Cựu Tổng thống Donald Trump đang đẩy mạnh yêu cầu phải tuyên bố người chiến thắng cuộc bầu cử tổng thống ngay sau khi các phòng phiếu đóng cửa hôm thứ Ba ngày 5/11, trước khi tất cả các phiếu bầu được kiểm đếm.
Ông Trump đã làm như vậy vào năm 2020, khi ông tuyên bố rằng ông đã giành chiến thắng vào sáng sớm sau Ngày bầu cử. Điều đó khiến các đồng minh của ông yêu cầu dừng đếm phiếu. Ông Trump và nhiều người bảo thủ khác đã dành bốn năm qua để tuyên bố sai sự thật rằng gian lận đã cướp mất chiến thắng của ông cũng như than vãn về việc mất nhiều thời gian như vậy để kiểm phiếu ở Mỹ.
Nhưng một trong nhiều lý do khiến chúng ta khó có thể sớm biết người chiến thắng vào đêm bầu cử là các nghị sỹ Cộng hòa ở hai bang dao động quan trọng đã từ chối thay đổi những điều luật vốn kéo dài việc kiểm phiếu.
Một lý do nữa là hầu hết các chỉ dấu cho thấy đây sẽ là một cuộc bầu cử rất sít sao và trong trường hợp đó phải mất nhiều thời gian hơn để xác định ai là người chiến thắng so với trường hợp có kết quả áp đảo.
Cuối cùng, các chuyên gia bầu cử lưu ý, ưu tiên của quá trình kiểm phiếu là đảm bảo kết quả chính xác và an toàn, chứ không phải chấm dứt sự hồi hộp sau khi các phòng phiếu đóng cửa.
Yêu cầu của ông Trump dường như cũng không tính đến sáu múi giờ của Mỹ trải dài từ Bờ Đông đến quần đảo Hawaii.
Ông David Becker, chuyên gia bầu cử và đồng tác giả của cuốn sách ‘Sự thật lớn’, cho biết việc các quan chức bầu cử ở hàng ngàn khu vực bầu cử ‘chỉ búng ngón tay một cái là đếm xong160 triệu lá phiếu có nhiều trang với hàng chục cuộc đua trên lá phiếu’ là phi thực tế.
Trong một cuộc mít-tinh hôm 3/11 ở Pennsylvania, ông Trump đã yêu cầu cuộc đua phải có kết quả ngay sau khi một phòng phiếu bắt đầu đóng cửa.
“Kết quả phải được quyết định trước 9 giờ, 10 giờ, 11 giờ tối thứ Ba,” ông Trump nói. “Một bọn lươn lẹo. Đó là bọn lươn lẹo.”
Thời gian là ví dụ về lý do tại sao các yêu cầu của ông Trump không phù hợp với thực tế cuộc bầu cử ở Mỹ. Phải đến 11 giờ đêm giờ miền Đông các phòng phiếu ở hai bang dao động miền Tây là Arizona và Nevada mới đóng cửa.
Ông Trump cùng với nhiều người bảo thủ khác lên tiếng than phiền rằng Mỹ không kiểm phiếu nhanh như Pháp hay Argentina, nơi kết quả các cuộc bầu cử gần đây đã được công bố chỉ trong vòng vài giờ sau khi các phòng phiếu đóng cửa. Nhưng đó là vì các nước đó chỉ có duy nhất một cuộc bầu cử cùng một lúc. Ngoài ra chế độ phi tập trung của Mỹ không cho phép chính phủ liên bang kiểm soát các cuộc bầu cử.
Thay vào đó, phiếu bầu được đếm ở gần 10.000 khu vực riêng biệt, mỗi khu vực đều có các cuộc đua riêng vào cơ quan lập pháp bang, hội đồng thành phố, hội đồng trường học để kiểm đếm cùng một lúc. Đó là lý do tại sao Mỹ mất thời gian lâu hơn để kiểm phiếu.
AP gọi tên người chiến thắng khi không có khả năng ứng viên bám đuổi có thể san bằng khoảng cách. Đôi khi, nếu một ứng cử viên bị tụt lại đáng kể, người chiến thắng có thể được gọi tên nhanh chóng. Nhưng nếu khoảng cách phiếu bầu sít sao, thì từng lá phiếu cuối cùng đều quan trọng. Phải mất một thời gian để đếm tất cả các lá phiếu ngay cả trong các khu vực bầu cử hiệu quả nhất trong cả nước.
Cũng cần có thời gian để đếm từng phiếu trong số hàng triệu lá phiếu vì các quan chức bầu cử phải xử lý các lá phiếu có tranh cãi, hay lá phiếu ‘tạm thời’ và để xem liệu chúng có được bầu hợp pháp hay không. Phiếu bầu ở hải ngoại của quân nhân hoặc công dân Mỹ sống ở nước ngoài có thể được đưa đến nhỏ giọt vào phút cuối.
Phiếu bầu qua thư thường đến sớm, nhưng phải mất quy trình lâu để đảm bảo không có gian lận. Nếu đếm phiếu qua thư không bắt đầu trước Ngày Bầu cử, thì quá trình kiểm phiếu sau đó càng bị dồn việc.
Một số bang, chẳng hạn như Arizona, cũng cho phép cử tri có phiếu bầu qua thư bị bác vì chữ ký không khớp tối đa năm ngày để chứng minh lá phiếu đó thực sự là của họ. Điều đó có nghĩa là kết quả cuối cùng không thể có vào tối thứ Ba.