Linh mục Nguyễn Văn Lý sẽ bị đưa ra tòa xét xử vào ngày thứ sáu tuần này trong một diễn tiến mà nhiều người xem là một chiến dịch đàn áp nhân quyền ngày càng gia tăng cường độ của chính quyền Cộng sản Hà Nội.
Theo tường thuật hôm thứ Năm của hãng thông tấn Reuters, Linh mục Nguyễn Văn Lý, 60 tuổi, có thể lãnh án 20 năm tù nếu bị tòa án ở thành phố Huế kết tội gọi là “tuyên truyền chống nhà nước”.
Phiên tòa dài một ngày này là một trong các phiên tòa dự kiến sẽ được tiến hành trong vòng vài tháng tới đây nhắm vào các nhân vật tranh đấu cho dân chủ ở Việt Nam, kể cả hai luật sư nhân quyền bị bắt giữ ở Hà Nội hồi đầu tháng 3.
Các tổ chức bảo vệ dân quyền quốc tế, kể cả Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch), nhiều người trong cộng đồng người Việt hải ngoại, cùng với các chính khách ở Hoa Kỳ và Châu Âu đã lên tiếng tố cáo Hà Nội gia tăng đàn áp các nhà dân chủ trong năm nay. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho rằng chính phủ Việt Nam đang tiến hành điều mà họ gọi là chiến dịch đàn áp dữ dội nhất trong vòng 20 năm nhắm vào những người bày tỏ chính kiến bất đồng một cách ôn hòa.
Tổ chức ở New York này cũng cho rằng sự tán thưởng của quốc tế đã khiến chính quyền Hà Nội đã “trở nên táo bạo hơn” sau khi tổ chức thành công hội nghị thượng đỉnh APEC hồi tháng 11 và Việt Nam được chính thức gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới hồi tháng Giêng.
Linh mục Nguyễn Văn Lý từng bị cầm tù tổng cộng 14 năm kể từ năm 1983 vì những hoạt động chống đối chế độ Cộng sản. Ông bị giới hữu trách Việt Nam tố cáo là đã thực hiện lại những hoạt động chính trị sau khi được thả ra khỏi tù trong đợt đặc xá năm 2005 và bị quản thúc tại Nhà Chung của Tổng Giáo Phận Huế.
Theo cáo buộc của công an Việt Nam, Linh mục Lý là một trong những người sáng lập phong trào dân chủ có tên là Khối 8406 và đã tham gia vào việc lập ra Đảng Thăng Tiến và những tổ chức khác có liên hệ với những thành phần chống cộng ở nước ngoài. Công an đã lục soát nơi cư ngụ của Linh mục Lý vào ngày 18 tháng hai, đúng vào ngày mồng một Tết Đinh Hợi, tịch thu máy vi tính, sim điện thoại di động, và nhiều loại giấy tờ tài liệu của ông. Oâng cũng bị đưa đến quản thúc tại Nhà Thờ Bến Củi, một họ đạo nhỏ cách thành phố Huế khoảng 20 km.
Dựa trên các quy định của điều 88 của bộ luật hình sự của Việt Nam, Linh mục Lý có thể bị tuyên án tù từ 3 đến 12 nếu bị tòa xét là có tội “tuyên truyền chống nhà nước” và có thể lãnh án 20 năm tù nếu bị giới hữu trách cho là những hoạt động của ông là “tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.”
Theo dự kiến, hai nhà dân chủ khác ở Việt Nam cũng sẽ bị đưa ra tòa xét xử trong vài tháng tới đây với cùng cáo trạng “tuyên truyền chống nhà nước.” Luật sư Nguyễn Văn Đài, người sáng lập Uûy ban Nhân quyền Việt Nam, và người cộng sự của ông là Luật sư Lê Thị Công Nhân đã bị bắt hôm mồng 6 tháng 3 tại Hà Nội.
Các nhà quan sát cho rằng giới hữu trách Việt Nam đang đưa ra những tín hiệu lẫn lộn về quyền tự do dân sự.
Một mặt, chính quyền ở Hà Nội đã cam kết sẽ có thái độ cởi mở hơn đối với các hoạt động tôn giáo và đã mở lại các cuộc thương thuyết nhằm thiết lập quan hệ ngoại giao với Tòa thánh Vatican. Mới đây, chính phủ ở Hà Nội cũng tỏ ý cho thấy họ có thể sẽ thả nhà báo Nguyễn Vũ Bình ra khỏi nhà giam sau khi cầm tù nhân vật bất đồng chính kiến này từ năm 2003 về tội gọi là “làm gián điệp”.
Tuần trước, chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã ra lệnh hủy bỏ nghị định 31 CP, vốn được áp dụng trong 10 năm qua để thi hành biện pháp “quản chế hành chánh” đối với những người mà họ gọi là “phương hại dến an ninh quốc gia.”
Các nhà ngoại giao Tây phương ở Hà Nội nói rằng hiện chưa rõ là chính phủ Việt Nam có dùng những luật lệ khác để bắt bớ những thành phần bất đồng chính kiến hay không.
Mới đây, chính phủ ở Hà Nội cũng nhấn mạnh tới ý định truy tố những người chống chính phủ. Trong bài tường thuật của báo Thanh Niên hồi tuần trước, Thứ trưởng Công an Nguyễn Văn Hưởng nói rằng: “Hiến pháp Việt Nam ghi rõ rằng Việt Nam là một nước có hệ thống chính trị độc đảng; vì thế, việc muốn thành lập một đảng khác đã là vi phạm pháp luật, chứ đừng nói tới việc bí mật xúi giục người khác tham gia tổ chức của mình để nhắm tới việc lật đổ chính phủ đương quyền.”
