Mỹ hoan nghênh vai trò của TQ trong Hội nghị Thượng đỉnh Hạt nhân

Hôm qua, chính quyền của Tổng thống Obama đã hoan nghênh quyết định của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào tham gia Hội nghị thượng đỉnh do Hoa Kỳ tổ chức về An toàn Hạt nhân vào cuối tháng này. Các giới chức Hoa Kỳ cũng nói rằng Trung Quốc sẽ là một thành viên đầy đủ trong các cuộc đàm phán về các biện pháp chế tài hạt nhân mới đối với Iran. Từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông tín viên đài VOA David Gollust gởi về bài tường trình chi tiết sau đây.

Hoa Kỳ đã từng quan ngại về sự chần chừ từ bấy lâu nay của Trung Quốc trong việc cử một phái đoàn đến dự hội nghị thượng đỉnh do Tổng thống Obama chủ trì.

Tuy nhiên, sau loan báo hôm thứ Năm về việc Chủ tịch Hồ Cẩm Đào sẽ tham dự hội nghị, các giới chức Hoa Kỳ cho hay giai đoạn căng thẳng trong quan hệ song phương có thể đang được xoa dịu, và rằng Trung Quốc có thể sẽ tham gia vào một đợt chế tài mới của Liên Hiệp Quốc đối với Iran.

Vấn đề hạt nhân của Iran dự kiến sẽ là nội dung chính trong cuộc gặp song phương giũa nhà lãnh đạo Trung Quốc và Tổng thống Obama, cũng như các giới chức khác bên lề hội nghị thượng đỉnh về hạt nhân kéo dài hai ngày và sẽ được khai mạc vào ngày 12 tháng Tư tới đây.

Cả Tòa Bạch Ốc và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đều đã hoan nghênh loan báo về việc Trung Quốc sẽ cử một phái đoàn cấp cao tới dự hội nghị, nhằm tăng cường hoạt động chống phổ biến vũ khí hạt nhân quốc tế – đặc biệt là bảo vệ các quốc gia khỏi hành động khủng bố hạt nhân.

Trong số các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc cho tới nay vẫn là nước kiên quyết chống lại các nỗ lực nhằm áp đặt một đợt chế tài mới đối với Iran vì điều mà các giới chức Hoa Kỳ tin là tham vọng có được vũ khí hạt nhân của Tehran, bất chấp sự phủ nhận của nước này.

Tuy nhiên, ngày hôm qua, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ P.J. Crowley đã hoan nghênh điều mà ông nói là dấu hiệu chứng tỏ Trung Quốc giờ đây đã sẵn sàng tham gia đầy đủ vào các cuộc đàm phán về những biện pháp cụ thể trong một nghị quyết chế tài mới.

Ông Crowley cho biết: “Trung Quốc và Hoa Kỳ có cùng một mục tiêu chiến lược. Không ai muốn thấy sự xuất hiện một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân ở Trung Đông. Chúng ta có những điểm khác biệt và một số trong những sự khác biệt đó vẫn là việc làm cách nào để đạt được mục tiêu chiến lược một cách tốt nhất. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng việc Trung Quốc cho thấy họ sẵn sàng cam kết tham gia vào bản chất của vấn đề rõ ràng là một hành động đáng hoan nghênh.”

Tổng thống Obama hôm thứ Ba nói rằng ông hy vọng một nghị quyết chế tài mới có thể được thông qua trong vòng vài tuần lễ, chứ không phải vài tháng, nhằm chứng tỏ cho Iran thấy rằng thái độ thách thức cộng đồng quốc tế của họ sẽ phải thực sự trả giá.

Các giới chức Hoa Kỳ đã nói đến mong muốn sẽ đạt được một nghị quyết chế tài thứ tư đối với Iran thông qua hội đồng bảo an trong tháng này vào thời điểm mà Nhật Bản, một nước ủng hộ mạnh mẽ hành động trừng phạt, giữ vai trò là chủ tịch Hội đồng Bảo an.

Quan hệ Mỹ-Trung đã xấu đi trong những tháng gần đây vì một loan báo về thương vụ bán vũ khí tự vệ của Hoa Kỳ cho Đài Loan, một cuộc gặp của Tổng thống Obama với lãnh tụ tinh thần Tây Tạng, Đức Đạt Lai Lạt Ma hồi tháng Hai, cũng như việc Hoa Kỳ phàn nàn về hành động kiểm duyệt Internet của Trung Quốc.

Trung Quốc cũng quan ngại về áp lực của Quốc hội Hoa Kỳ lên chính quyền của ông Obama trong việc coi Trung Quốc là một nước thao túng tiền tệ bởi khoản thặng dư thương mại khổng lồ của nước này với Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, ông Crowley đã không đồng tình với gợi ý cho rằng quyết định tham dự hội nghị thượng đỉnh của Trung Quốc có liên quan đến sự nhượng bộ của chính quyền ông Obama trong vấn đề thương mại, ông nói rằng loan báo của Bắc Kinh nên được thừa nhận về giá trị bề ngoài và nên được nhìn nhận như là một sự phản ánh về tầm quan trọng của nó đối với vấn đề cấm phổ biến vũ khí.