỹ gốc Việt, nói rằng Việt Nam gần gũi hơn về mặt chính trị với Trung Quốc, một quốc gia cộng sản độc đảng, hơn là Hàn Quốc dân chủ.
Ông nói với VOA: “Ở Việt Nam có câu nói rằng mối quan hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam giống như răng và môi vậy. Hàn Quốc xa xôi hơn về mặt chính trị. Tôi muốn nói rằng Hàn Quốc quan trọng nhưng không nằm trong vị trí tương tự như Trung Quốc.”
Nhưng không giống như Hà Nội, Seoul không có tranh chấp lãnh thổ với Bắc Kinh để có thể làm đảo lộn mối quan hệ.
Các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc và Việt Nam đối với các khu vực ở Biển Đông không ngăn cản thương mại và đầu tư nhưng đôi khi làm chậm lại do xung đột và căng thẳng.
Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền phần lớn Biển Đông khiến nước này xung đột với Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam.
Diễn đàn