Các hoạt động được tăng cường của Mỹ và Trung Quốc trên Biển Đông đang có nhiều tranh chấp làm leo thang tình hình vốn đã căng thẳng giữa hai siêu cường và khiến thế giới lo ngại sẽ có thêm mâu thuẫn nghiêm trọng khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức.
Báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Mỹ ra hôm 13 tháng 12 nói rằng Bắc Kinh quân sự hóa một số đảo ở Trường Sa.
Trong một diễn biến khác không liên quan đến tranh chấp chủ quyền biển đảo, nhưng xảy ra trong khu vực hồi tuần trước là vụ Trung Quốc “bắt” một thiết bị lặn không người lái mà một tàu Hải quân Mỹ đang dùng để khảo sát khoa học. Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm Chủ nhật nói họ sẽ trao trả lại tàu lặn cho Mỹ “theo đúng cách thức,” khiến có những nghi vấn là liệu Trung Quốc sẽ “rút ruột” thiết bị trước khi trả tàu lặn lại.
Ông Andrew Yang là tổng thư ký của Trung tâm nghiên cứu chính sách cao cấp ở Ðài Loan nói:
"Hành động của Trung Quốc là một kiểu gây hấn. Có thể họ muốn gởi đi một tín hiệu rằng họ không hài lòng với những phát biểu của Tổng thống đắc cử Donald Trump."
Trung tâm nghiên cứu mang tên Sáng kiến Minh bạch Hải dương Á châu có trụ sở ở Washington đăng trên trang web rằng căn cứ vào các khảo sát từ tháng 7, Trung Quốc đã phát triển “đáng kể các chốt phòng thủ với pháo cao xạ hạng nặng và có thể cả các hệ thống phòng không tầm ngắn” trên 7 bãi cạn do nước này kiểm soát trong quần đảo Trường Sa.
Nhà nghiên cứu Andrew Yang nói rằng “điều quan trọng là phải biết ý đồ mở rộng lãnh hải của Trung Quốc là gì. Nhiều năm qua Mỹ đã cố tìm hiểu ý đồ mở rộng lãnh hải của Trung Quốc và tại sao họ muốn mở rộng ảnh hưởng.”
Your browser doesn’t support HTML5
Trung Quốc “cướp” thiết bị lặn không người lái của Mỹ ở Biển Đông
Bộ Quốc phòng ở Bắc Kinh nói rằng xuồng của hải quân Trung Quốc đã thu bắt tàu lặn không người lái để đảm bảo an toàn cho tàu thuyền của Trung Quốc đi qua vùng biển đó và sẽ trả lại tàu lặn cho Mỹ "theo đúng cách thức". Bộ Quốc phòng Mỹ hôm thứ Sáu nói thiết bị lặn không người lái do tàu USNS Bowditch kiểm soát đang làm “công việc khảo sát thường ngày” trong hải phận quốc tế. Tàu lặn này dùng để khảo sát độ mặn, nhiệt độ và tốc độ âm thanh.
Trung Quốc cũng đang dò xét thái độ của Mỹ trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức vào tháng tới. Ông Trump có lẽ đã đụng chạm đến tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với Ðài Loan, một đảo tự trị. Ông Trump nói quan hệ giao thương Mỹ-Trung không công bằng. Hôm Chủ nhật, ông Trump viết trên Twitter rằng Mỹ không cần “lấy lại tàu lặn mà Trung Quốc đánh cắp – cứ để cho họ giữ nó.”
Người phát ngôn Dương Vũ Quân của Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm Chủ nhật nói với Tân Hoa Xã rằng “Trung Quốc kiên quyết phản đối” các hoạt động của Mỹ trên Biển Nam Trung Hoa, “và yêu cầu phía Mỹ phải ngưng các hoạt động đó.” Ông Dương được trích lời nói rằng “Trung Quốc sẽ tiếp tục cảnh giác đối với các hành động có liên hệ từ phí Mỹ, và sẽ có những biện pháp cần thiết để đáp lại.”
Ông Alexander Huang, giáo sư khoa nghiên cứu chiến lược của Đại học Tamkang ở Ðài Loan nhận định rằng Hải quân Mỹ sẽ có thêm hoạt động trinh sát trên Biển Đông. Còn về phía Trung Quốc, Bắc Kinh không muốn “ông Trump làm tổng thống Mỹ.” Ông Huang nói:
"Có những căng thẳng cố hữu và sẽ tiếp tục chứ không mất đi bất kể Mỹ có bầu cử hay thay đổi lãnh đạo Tòa Bạch Ốc."
Các nhà phân tích nhận định rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục các hoạt động quân sự ở Biển Đông với những mức độ như hiện nay mà ít bị gây cản trở.
Nhiều người nói rằng Chủ tịch Tập Cận Bình sử dụng những mây thuẫn trên Biển Đông để biểu dương sức mạnh trước Ðại hội Ðảng Cộng sản lần thứ 19 vào năm tới, một sự kiện thường đi cùng với những thay đổi lớn trong Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị.