Trong khi bỏ qua hội nghị thượng đỉnh về kế hoạch hòa bình cho Ukraine vào cuối tuần này, Trung Quốc đã vận động các chính phủ cho kế hoạch thay thế của mình, Reuters dẫn nguồn tin từ 10 nhà ngoại giao cho biết, trong đó một người gọi chiến dịch của Bắc Kinh là một cuộc “tẩy chay tinh tế” đối với cuộc họp toàn cầu ở Thụy Sĩ.
Chín mươi quốc gia và tổ chức đã đăng ký tham gia hội nghị thượng đỉnh diễn ra vào thứ Bảy và Chủ Nhật này tại khu nghỉ mát trên núi Lucerne của Thuỵ Sĩ. Hội nghị nhằm tìm cách xây dựng sự ủng hộ cho các đề xuất hòa bình của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, bao gồm nội dung rút toàn bộ quân đội Nga khỏi Ukraine.
Nga, quốc gia không được mời đến Lucerne, đã bác bỏ cuộc họp là vô ích. Trung Quốc, nước có quan hệ chặt chẽ với Nga, cho biết sẽ không tham dự hội nghị vì không đáp ứng được yêu cầu của Bắc Kinh, trong đó yêu cầu phải có sự tham gia của Nga.
Trung Quốc và Nga đã tuyên bố quan hệ đối tác “không giới hạn” chỉ vài ngày trước khi Tổng thống Vladimir Putin ra lệnh tấn công nước láng giềng nhỏ hơn của Nga vào tháng 2/022. Bắc Kinh nói họ trung lập trong cuộc xung đột và không cung cấp vũ khí hoặc đạn dược cho Moscow.
Sau khi Trung Quốc tuyên bố không tham dự hội nghị thượng đỉnh Lucerne, ông Zelenskyy đã cáo buộc Bắc Kinh giúp Moscow phá hoại cuộc họp, một cáo buộc mà Bộ Ngoại giao Trung Quốc phủ nhận.
Ukraine, Hoa Kỳ và các chính phủ phương Tây khác đã vận động mạnh mẽ để Trung Quốc tham dự các cuộc đàm phán, khi họ tìm kiếm tính hợp pháp cho hội nghị thượng đỉnh và sự đồng thuận rộng rãi về lộ trình cho tiến trình hòa bình trong tương lai.
Các nhà ngoại giao có trụ sở tại Bắc Kinh nói với Reuters rằng trong các cuộc trò chuyện với các quốc gia đang phát triển, Trung Quốc không công khai chỉ trích hội nghị thượng đỉnh Thụy Sĩ hay trực tiếp yêu cầu các nước bỏ phiếu trắng.
Nhưng một người được thông báo tóm tắt cho biết Bắc Kinh đã nói với các nước đang phát triển rằng cuộc họp làm kéo dài chiến tranh, trong khi hai nhà ngoại giao biết trực tiếp về vấn đề này cho biết Trung Quốc đã nói với các nước phương Tây rằng nhiều nước đang phát triển đồng tình với quan điểm của họ về hội nghị.
Các nhà ngoại giao yêu cầu không nêu tên vì họ không được phép thảo luận vấn đề nhạy cảm với giới truyền thông.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về nỗ lực vận động hành lang của nước này.
“Trung Quốc chân thành hy vọng rằng một hội nghị hòa bình sẽ không biến thành một nền tảng được sử dụng để tạo ra sự đối đầu giữa các khối. Không tham dự không có nghĩa là không ủng hộ hòa bình”, Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Mao Ninh, nói vào tuần trước.
Họp, gọi, nhắn tin trên WeChat
Các nhà ngoại giao cho biết, khi hội nghị thượng đỉnh đến gần, Trung Quốc đã tăng cường tiếp cận thông qua các cuộc gặp với các quan chức nước ngoài đến thăm, gọi điện và nhắn tin cho các cơ quan đại diện nước ngoài trên nền tảng WeChat của Trung Quốc.
Đặc phái viên của Bắc Kinh về các vấn đề Á-Âu, ông Lý Huy, vào tháng trước đã đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và đã gặp các quan chức của các nước đang phát triển tại đại sứ quán của họ ở Bắc Kinh, các nhà ngoại giao cho biết thêm.
Trong khi giải thích lý do tại sao không tham dự hội nghị thượng đỉnh, Trung Quốc đã cố gắng tranh thủ các quốc gia đang phát triển tham gia kế hoạch hòa bình 6 điểm mà nước này đưa ra với Brazil vào tháng trước.
Đề xuất này kêu gọi một hội nghị hòa bình quốc tế “được tổ chức vào thời điểm thích hợp được cả Nga và Ukraine công nhận, với sự tham gia bình đẳng của tất cả các bên cũng như thảo luận công bằng về tất cả các kế hoạch hòa bình”.
Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã gợi ý rằng Trung Quốc có thể sắp xếp một hội nghị như vậy. Ông Putin đã bày tỏ sự ủng hộ đối với kế hoạch của Trung Quốc nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng một cách hòa bình, đồng thời nói rằng Bắc Kinh hoàn toàn hiểu rõ nguyên nhân đằng sau kế hoạch này.
Tuần trước, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị cho biết 45 quốc gia đã bày tỏ sự ủng hộ đối với đề xuất này, với hơn 20 quốc gia tham gia hoặc “xem xét nghiêm túc” nó.
Reuters không thể xác định độc lập tác động của hoạt động vận động hành lang của Trung Quốc, nhưng số lượng người đăng ký tham gia hội nghị thượng đỉnh Lucerne đã giảm so với con số 107 mà văn phòng của ông Zelenskyy cho biết đã được xác nhận vào đầu tháng 6.
Ở châu Á, các đồng minh của Mỹ là Philippines và Nhật Bản cũng như Thái Lan, Singapore và Đông Timor đã xác nhận tham dự. Malaysia cho biết họ sẽ bỏ phiếu trắng, Campuchia, quốc gia có liên kết kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc, cũng vậy. Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen phủ nhận việc bị Bắc Kinh gây áp lực để tránh hội nghị.
Indonesia sẽ cử đại sứ của mình tham dự. Việt Nam chưa thể hiện rõ quan điểm của mình.
Diễn đàn