Với việc Nga dự kiến sẽ sớm tiến hành các cuộc diễn tập lực lượng hạt nhân quy mô lớn như Tổng thống Vladimir Putin đã đe dọa sử dụng, Hoa Kỳ và các đồng minh sẽ khó đảm bảo có thể phát hiện sự khác biệt giữa các cuộc tập trận và thực tế.
Nga thường tổ chức các cuộc tập trận hạt nhân lớn thường niên vào khoảng thời gian này trong năm và các quan chức Mỹ và phương Tây dự kiến sự kiện này sắp diễn ra trong vài ngày tới. Các quan chức Mỹ cho biết chúng có thể sẽ bao gồm cả việc phóng thử phi đạn đạn đạo.
Nhưng với việc ông Putin đã công khai đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ Nga trong cuộc xâm lược Ukraine, một số quan chức phương Tây lo ngại Moscow có thể cố tình làm đục nước.
Một quan chức phương Tây ẩn danh nói với Reuters rằng: “Đây là lý do tại sao chúng ta không muốn có những lời lẽ quá khích cùng lúc sắp thực hiện một cuộc tập trận hạt nhân”.
“Bởi vì sau đó chúng ta sẽ có thêm khó khăn trong việc xác định những hành động mà chúng ta đang thấy, những thứ đang xảy ra, có phải thật sự là diễn tập hay không.”
Tuy nhiên, quan chức này bày tỏ “sự tin tưởng cao” vào khả năng của phương Tây trong việc phân biệt.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đảm bảo trong một cuộc họp báo tại Brussels rằng liên minh sẽ giám sát rất chặt chẽ các cuộc tập trận hạt nhân hàng năm của Nga, giống như trong nhiều thập niên qua.
Tại Toà Bạch Ốc, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby cho biết cái gọi là cuộc tập trận “Grom” của Nga sẽ bao gồm các cuộc diễn tập quy mô lớn của các lực lượng hạt nhân chiến lược, bao gồm cả các vụ phóng phi đạn thật. Ông mô tả hoạt động này là “thường lệ.”
“Mặc dù Nga có thể tin rằng cuộc tập trận này sẽ giúp họ phô diễn sức mạnh, đặc biệt là trong bối cảnh các sự kiện gần đây, nhưng chúng tôi biết rằng các đơn vị hạt nhân của Nga được huấn luyện tích cực vào thời điểm này trong năm”, ông Kirby nói và nói thêm rằng Hoa Kỳ sẽ “theo dõi thích hợp.”
Một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên cho biết, các cuộc tập trận của Nga dự kiến sẽ được tiến hành cùng thời gian với cuộc tập trận sẵn sàng hạt nhân hàng năm của NATO vốn sẽ bắt đầu vào tuần tới.
Quan chức này nói với Reuters: “Chúng tôi tin rằng luận điệu hạt nhân của Nga và quyết định tiến hành cuộc tập trận này khi đang có chiến tranh với Ukraine là vô trách nhiệm”.
“Việc vung vũ khí hạt nhân để ép buộc Hoa Kỳ và các đồng minh là vô trách nhiệm.”
Bộ Quốc phòng Nga không trả lời ngay email yêu cầu bình luận.
Các quan chức cho đến nay cho hay ông Putin vẫn chưa thực hiện các bước cho thấy ông đang chuẩn bị tiến hành một cuộc tấn công hạt nhân, nhưng giọng điệu hạt nhân của Moscow đã gia tăng sau một cuộc phản công thành công của quân đội Ukraine trong tháng qua.
Trong những tuần gần đây, ông Putin đã tuyên bố sáp nhập 4 vùng lãnh thổ của Ukraine và đe dọa sẽ bảo vệ đất của Nga bằng vũ khí hạt nhân. Một quan chức cấp cao của NATO ngày 12/10 cho biết bất kỳ việc sử dụng vũ khí hạt nhân nào của Nga đều có thể gây ra phản ứng cụ thể từ liên minh.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin ngày 13/10 nói, sau cuộc họp của nhóm hoạch định hạt nhân của NATO tại Brussels, rằng ông không thấy bất kỳ “chỉ dấu hay dấu hiệu cảnh báo” nào có thể gây ra sự thay đổi tư thế hạt nhân của Hoa Kỳ.
Lần gần đây nhất Nga tập trận hạt nhân là vào tháng 2, ngay trước khi xâm lược Ukraine, trong một động thái mà các quan chức vào thời điểm đó cho là nhằm ngăn cản phương Tây ủng hộ Kyiv.
Quan chức phương Tây dự kiến các cuộc tập trận của Nga nhằm kiểm tra “khả năng của Điện Kremlin trong việc kiểm soát các lực lượng hạt nhân và đưa ra chỉ đạo, và kiểm tra chính các lực lượng hạt nhân để đáp ứng chỉ đạo đó.”
Quan chức phương Tây nói: “Chúng ta nên kỳ vọng rằng sẽ có những giọng điệu hạt nhân trong lúc diễn ra cuộc tập trận, để họ có thể tận dụng lợi thế, lợi thế liên lạc chiến lược, của cuộc tập trận”.
Các quan chức Mỹ cho biết cuộc tập trận hạt nhân hàng năm của NATO đã được lên kế hoạch trước khi Nga xâm lược Ukraine, và nói thêm rằng cuộc tập trận này đã được tổ chức thường xuyên vào cùng thời điểm trong năm trong hơn một thập niên qua. Phần lớn các cuộc tập trận sẽ diễn ra cách Nga hơn 1.000 km, quan chức quốc phòng Mỹ nói.
Mười bốn quốc gia NATO dự kiến sẽ tham gia vào các cuộc tập trận của liên minh, bao gồm máy bay chiến đấu có khả năng mang đầu đạn hạt nhân - nhưng không có bom đạn thật, các quan chức Mỹ nói, đồng thời cho biết thêm máy bay ném bom B-52 của quân đội Mỹ sẽ tham gia.
“Dù chúng tôi sẽ tiếp tục các hoạt động thường lệ để duy trì khả năng răn đe hạt nhân của mình, nhưng sẽ không có thông điệp đặc biệt nào xung quanh các cuộc tập trận của chúng tôi”, quan chức quốc phòng Mỹ cho biết.
“Chúng tôi nghĩ rằng việc rung thanh kiếm hạt nhân là liều lĩnh và vô trách nhiệm. Nga có thể chọn chơi trò chơi đó - nhưng chúng tôi sẽ không.”
Diễn đàn