Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Ba (12/11) đã bổ nhiệm tỷ phú Elon Musk vào một vai trò nhằm tạo ra một chính phủ hiệu quả hơn, trao thêm nhiều ảnh hưởng hơn cho người đàn ông giàu nhất thế giới, người đã đóng góp hàng triệu đô la để giúp ông Trump đắc cử.
Ông Musk và cựu ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy sẽ đồng lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ mới thành lập, một thực thể mà ông Trump cho biết sẽ hoạt động bên ngoài ranh giới của chính phủ.
Ông Trump cho biết trong một tuyên bố rằng ông Musk và Ramaswamy “sẽ mở đường cho chính quyền của tôi phá bỏ bộ máy quan liêu của chính phủ, cắt giảm các quy định dư thừa, cắt giảm chi tiêu lãng phí và tái cấu trúc các cơ quan Liên bang”.
Ông Trump cho biết bộ phận mới sẽ hiện thực hóa những giấc mơ lâu nay của Đảng Cộng hòa và “cung cấp lời khuyên và hướng dẫn từ bên ngoài chính phủ”, ám chỉ vai trò của ông Musk và Ramaswamy sẽ không chính thức, không cần sự chấp thuận của Thượng viện và cho phép ông Musk vẫn là người đứng đầu công ty ô tô điện Tesla, nền tảng truyền thông xã hội X và công ty tên lửa SpaceX.
Ông Trump cho biết bộ phận mới sẽ làm việc với Nhà Trắng và Văn phòng Quản lý & Ngân sách để “thúc đẩy cải cách cơ cấu quy mô lớn và tạo ra một cách tiếp cận mang tính kinh doanh” đối với chính phủ chưa từng thấy trước đây.
Công việc sẽ kết thúc vào ngày 4/7/2026 - kỷ niệm 250 năm ngày ký Tuyên ngôn Độc lập.
Ông Musk, được Forbes xếp hạng là người giàu nhất thế giới, đã được hưởng lợi từ chiến thắng của ông Trump, khi doanh nhân tỷ phú này dự kiến sẽ có ảnh hưởng lớn lao trong việc giúp các công ty của mình và đảm bảo sự đối xử thuận lợi của chính phủ.
Với nhiều mối liên hệ với Washington, ông Musk đã đóng góp hàng triệu đô la để ủng hộ chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Trump và xuất hiện trước công chúng cùng ông.
Việc ông Musk tham gia vào danh mục đầu tư của chính phủ có thể mang lại lợi ích cho giá trị thị trường của các công ty của ông và các doanh nghiệp được ưa chuộng như trí tuệ nhân tạo và tiền điện tử.
“Rõ ràng là ông Musk sẽ có vai trò to lớn trong Nhà Trắng của ông Trump với phạm vi tiếp cận ngày càng tăng của ông trên nhiều cơ quan liên bang”, nhà phân tích cổ phiếu Daniel Ives của Wedbush Securities cho biết trong một nghiên cứu.
“Chúng tôi tin rằng những lợi ích to lớn cho ông Musk và Tesla lớn hơn nhiều so với bất kỳ tác động tiêu cực nào vì đây tiếp tục là một ‘nước cờ poker cho thời đại’ của ông Musk khi đặt cược vào ông Trump”, nhà nghiên cứu Ives cho biết.
Động thái này đã bị Public Citizen, một tổ chức phi chính phủ tiến bộ về quyền của người tiêu dùng, chỉ trích, tổ chức này đã thách thức một số chính sách nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
“Musk không chỉ không biết gì về hiệu quả và quy định của chính phủ, mà các doanh nghiệp của chính ông còn thường xuyên vi phạm chính những quy tắc mà ông sẽ có thể tấn công trong vị trí ‘sa hoàng’ mới của mình”, Lisa Gilbert, đồng chủ tịch của Public Citizen, cho biết trong một tuyên bố. “Đây là hành vi tham nhũng doanh nghiệp tột cùng”.
HỨA MINH BẠCH TỐI ĐA
Ông Trump ví nỗ lực cải thiện hiệu quả này như Dự án Manhattan, dự án của Hoa Kỳ nhằm chế tạo bom nguyên tử giúp chấm dứt Thế chiến thứ hai, trong khi ông Musk hứa sẽ minh bạch.
“Tất cả các hành động của Bộ Hiệu quả Chính phủ sẽ được đăng trực tuyến để minh bạch tối đa”, ông Musk cho biết trên X, đồng thời mời công chúng cung cấp thông tin.
“Chúng tôi cũng sẽ có bảng xếp hạng về những khoản chi tiêu vô lý nhất từ tiền thuế của quý vị. Điều này sẽ vừa cực kỳ bi thảm vừa cực kỳ thú vị”, ông Musk nói.
Ông Musk cho biết tại một cuộc vận động của ông Trump tại Madison Square Garden vào tháng 10 rằng ngân sách liên bang có thể bị cắt giảm “ít nhất” 2 nghìn tỷ đô la. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội, chi tiêu tùy ý, bao gồm chi tiêu quốc phòng, ước tính tổng cộng là 1,9 nghìn tỷ đô la trong tổng số 6,75 nghìn tỷ đô la chi tiêu của liên bang cho năm tài chính 2024.
“Tiền của quý vị đang bị lãng phí và Bộ Hiệu quả Chính phủ sẽ khắc phục điều đó. Chúng tôi sẽ giúp chính phủ không còn làm phiền và lấy tiền của quý vị nữa”, ông Musk nói tại cuộc vận động.
Từ viết tắt của bộ phận mới - DOGE - cũng ám chỉ đến tên của đồng tiền điện tử dogecoin mà Musk quảng bá.
Vào tháng 8, Musk và Tesla đã thắng trong việc bác bỏ một vụ kiện liên bang cáo buộc họ lừa đảo các nhà đầu tư bằng cách thổi phồng dogecoin và tiến hành giao dịch nội gián, gây ra hàng tỷ đô la thua lỗ.
Dogecoin đã tăng giá gấp đôi kể từ Ngày bầu cử, bám theo sự gia tăng của thị trường tiền điện tử do kỳ vọng về một hành trình quản lý nhẹ nhàng hơn dưới thời chính quyền Trump.
Cổ phiếu của Tesla đã giảm trên Phố Wall trước thông báo nhưng đã tăng khoảng 30% kể từ cuộc bầu cử.
Ramaswamy là người sáng lập một công ty dược phẩm đã tranh cử đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa chống lại ông Trump và sau đó ủng hộ cựu tổng thống sau khi bỏ cuộc.
Trong cuốn sách bán chạy nhất năm 2021 “Woke, Inc.”, Ramaswamy đã chỉ trích quyết định của một số công ty lớn khi xây dựng chiến lược kinh doanh dựa trên công lý xã hội và mối quan tâm về biến đổi khí hậu.
Ông Ramaswamy nói việc bổ nhiệm này có nghĩa là ông sẽ rút khỏi việc xem xét bổ nhiệm Thượng viện Hoa Kỳ đang chờ xử lý tại Ohio, nơi Thống đốc Mike DeWine sẽ bổ nhiệm người thay thế ông JD Vance, người sẽ trở thành phó tổng thống của ông Trump khi họ nhậm chức vào ngày 20/1.
Diễn đàn