Ngân hàng Thế giới ngày 10/1 cắt giảm dự báo tăng trưởng năm 2023 xuống mức mấp mé bên bờ vực suy thoái đối với nhiều quốc gia do tác động của việc ngân hàng trung ương tăng lãi suất, cuộc chiến của Nga ở Ukraine vẫn tiếp diễn và các động cơ kinh tế lớn của thế giới ngừng hoạt động.
Tổ chức cho vay phát triển cho biết họ hiện dự kiến tăng trưởng GDP toàn cầu là 1,7% vào năm 2023 - tốc độ chậm nhất ngoài cuộc suy thoái năm 2009 và 2020 trong gần ba thập niên. Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Toàn cầu trước đó, vào tháng 6 năm 2022, ngân hàng đã dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2023 ở mức 3,0%.
Ngân hàng cho biết sự suy giảm lớn ở các nền kinh tế tiên tiến, bao gồm cả việc cắt giảm mạnh dự báo xuống 0,5% cho cả Hoa Kỳ và khu vực đồng euro, có thể báo trước một cuộc suy thoái toàn cầu mới chưa đầy ba năm sau lần cuối cùng.
“Với điều kiện kinh tế mong manh, bất kỳ diễn biến bất lợi mới nào - chẳng hạn như lạm phát cao hơn dự kiến, lãi suất tăng đột ngột để kiềm chế lạm phát, sự bùng phát trở lại của đại dịch COVID-19 hoặc căng thẳng địa chính trị leo thang - có thể đẩy nền kinh tế toàn cầu vào suy thoái,” ngân hàng cho biết trong một tuyên bố kèm theo báo cáo.
Ngân hàng Thế giới cho biết triển vọng ảm đạm sẽ đặc biệt khó khăn đối với các nền kinh tế đang phát triển và thị trường mới nổi, khi họ phải vật lộn với gánh nặng nợ nần chồng chất, đồng tiền yếu và tăng trưởng thu nhập cũng như đầu tư kinh doanh chậm lại, hiện được dự báo ở mức tăng trưởng hàng năm 3,5% trong hai năm tới — chưa bằng một nửa tốc độ của hai thập niên qua.
Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass nói trong một tuyên bố: “Sự yếu kém trong tăng trưởng và đầu tư kinh doanh sẽ làm trầm trọng thêm những đảo ngược vốn đã tàn khốc trong giáo dục, y tế, nghèo đói và cơ sở hạ tầng cũng như nhu cầu ngày càng tăng do biến đổi khí hậu”.
Báo cáo của Ngân hàng Thế giới cho biết, tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc trong năm 2022 giảm xuống còn 2,7%, đây là tốc độ chậm thứ hai kể từ giữa những năm 1970 sau năm 2020, do các hạn chế về zero-COVID, bất ổn thị trường bất động sản và hạn hán ảnh hưởng đến tiêu dùng, sản xuất và đầu tư. Ngân hàng dự đoán mức phục hồi lên 4,3% cho năm 2023, nhưng thấp hơn 0,9 điểm phần trăm so với dự báo hồi tháng 6 do mức độ nghiêm trọng của sự gián đoạn do COVID và nhu cầu bên ngoài suy yếu.
Ngân hàng Thế giới lưu ý rằng một số áp lực lạm phát bắt đầu giảm bớt khi năm 2022 sắp kết thúc, với giá năng lượng và hàng hóa thấp hơn, nhưng cảnh báo rằng rủi ro gián đoạn nguồn cung mới là cao và lạm phát cơ bản tăng cao có thể tiếp tục. Điều này có thể khiến các ngân hàng trung ương phản ứng bằng cách tăng lãi suất chính sách nhiều hơn dự kiến hiện tại, làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái toàn cầu.
Ngân hàng kêu gọi tăng cường hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế để giúp các nước có thu nhập thấp đối phó với các cú sốc lương thực và năng lượng, người dân phải di dời do xung đột và nguy cơ khủng hoảng nợ ngày càng tăng. Báo cáo cho biết cần có các khoản tài trợ và tài trợ ưu đãi mới cùng với việc tận dụng vốn tư nhân và các nguồn lực trong nước để giúp thúc đẩy đầu tư vào thích ứng với khí hậu, nguồn nhân lực và y tế, báo cáo cho biết.
Báo cáo được đưa ra trong bối cảnh hội đồng quản trị của Ngân hàng Thế giới trong tuần này dự kiến sẽ xem xét một “lộ trình phát triển” mới để định chế này mở rộng đáng kể khả năng cho vay nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và các cuộc khủng hoảng toàn cầu khác. Kế hoạch này sẽ hướng dẫn các cuộc đàm phán với các cổ đông, dẫn đầu là Hoa Kỳ, cho cuộc cải cách lớn nhất trong mô hình kinh doanh của ngân hàng kể từ khi được thành lập vào cuối Thế chiến II.